Bir qarashda “Muhtasham yuz yil” seriali Usmonlilar imperiyasining tarixi, sulton Sulaymon davrida bo‘lib o‘tgan voqealar fonida tasvirlangan sevgi hikoyasidek ko‘rinadi. Ammo serialda zamonaviy voqelikka ham mansub bo‘lgan bir nechta muammolar, jumladan, ijtimoiy deprivatsiya, jamiyatda ayollarning o‘rni yo‘qligi kabi mavzular ko‘tarilgan.
Ijtimoiy deprivatsiya
Bu tushuncha insonning jamiyat bilan to‘laqonli aloqada bo‘lish imkoniyatining cheklanishini yoki yo‘qligini anglatadi. Ijtimoiy deprivatsiya natijasida inson psixologik, hissiy yoki iqtisodiy jihatdan qiyinchiliklarga duch kelishi mumkin.
Sulton haramidagi barcha qizlar juda yosh vaqtida o‘z ona vatanidan, oilasidan, do‘stlaridan majburan ajratib qo‘yilgan. Xurram, Nurbonu, Ko‘sem va boshqa minglab saralab olingan ayollar boshqa hech qachon uyiga qaytmasliklarini bilgani uchun ham kuchli psixologik jarohatni boshdan kechirishgan.
Patriarxal jamiyatda ayollarning o‘rni
Usmonlilar imperiyasida ayollarga berilgan bir nechta imtiyozlarga qaramay, ular erkaklarga qaraganda kamroq qadrlangan. Bunday jamiyatda ayollar uchun asosiy xavf shaxsiy erkinlikning yo‘qligi bo‘lgan. Erkaklar ayollar o‘rniga qaror qabul qilishgan va ularga hech qachon tanlovni o‘z qo‘liga topshirmagan. Avval ota-ona qizining taqdirini hal qilsa, keyin bu huquq erlarga o‘tgan.
Usmonlilar davridagi ayollar mustaqil hayot kechirishni hatto orzu ham qila olmagan. Ular passiv bo‘lishga, doim bo‘ysunishga mahkum bo‘lgan. Bunga qashi chiqqan xotin-qizlarning taqdiri ayanchli tugagan. Ushbu jamiyatda omon qolish uchun ayollar shunchaki oqimga qarshi suzmaslikni o‘rgangan.
Ayollar bunday jamiyatdagi mavqeyini ko‘tarishi qiyin bo‘lgan. Hatto davlat boshqaruvi ayol kishi qo‘liga o‘tsa ham, qizlarning mamlakatdagi qadr-qimmati o‘zgarishsiz qolgan.
Salbiy muhit
Haramdagi ayollarning bir-biriga bo‘lgan hasadi va nafratini qanchalik katta falokatga olib kelishiga yaqqol misoldir. Xurram sulton uchun munosib rafiqa va musulmon ona bo‘lishga harakat qilgan bir paytda uning qaynonasi Volida sulton Xurramni yo‘q qilish uchun bor kuchini ishga soldi. Yoshi katta ayol kelini bilan umumiy til topish o‘rniga, u bilan urush qilishni afzal ko‘rdi. Ilgari o‘zining qadr-qimmati va donoligi bilan tanilgan Volida sultonning Xurram bilan bir dasturxonga o‘tirishdan bosh tortishi xuddi o‘smir qizning injiqliklariga o‘xshar edi.
Izoh (0)