Agar Yevropada issiqxona gazlari chiqindilari jiddiy ravishda kamaytirilsa, 2050-yilga kelib yiliga yarim milliongacha odamning hayotini saqlab qolish mumkin. Bu haqda Lids universiteti olimlarining tadqiqoti natijalari xulosasida ma’lum qilingan. Tadqiqot natijalari Earth’s Future jurnalida e’lon qilindi.
Olimlarning hisob-kitoblariga ko‘ra, agar insoniyat chiqindilarni qat’iy cheklash yo‘lidan borsa, Yevropa har yili havo ifloslanishi tufayli yuz beradigan 250 mingga yaqin bevaqt o‘limning oldini olishi mumkin. Buning asosiy sababchilari mayda qattiq zarrachalar (PM2.5) va yer sathida quyosh nuri hamda yoqilg‘i yonish mahsulotlari ta’sirida hosil bo‘ladigan ozondir.
Hozirgi kunda Yevropada yiliga 444 mingga yaqin odam PM2.5 zarrachalaridan, yana 23 ming kishi ozon ta’siridan vafot etmoqda. Bashoratlarga ko‘ra, 2050-yilga kelib yuqori chiqindilar saqlanib qolsa, bu raqamlar mos ravishda 456 va 500 minggacha ko‘tarilishi mumkin.
Ifloslangan havoning zarari faqat nafas olish yo‘llari kasalliklari bilan cheklanmaydi. Zarrachalar qonga kirib, yurak kasalliklari, saraton, qandli diabet, homiladorlik asoratlari va hatto asab tizimining yemirilishini keltirib chiqarishi mumkin. Ayniqsa, eng kambag‘al hududlar aholisi bu xavfga ko‘proq duchor bo‘lmoqda.
“Kam uglerodli iqtisodiyotga o‘tish sog‘liq uchun bevosita foyda keltiradi”, deb ta’kidlaydilar tadqiqotchilar.
Yaratilgan modelga ko‘ra, faqat eng dadil ssenariyda qurbonlarning umumiy sonini kamaytirishga erishish mumkin. Bu tengsizlikni kamaytirishga ham taalluqli — chiqindilarni faol kamaytirish natijasida mintaqalar o‘rtasidagi o‘lim darajasidagi farq qisqartiriladi.
Mualliflar o‘z hisob-kitoblari siyosatchilarni iqlim o‘zgarishiga qarshi kurashish yaqin o‘n yilliklarda hayotlarni saqlab qolishiga ishontirishga yordam berishiga umid qilmoqda.
Izoh (0)