Марказий банк 2024 йилнинг тўртинчи чораги якунлари бўйича кўчмас мулк бозори таҳлилини эълон қилди.
Унга кўра, бирламчи бозорда нархлар ўтган йил якунларига кўра, сўмда 11,4 фоизга, долларда 6,7 фоизга ошган. Иккиламчи уй-жойлар нархи нисбатан паст суръатларда ўсди: уй-жойларни қайта сотишнинг сўмдаги индекси 6,3 фоизга, доллардаги индекси 1,8 фоизга кўтарилди.
Ижара тўловларининг ўсиш суръатлари 2024 йил давомида пасайиш тенденциясини сақлаб қолди. Хусусан, Тошкентда ижара тўловлари пасайишда давом этди (миллий валютада — 8,2 фоиз).
Тўртинчи чоракда нархларнинг ўсиши, 2024 йилнинг биринчи ярмида пасайгандан сўнг, Тошкент (сўм индекси 7 фоизга ошди), Самарқанд ва Навоий вилоятларида (+3,4 фоиздан) қайд этилди. Хоразм вилоятида эса уй-жой ижараси сезиларли даражада ошди (+21,5 фоиз).
Тошкент шаҳрида ер участкалари сегментида 1 сотих ернинг қиймати ўтган йили 352 млн сўмни ташкил этди. 2024 йилнинг биринчи ярмида ер нархи пасайган бўлса, иккинчи ярмида барқарорлашди.
Эътиборга молик томони, Тошкентдаги бир сотих ер нархи Тошкент вилоятидаги ер участкаси нархидан (100 млн сўм) 3,5 баравар юқори.
Бундан ташқари, пойтахт ҳамда Тошкент ва Самарқанд вилоятлари ўртасидаги иккиламчи уй-жойлар қийматидаги тафовут мос равишда 1,8 ва 1,5 баробарни ташкил этади.
“Кўчмас мулк бозорида талаб ва фаолликни қўллаб-қувватловчи асосий ижтимоий-демографик ва иқтисодий омиллар сақланиб қолганига қарамай, ўтган йили ипотека кредитлари ўсишининг нисбатан паст суръатлари, уй-жой қурилиши ва фойдаланишга топширишнинг нисбатан юқори ўсиши ҳамда талабнинг бир оз тўйиниши кўчмас мулк нархларининг шаклланишида устунлик қилди ва уй-жой нархининг ўсиш динамикасига пасайтирувчи ҳисса қўшди”, – дейилади маълумотда.
Ўзбекистонда уй-жой бозори
Аввалроқ Макроиқтисодий ва ҳудудий тадқиқотлар институти мутахассислари республикада уй-жой ва ипотека бозоридаги фаоллик даражасини таҳлил қилганди. Унга кўра, 2024 йилнинг III чорагида Ўзбекистон уй-жой бозорида фаоллик даражаси пасайди. Хусусан, июль сентябрь ойларида кўп қаватли уйлардаги квартиралар олди-сотдиси учун 41 861 та шартнома расмийлаштирилган. Ушбу кўрсаткич 2023 йилнинг мос давридагига нисбатан 3362 тага (7,4 фоизга) кам.
Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази таҳлилига кўра, октябрь ойида кўчмас мулк бозорининг ҳудудлар кесимидаги динамикаси Тошкент вилоятида (+10 фоиз) сезиларли ўсди, шунингдек, Қорақалпоғистон Республикаси (+8,1 фоиз) ва Жиззах вилоятида (+7,5 фоиз) ижобий ўзгаришларни кўрсатди.
Таҳлиллар тижорат банклари томонидан ажратилган ипотека кредитлари ва аҳоли тасарруфидаги даромадлар уй-жой бозорига таъсир этувчи муҳим омиллар эканлигини кўрсатди.
Вазирлар Маҳкамасининг 2024 йил 11 ноябрдаги қарори билан уй-жой сотиб олиш учун субсидиялар ажратиш тартибига ўзгартириш ва қўшимчалар киритилди. Қарор билан субсидиялар билан қопланадиган фоиз тўловлари миқдорига ҳам ўзгартириш киритилди. Эндиликда янги кредитлар учун йиллик 12 фоиздан юқори қисми, 2025 йилдан бошлаб эса Марказий банкнинг асосий ставкасидан ортиқ қисми қопланади.
Бошланғич тўлов ва фоизларнинг бир қисмини қоплаш учун субсидиялар Иқтисодиёт ва молия вазирлиги томонидан беш иш куни ичида тўланади.
Изоҳ (0)