So‘nggi oylarda Suriya va Liviyaning Bengazi shahri o‘rtasida Suriyaning Cham Wings xususiy aviakompaniyasi parvozlari ko‘paydi, uning samolyotlarida Bashar Asad armiyasi zobitlari Liviyaga qochib o‘tgan. Bu haqda Fransiyaning Le Monde nashri xabar berdi.
2024-yil 8-dekabrda Suriyada Bashar Asadning Kremlga xayrixoh rejimi qulaganidan so‘ng, Rossiya Suriya bazalaridan Liviyaga qo‘shin va uskunalarni olib o‘tishni boshladi, deb yozadi nashr.
Xususan, transport Liviya janubi-sharqiga, Kirenaika va Fitssan viloyatlariga yo‘naltirilgan. Bu hududlar 81 yoshli marshal Xalifa Haftar va uning o‘g‘illari nazorati ostida.
Avvalroq Asad va Haftarni umumiy biznes manfaatlari bog‘lab turgani haqida ma’lumotlar paydo bo‘lgandi. Bunday manfaatlar orasida Yaqin Sharq mamlakatlarida keng tarqalgan kaptagon giyohvandlik vositasi savdosi ham qayd etilgan.
Le Monde nashri Rossiya qo‘shinlari mamlakat janubi-sharqida, Chad va Sudan bilan chegara yaqinida ilgari tashlab ketilgan Maaten-es-Sarra aerodromini qayta qurayotganini qayd etdi. Mualliflar Rossiya Liviyada 2010-yillardayoq o‘rnashib olganini ta’kidlaydi. Endilikda, jurnalistlarning taxmin qilishicha, Rossiya harbiylari Liviyada Yaqin Sharqda o‘zlarining asosiy bazasini yaratish bilan shug‘ullangan.
Le Monde nashrining diplomatik doiralardagi manbasiga tayanib yozishicha, 2024-yil 8-dekabrdan buyon Il yuk samolyotlari Al-Hadim (Bengazi sharqida) va Al-Jufra (Sirtdan 350 km janubda) bazalariga muntazam ravishda parvoz qilmoqda. Parvozlar haftasiga o‘rtacha to‘rt marta amalga oshiriladi.
Xususan, 25-yanvar kuni Belarusda ro‘yxatdan o‘tgan Il-76 samolyoti Minskdan uchib, janubga yo‘l olgan. Le Monde jurnalistlari uning harakatini Flightradar24 saytida transponderi Bengazi hududida signal uzatishni to‘xtatmaguncha kuzatgan.
Rossiyaning Suriyadagi harbiy bazalari
Avvalroq Suriyaning yangi hukumati “Stroytransgaz” kompaniyasi bilan Rossiya harbiy-dengiz flotining yagona xorijiy bazasi joylashgan Tartus portiga sarmoya kiritish to‘g‘risidagi kelishuvni bekor qilgan edi.
Tartus bojxona direktori Riyod Judiyning so‘zlariga ko‘ra, port faoliyatidan tushgan barcha daromadlar endi “Suriya manfaati uchun” yo‘naltirilmoqda, dengiz bandargohiga xizmat ko‘rsatuvchi ishchilar esa davlat boshqaruviga qaytmoqda. Judiy, shuningdek, Rossiya kelishuvlarga zid ravishda port mexanizmlarini modernizatsiya qilmaganiga e’tibor qaratdi. Endilikda hokimiyat eskirgan inshootlarni tiklash bilan mustaqil shug‘ullanadi.
Rossiya hukumati 2019-yil aprelida Suriya sobiq prezidenti Bashar Asad bilan Tartus portini 49 yilga ijaraga berish bo‘yicha kelishuv tuzgan edi. Shu bilan birga, “Stroytransgaz” bilan investitsiya shartnomasi imzolangan, uning shartlariga ko‘ra, Moskva keyingi to‘rt yil ichida portni modernizatsiya qilishga 500 million dollardan ortiq sarmoya kiritishni va’da qilgan. Damashqda port unumdorligi yiliga 4 million tonnadan 38 million tonnagacha ko‘payishi taxmin qilingan edi. Rossiya hukumati qancha sarmoya kiritganligi noma’lum.
2024-yilning dekabr oyida Rossiya o‘z kemalarini Tartusdan olib chiqishni boshladi. Suriyaning yangi hukumati hanuzgacha portdan qurol-yarog‘ va harbiy texnikani to‘liq olib chiqib ketishga ruxsat bermayapti. Tartus porti Suriyadagi ikkinchi yirik portdir. U yerda joylashgan harbiy baza Rossiyaga O‘rta Yer dengiziga to‘g‘ridan-to‘g‘ri chiqish imkonini bergan va Xmeymimdagi aerodrom bilan bir qatorda Kremlning Yaqin Sharq va Afrikaga ta’sirini kengaytirish uchun asosiy nuqta bo‘lib xizmat qilgan, shuningdek, qo‘shinlar, yollanma askarlar va qurollarni tashish uchun markaz bo‘lib xizmat qilgan.
Izoh (0)