Markaziy bank 2024-yilning to‘rtinchi choragi yakunlari bo‘yicha ko‘chmas mulk bozori tahlilini eʼlon qildi.
Unga ko‘ra, birlamchi bozorda narxlar o‘tgan yil yakunlariga ko‘ra, so‘mda 11,4 foizga, dollarda 6,7 foizga oshgan. Ikkilamchi uy-joylar narxi nisbatan past surʼatlarda o‘sdi: uy-joylarni qayta sotishning so‘mdagi indeksi 6,3 foizga, dollardagi indeksi 1,8 foizga ko‘tarildi.
Ijara to‘lovlarining o‘sish surʼatlari 2024-yil davomida pasayish tendensiyasini saqlab qoldi. Xususan, Toshkentda ijara to‘lovlari pasayishda davom etdi (milliy valyutada — 8,2 foiz).
To‘rtinchi chorakda narxlarning o‘sishi, 2024-yilning birinchi yarmida pasaygandan so‘ng, Toshkent (so‘m indeksi 7 foizga oshdi), Samarqand va Navoiy viloyatlarida (+3,4 foizdan) qayd etildi. Xorazm viloyatida esa uy-joy ijarasi sezilarli darajada oshdi (+21,5 foiz).
Toshkent shahrida yer uchastkalari segmentida 1 sotix yerning qiymati o‘tgan yili 352 mln so‘mni tashkil etdi. 2024-yilning birinchi yarmida yer narxi pasaygan bo‘lsa, ikkinchi yarmida barqarorlashdi.
Eʼtiborga molik tomoni, Toshkentdagi bir sotix yer narxi Toshkent viloyatidagi yer uchastkasi narxidan (100 mln so‘m) 3,5 baravar yuqori.
Bundan tashqari, poytaxt hamda Toshkent va Samarqand viloyatlari o‘rtasidagi ikkilamchi uy-joylar qiymatidagi tafovut mos ravishda 1,8 va 1,5 barobarni tashkil etadi.
“Ko‘chmas mulk bozorida talab va faollikni qo‘llab-quvvatlovchi asosiy ijtimoiy-demografik va iqtisodiy omillar saqlanib qolganiga qaramay, o‘tgan yili ipoteka kreditlari o‘sishining nisbatan past surʼatlari, uy-joy qurilishi va foydalanishga topshirishning nisbatan yuqori o‘sishi hamda talabning biroz to‘yinishi ko‘chmas mulk narxlarining shakllanishida ustunlik qildi va uy-joy narxining o‘sish dinamikasiga pasaytiruvchi hissa qo‘shdi”, – deyiladi maʼlumotda.
O‘zbekistonda uy-joy bozori
Avvalroq Makroiqtisodiy va hududiy tadqiqotlar instituti mutaxassislari respublikada uy-joy va ipoteka bozoridagi faollik darajasini tahlil qilgandi. Unga ko‘ra, 2024-yilning III choragida O‘zbekiston uy-joy bozorida faollik darajasi pasaydi. Xususan, iyul-sentyabr oylarida ko‘p qavatli uylardagi kvartiralar oldi-sotdisi uchun 41 861 ta shartnoma rasmiylashtirilgan. Ushbu ko‘rsatkich 2023-yilning mos davridagiga nisbatan 3362 taga (7,4 foizga) kam.
Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi tahliliga ko‘ra, oktyabr oyida ko‘chmas mulk bozorining hududlar kesimidagi dinamikasi Toshkent viloyatida (+10 foiz) sezilarli o‘sdi, shuningdek, Qoraqalpog‘iston Respublikasi (+8,1 foiz) va Jizzax viloyatida (+7,5 foiz) ijobiy o‘zgarishlarni ko‘rsatdi.
Tahlillar tijorat banklari tomonidan ajratilgan ipoteka kreditlari va aholi tasarrufidagi daromadlar uy-joy bozoriga taʼsir etuvchi muhim omillar ekanligini ko‘rsatdi.
Vazirlar Mahkamasining 2024-yil 11-noyabrdagi qarori bilan uy-joy sotib olish uchun subsidiyalar ajratish tartibiga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritildi. Qaror bilan subsidiyalar bilan qoplanadigan foiz to‘lovlari miqdoriga ham o‘zgartirish kiritildi. Endilikda yangi kreditlar uchun yillik 12 foizdan yuqori qismi, 2025-yildan boshlab esa Markaziy bankning asosiy stavkasidan ortiq qismi qoplanadi.
Boshlang‘ich to‘lov va foizlarning bir qismini qoplash uchun subsidiyalar Iqtisodiyot va moliya vazirligi tomonidan besh ish kuni ichida to‘lanadi.
Izoh (0)