АҚШ президенти Дональд Трампнинг бутун Ғазо “бузиб ташланиши керак, у яшашга яроқсиз ва хавфли, фаластинликларни эса анклавдан кўчириш керакли”ги ҳақидаги баёноти Америка ва дунёда кескин муносабатга сабаб бўлди.
Трамп Оқ уйга икки томонлама учрашув учун ташриф буюрган Исроил бош вазири Биньямин Нетаньяху билан ўтказилган матбуот анжуманида ўзининг Ғазо бўйича мазкур режасини эълон қилган эди.
Саудия Арабистони ҳукумати ўз баёнотида фаластинликларни ўз ерларидан сиқиб чиқаришга қаратилган ҳар қандай уринишларни қабул қилмаслигини таъкидлаб, Фаластин давлати тузилмагунича Исроил билан муносабат ўрнатмаслигини қўшимча қилди.
ҲАМАС Трампнинг Ғазодаги фаластинликларни чиқариб юборишга чақирган даъватларини қоралаб, уларни “ўз еридан қувиш” деб атади.
Фаластин мухториятининг Бирлашган Миллатлар Ташкилотидаги элчиси дунё раҳбарлари ва халқлари фаластинликларнинг Ғазода қолиш истагини ҳурмат қилиши лозимлигини айтди, деб хабар беради Гуардиан.
Австралиянинг маҳаллий аҳолиси вакили бўлган сиёсатчи Лидия Торп Трампнинг Ғазони “эгаллаш” ҳақидаги фикрларини “этник тозалаш ва мустамлакачиликнинг очиқ чақириғи” деб баҳолади.
Бу халқаро ҳуқуқ ва инсон ҳуқуқларини АҚШ—Исроил томонидан шафқатсизларча бузишнинг давомидир, дея қўшимча қилди Торп.
Амнестй International инсон ҳуқуқлари ташкилоти ўтган йилнинг ноябрь ойида Халқаро жиноий суд (ХЖС) Нетаньяхуни қамоққа олиш учун ордер берган бўлса-да, уни қамоққа олмасдан, АҚШ “халқаро одил судловга нисбатан нафратини намойиш этаётганини” билдирди.
Қўшма Штатларда бир қатор демократлар Трампнинг режасини танқид қилди, демократ сенатор Крис Мерфи эса АҚШнинг Ғазога бостириб кириши минглаб америкалик аскарларнинг ҳалок бўлишига ва Яқин Шарқда ўн йиллаб давом этадиган урушга олиб келишини таъкидлади.
Бу худди ёмон, бемаза ҳазилга ўхшайди, дея қўшимча қилди у.
Демократик партия вакили Жейк Охинклосс бу таклифни “бемаъни ва асоссиз” деб атади ва Трампнинг ниятларини ўрганишга чақирди. Конгрессвумен Рашида Тлаиб америкалик демократларнинг Трамп режасига қарши танқидига қўшилди ва фаластинликларни кўчириш таклифини “этник тозалаш” билан таққослади.
Бу президент геноцид содир этган ҳарбий жиноятчи ёнида ўтириб, очиқчасига этник тозалашга чақирмоқда, деди Тлаиб Х тармоғидаги хабарида.
Баъзи республикачилар бу таклифни масхара қилишди. Республикачилар партиясидан конгресснинг собиқ аъзоси, отаси 1948 йилда Исроил қўшинлари томонидан уйидан қувиб чиқарилган Жастин Амаш “агар Қўшма Штатлар мусулмонлар ва насронийларни Ғазодан зўрлик билан чиқариб юбориш учун қўшин киритса, АҚШ нафақат яна бир бемаъни ишғолга ботиши, балки этник тозалаш жиноятида ҳам айбдор бўлиши”ни таъкидлади.
Виждони пок бирорта америкалик бунга рози бўлмаслиги керак, деди Амаш.
Фаластинлик аслли америкалик комик ва фаол Амер Зар демократларни собиқ президент Жо Байденни Исроилни сўзсиз қўллаб-қувватлагани учун жавобгарликка торта олмагани учун танқид қилди. Унинг сўзларига кўра, айнан Байден Фаластин ҳудудининг катта қисмини вайронага айлантириш учун Исроилга дипломатик ёрдам ва миллиардлаб доллар берган.
АҚШ етакчиси Ғазони “ўлим ва вайронагарчилик рамзи” деб атади ва одамларнинг у ерга қайтишни исташининг ягона сабабини уларнинг бошқа борадиган жойи йўқлиги билан изоҳлади.
Ғазода яшовчи 1,8 миллион фаластинлик “катта бойлик”ка эга қўшни давлатларга кўчиб ўтиши керак, деган Трамп.
Аввалроқ у Иордания, Миср ва бошқа араб давлатларини фаластинликларни қабул қилишга чақирган эди. Трамп, шунингдек, АҚШ “БМТнинг антисемитик Инсон ҳуқуқлари кенгашидан чиқиб кетган ва БМТнинг Яқин Шарқдаги фаластинлик қочқинларга ёрдам кўрсатиш агентлиги (UNRWA)ни қўллаб-қувватлашни бутунлай тўхтатганини маълум қилди.
Нетаньяху Трампни “Исроилнинг Оқ уйдаги энг яқин дўсти” деб атади ва уни “ноанъанавий фикрлашга тайёрлиги” учун олқишлади.
Изоҳ (0)