Истанбулда 16 май куни Россия ва Украина делегациялари ўртасида 2022 йил баҳоридан бери биринчи музокаралар ўтказилди. Томонлар ўт очишни тўхтатиш бўйича келишувга эриша олмади, аммо энг йирик асирлар алмашинувини амалга оширишга келишиб олди.
Reuters агентлиги Туркия ва Украина дипломатик манбаларига таяниб, Истанбулдаги Россия ва Украина ўртасидаги музокаралар якунланганини ва улар тахминан икки соат давом этганини хабар қилди. AFP агентлиги эса Украина расмий шахсига таяниб, жума куни Россия-Украина қўшимча музокаралари “мумкин, лекин режалаштирилмаган”лигини маълум қилди.
Reuters агентлигининг Украинадаги дипломатик манбасига кўра, Россия делегацияси Истанбулдаги музокараларда қабул қилиб бўлмайдиган талабларни илгари сурган. Хусусан, Киев ўт очишни тўхтатиш учун ўз ҳудудидан (қисман Россия томонидан босиб олинган) қўшинларни олиб чиқиши керак эди.
Ҳозирга қадар эълон қилинган ягона келишув – “мингга минг” формуласи бўйича ҳарбий асирларни алмаштириш. Бу ҳақда журналистларга дастлаб Украина делегацияси раҳбари Рустем Умеров, кейин эса Россия делегацияси раҳбари Владимир Мединский маълум қилди.
Шунингдек, Мединский музокаралардан сўнг томонлар ҳар бири келажакдаги эҳтимолий ўт очишни тўхтатиш бўйича ўз қарашларини тақдим этишига келишиб олганини ва шундан сўнг музокаралар қайта бошланишини айтди.
Бундан ташқари, Мединскийнинг сўзларига кўра, Украина томони давлат раҳбарлари ўртасида тўғридан-тўғри музокаралар ўтказишни сўраган ва Россия вакиллари “бу сўровни инобатга олган”.
Украина оммавий ахборот воситалари, жумладан, “РБК-Украина”нинг хабар беришича, музокара якунлари бўйича Украина делегацияси раҳбари Умеров матбуот анжумани ўтказади.
Таъкидланишича, музокаралар бошланишидан олдин Украина делегацияси раҳбари, мудофаа вазири Рустем Умеров Киевнинг тўлиқ ва сўзсиз ўт очишни тўхтатишга ҳамда энг юқори даражада тўғридан-тўғри музокараларга тайёрлигини билдирган.
“Бугун биз барқарор ва адолатли тинчликка эришишнинг ҳақиқий йўлларини топиш учун Истанбулга келдик”, деган Рустем Умеров.
Россия делегацияси раҳбари Владимир Мединский эса Москва Истанбулдаги учрашувни 2022 йилги музокараларнинг “давоми” сифатида кўраётганини айтган.
“Украина томони билан тўғридан-тўғри музокараларнинг вазифаси — эртами-кечми можаронинг асосий сабабларини бартараф этиш орқали узоқ муддатли тинчликка эришишдир”, деди Мединский.
Москва ва Киев ўртасидаги музокаралар 15 май пайшанба куни бўлиб ўтиши мумкинлиги тахмин қилинганди, бироқ Украина делегацияси Истанбулга Анқарадан фақат 15 май куни кечқурун учиб келгани сабабли музокаралар жумага кўчирилди.
Музокаралар бошланишидан олдин нималар бўлди?
10 май куни Украина президенти Владимир Зеленский Киевда Европанинг тўрт давлати раҳбарларини қабул қилди. Саммит якунида улар қўшма баёнот қабул қилиб, унда Россиядан камида 30 кун давомида сўзсиз ўт очишни тўхтатишни талаб қилди ва янги санкциялар билан таҳдид солди.
Орадан бир неча соат ўтиб, 11 майга ўтар кечаси Россия президенти Владимир Путин Кремлда журналистларни тўплаб, Истанбулда 2022 йил баҳорида тўхтаб қолган музокаралар 15 майдан бир томонлама тартибда қайта тикланишини эълон қилди.
Шундан сўнг Зеленский Туркияга келишини, лекин фақат Путин билан музокара олиб боришини айтди. Кремль 14 майга ўтар кечаси Россия делегацияси таркибини эълон қилди. Унга Мединский бошчилик қилди.
Россия делегацияси 15 май куни эрталаб Истанбулга учиб келди. Шу куни тушдан кейин Владимир Зеленский Украина расмийлари билан бирга Туркия раҳбари Ражаб Тоййиб Эрдўғон билан музокаралар ўтказиш учун Анқарага учиб келди. Уч соатга яқин давом этган учрашувдан сўнг Зеленский Умеров бошчилигидаги Украина делегациясини музокараларда иштирок этиш учун Истанбулга юборишга розилигини билдирди. Зеленскийнинг ўзи Европа сиёсий ҳамжамияти саммитида иштирок этиш учун Альбанияга жўнаб кетди.
“Россия делегациясининг етарлича паст даражасига қарамай, аммо президент Трампга, Туркия делегациясининг юқори даражасига ва президент Эрдўғонга ҳурмат юзасидан - ва шунга қарамай, ҳеч бўлмаганда вазиятни юмшатиш, ўт очишни тўхтатиш бўйича дастлабки қадамларга эришишга ҳаракат қилиш учун — мен ўз делегациямизни Истанбулга юборишга қарор қилдим”, деди Зеленский.
Изоҳ (0)