Istanbulda 16-may kuni Rossiya va Ukraina delegatsiyalari o‘rtasida 2022-yil bahoridan beri birinchi muzokaralar o‘tkazildi. Tomonlar o‘t ochishni to‘xtatish bo‘yicha kelishuvga erisha olmadi, ammo eng yirik asirlar almashinuvini amalga oshirishga kelishib oldi.
Reuters agentligi Turkiya va Ukraina diplomatik manbalariga tayanib, Istanbuldagi Rossiya va Ukraina o‘rtasidagi muzokaralar yakunlanganini va ular taxminan ikki soat davom etganini xabar qildi. AFP agentligi esa Ukraina rasmiy shaxsiga tayanib, juma kuni Rossiya-Ukraina qo‘shimcha muzokaralari “mumkin, lekin rejalashtirilmagan”ligini ma’lum qildi.
Reuters agentligining Ukrainadagi diplomatik manbasiga ko‘ra, Rossiya delegatsiyasi Istanbuldagi muzokaralarda qabul qilib bo‘lmaydigan talablarni ilgari surgan. Xususan, Kiyev o‘t ochishni to‘xtatish uchun o‘z hududidan (qisman Rossiya tomonidan bosib olingan) qo‘shinlarni olib chiqishi kerak edi.
Hozirga qadar e’lon qilingan yagona kelishuv – “mingga ming” formulasi bo‘yicha harbiy asirlarni almashtirish. Bu haqda jurnalistlarga dastlab Ukraina delegatsiyasi rahbari Rustem Umerov, keyin esa Rossiya delegatsiyasi rahbari Vladimir Medinskiy ma’lum qildi.
Shuningdek, Medinskiy muzokaralardan so‘ng tomonlar har biri kelajakdagi ehtimoliy o‘t ochishni to‘xtatish bo‘yicha o‘z qarashlarini taqdim etishiga kelishib olganini va shundan so‘ng muzokaralar qayta boshlanishini aytdi.
Bundan tashqari, Medinskiyning so‘zlariga ko‘ra, Ukraina tomoni davlat rahbarlari o‘rtasida to‘g‘ridan-to‘g‘ri muzokaralar o‘tkazishni so‘ragan va Rossiya vakillari “bu so‘rovni inobatga olgan”.
Ukraina ommaviy axborot vositalari, jumladan, “RBK-Ukraina”ning xabar berishicha, muzokara yakunlari bo‘yicha Ukraina delegatsiyasi rahbari Umerov matbuot anjumani o‘tkazadi.
Ta’kidlanishicha, muzokaralar boshlanishidan oldin Ukraina delegatsiyasi rahbari, mudofaa vaziri Rustem Umerov Kiyevning to‘liq va so‘zsiz o‘t ochishni to‘xtatishga hamda eng yuqori darajada to‘g‘ridan-to‘g‘ri muzokaralarga tayyorligini bildirgan.
“Bugun biz barqaror va adolatli tinchlikka erishishning haqiqiy yo‘llarini topish uchun Istanbulga keldik”, degan Rustem Umerov.
Rossiya delegatsiyasi rahbari Vladimir Medinskiy esa Moskva Istanbuldagi uchrashuvni 2022-yilgi muzokaralarning “davomi” sifatida ko‘rayotganini aytgan.
“Ukraina tomoni bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri muzokaralarning vazifasi — ertami-kechmi mojaroning asosiy sabablarini bartaraf etish orqali uzoq muddatli tinchlikka erishishdir”, dedi Medinskiy.
Moskva va Kiyev o‘rtasidagi muzokaralar 15-may payshanba kuni bo‘lib o‘tishi mumkinligi taxmin qilingandi, biroq Ukraina delegatsiyasi Istanbulga Anqaradan faqat 15-may kuni kechqurun uchib kelgani sababli muzokaralar jumaga ko‘chirildi.
Muzokaralar boshlanishidan oldin nimalar bo‘ldi?
10-may kuni Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy Kiyevda Yevropaning to‘rt davlati rahbarlarini qabul qildi. Sammit yakunida ular qo‘shma bayonot qabul qilib, unda Rossiyadan kamida 30 kun davomida so‘zsiz o‘t ochishni to‘xtatishni talab qildi va yangi sanksiyalar bilan tahdid soldi.
Oradan bir necha soat o‘tib, 11-mayga o‘tar kechasi Rossiya prezidenti Vladimir Putin Kremlda jurnalistlarni to‘plab, Istanbulda 2022-yil bahorida to‘xtab qolgan muzokaralar 15-maydan bir tomonlama tartibda qayta tiklanishini e’lon qildi.
Shundan so‘ng Zelenskiy Turkiyaga kelishini, lekin faqat Putin bilan muzokara olib borishini aytdi. Kreml 14-mayga o‘tar kechasi Rossiya delegatsiyasi tarkibini e’lon qildi. Unga Medinskiy boshchilik qildi.
Rossiya delegatsiyasi 15-may kuni ertalab Istanbulga uchib keldi. Shu kuni tushdan keyin Vladimir Zelenskiy Ukraina rasmiylari bilan birga Turkiya rahbari Rajab Toyyib Erdo‘g‘on bilan muzokaralar o‘tkazish uchun Anqaraga uchib keldi. Uch soatga yaqin davom etgan uchrashuvdan so‘ng Zelenskiy Umerov boshchiligidagi Ukraina delegatsiyasini muzokaralarda ishtirok etish uchun Istanbulga yuborishga roziligini bildirdi. Zelenskiyning o‘zi Yevropa siyosiy hamjamiyati sammitida ishtirok etish uchun Albaniyaga jo‘nab ketdi.
“Rossiya delegatsiyasining yetarlicha past darajasiga qaramay, ammo prezident Trampga, Turkiya delegatsiyasining yuqori darajasiga va prezident Erdo‘g‘onga hurmat yuzasidan - va shunga qaramay, hech bo‘lmaganda vaziyatni yumshatish, o‘t ochishni to‘xtatish bo‘yicha dastlabki qadamlarga erishishga harakat qilish uchun — men o‘z delegatsiyamizni Istanbulga yuborishga qaror qildim”, dedi Zelenskiy.
Izoh (0)