Бир қарашда “Муҳташам юз йил” сериали Усмонлилар империясининг тарихи, султон Сулаймон даврида бўлиб ўтган воқеалар фонида тасвирланган севги ҳикоясидек кўринади. Аммо сериалда замонавий воқеликка ҳам мансуб бўлган бир нечта муаммолар, жумладан, ижтимоий депривация, жамиятда аёлларнинг ўрни йўқлиги каби мавзулар кўтарилган.
Ижтимоий депривация
Бу тушунча инсоннинг жамият билан тўлақонли алоқада бўлиш имкониятининг чекланишини ёки йўқлигини англатади. Ижтимоий депривация натижасида инсон психологик, ҳиссий ёки иқтисодий жиҳатдан қийинчиликларга дуч келиши мумкин.
Султон ҳарамидаги барча қизлар жуда ёш вақтида ўз она ватанидан, оиласидан, дўстларидан мажбуран ажратиб қўйилган. Хуррам, Нурбону, Кўсем ва бошқа минглаб саралаб олинган аёллар бошқа ҳеч қачон уйига қайтмасликларини билгани учун ҳам кучли психологик жароҳатни бошдан кечиришган.
Патриархал жамиятда аёлларнинг ўрни
Усмонлилар империясида аёлларга берилган бир нечта имтиёзларга қарамай, улар эркакларга қараганда камроқ қадрланган. Бундай жамиятда аёллар учун асосий хавф шахсий эркинликнинг йўқлиги бўлган. Эркаклар аёллар ўрнига қарор қабул қилишган ва уларга ҳеч қачон танловни ўз қўлига топширмаган. Аввал ота-она қизининг тақдирини ҳал қилса, кейин бу ҳуқуқ эрларга ўтган.
Усмонлилар давридаги аёллар мустақил ҳаёт кечиришни ҳатто орзу ҳам қила олмаган. Улар пассив бўлишга, доим бўйсунишга маҳкум бўлган. Бунга қаши чиққан хотин-қизларнинг тақдири аянчли тугаган. Ушбу жамиятда омон қолиш учун аёллар шунчаки оқимга қарши сузмасликни ўрганган.
Аёллар бундай жамиятдаги мавқейини кўтариши қийин бўлган. Ҳатто давлат бошқаруви аёл киши қўлига ўца ҳам, қизларнинг мамлакатдаги қадр-қиммати ўзгаришсиз қолган.
Салбий муҳит
Ҳарамдаги аёлларнинг бир-бирига бўлган ҳасади ва нафратини қанчалик катта фалокатга олиб келишига яққол мисолдир. Хуррам султон учун муносиб рафиқа ва мусулмон она бўлишга ҳаракат қилган бир пайтда унинг қайнонаси Волида султон Хуррамни йўқ қилиш учун бор кучини ишга солди. Ёши катта аёл келини билан умумий тил топиш ўрнига, у билан уруш қилишни афзал кўрди. Илгари ўзининг қадр-қиммати ва донолиги билан танилган Волида султоннинг Хуррам билан бир дастурхонга ўтиришдан бош тортиши худди ўсмир қизнинг инжиқликларига ўхшар эди.
Изоҳ (0)