AQSH prezidenti Donald Trampning butun G‘azo “buzib tashlanishi kerak, u yashashga yaroqsiz va xavfli, falastinliklarni esa anklavdan ko‘chirish kerakli”gi haqidagi bayonoti Amerika va dunyoda keskin munosabatga sabab bo‘ldi.
Tramp Oq uyga ikki tomonlama uchrashuv uchun tashrif buyurgan Isroil bosh vaziri Binyamin Netanyaxu bilan o‘tkazilgan matbuot anjumanida o‘zining G‘azo bo‘yicha mazkur rejasini e’lon qilgan edi.
Saudiya Arabistoni hukumati o‘z bayonotida falastinliklarni o‘z yerlaridan siqib chiqarishga qaratilgan har qanday urinishlarni qabul qilmasligini ta’kidlab, Falastin davlati tuzilmagunicha Isroil bilan munosabat o‘rnatmasligini qo‘shimcha qildi.
HAMAS Trampning G‘azodagi falastinliklarni chiqarib yuborishga chaqirgan da’vatlarini qoralab, ularni “o‘z yeridan quvish” deb atadi.
Falastin muxtoriyatining Birlashgan Millatlar Tashkilotidagi elchisi dunyo rahbarlari va xalqlari falastinliklarning G‘azoda qolish istagini hurmat qilishi lozimligini aytdi, deb xabar beradi Guardian.
Avstraliyaning mahalliy aholisi vakili bo‘lgan siyosatchi Lidiya Torp Trampning G‘azoni “egallash” haqidagi fikrlarini “etnik tozalash va mustamlakachilikning ochiq chaqirig‘i” deb baholadi.
Bu xalqaro huquq va inson huquqlarini AQSH—Isroil tomonidan shafqatsizlarcha buzishning davomidir, deya qo‘shimcha qildi Torp.
Amnesty International inson huquqlari tashkiloti o‘tgan yilning noyabr oyida Xalqaro jinoiy sud (XJS) Netanyaxuni qamoqqa olish uchun order bergan bo‘lsa-da, uni qamoqqa olmasdan, AQSH “xalqaro odil sudlovga nisbatan nafratini namoyish etayotganini” bildirdi.
Qo‘shma Shtatlarda bir qator demokratlar Trampning rejasini tanqid qildi, demokrat senator Kris Merfi esa AQSHning G‘azoga bostirib kirishi minglab amerikalik askarlarning halok bo‘lishiga va Yaqin Sharqda o‘n yillab davom etadigan urushga olib kelishini ta’kidladi.
Bu xuddi yomon, bemaza hazilga o‘xshaydi, deya qo‘shimcha qildi u.
Demokratik partiya vakili Jeyk Oxinkloss bu taklifni “bema’ni va asossiz” deb atadi va Trampning niyatlarini o‘rganishga chaqirdi. Kongressvumen Rashida Tlaib amerikalik demokratlarning Tramp rejasiga qarshi tanqidiga qo‘shildi va falastinliklarni ko‘chirish taklifini “etnik tozalash” bilan taqqosladi.
Bu prezident genotsid sodir etgan harbiy jinoyatchi yonida o‘tirib, ochiqchasiga etnik tozalashga chaqirmoqda, dedi Tlaib X tarmog‘idagi xabarida.
Ba’zi respublikachilar bu taklifni masxara qilishdi. Respublikachilar partiyasidan kongressning sobiq a’zosi, otasi 1948-yilda Isroil qo‘shinlari tomonidan uyidan quvib chiqarilgan Jastin Amash “agar Qo‘shma Shtatlar musulmonlar va nasroniylarni G‘azodan zo‘rlik bilan chiqarib yuborish uchun qo‘shin kiritsa, AQSH nafaqat yana bir bema’ni ishg‘olga botishi, balki etnik tozalash jinoyatida ham aybdor bo‘lishi”ni ta’kidladi.
Vijdoni pok birorta amerikalik bunga rozi bo‘lmasligi kerak, dedi Amash.
Falastinlik aslli amerikalik komik va faol Amer Zar demokratlarni sobiq prezident Jo Baydenni Isroilni so‘zsiz qo‘llab-quvvatlagani uchun javobgarlikka torta olmagani uchun tanqid qildi. Uning so‘zlariga ko‘ra, aynan Bayden Falastin hududining katta qismini vayronaga aylantirish uchun Isroilga diplomatik yordam va milliardlab dollar bergan.
AQSH yetakchisi G‘azoni “o‘lim va vayronagarchilik ramzi” deb atadi va odamlarning u yerga qaytishni istashining yagona sababini ularning boshqa boradigan joyi yo‘qligi bilan izohladi.
G‘azoda yashovchi 1,8 million falastinlik “katta boylik”ka ega qo‘shni davlatlarga ko‘chib o‘tishi kerak, degan Tramp.
Avvalroq u Iordaniya, Misr va boshqa arab davlatlarini falastinliklarni qabul qilishga chaqirgan edi. Tramp, shuningdek, AQSH “BMTning antisemitik Inson huquqlari kengashidan chiqib ketgan va BMTning Yaqin Sharqdagi falastinlik qochqinlarga yordam ko‘rsatish agentligi (UNRWA)ni qo‘llab-quvvatlashni butunlay to‘xtatganini ma’lum qildi.
Netanyaxu Trampni “Isroilning Oq uydagi eng yaqin do‘sti” deb atadi va uni “noan’anaviy fikrlashga tayyorligi” uchun olqishladi.
Izoh (0)