Global muzliklarning erishi tezlashmoqda, kelgusi yillarda bu dengiz sathining ko‘tarilishiga olib kelishi mumkin. Xalqaro tadqiqotchilar guruhi so‘nggi o‘n yilda muz erishining keskin ko‘payganini aniqladi.
2012-yildan 2023-yilgacha bo‘lgan davrda 2000-yildan 2011-yilgacha bo‘lgan davrga nisbatan taxminan 36 foiz ko‘proq muz erigan.
Syurix universitetining professori va tadqiqot hammuallifi Maykl Zemp natijalar kutilmagan bo‘lmasa-da, “hayratlanarli” ekanini ta’kidladi. Kichikroq muzliklarga ega bo‘lgan hududlar ularni tezroq yo‘qotmoqda va ko‘pchiligi “joriy asrda saqlanib qolmaydi”.
Shu sababli biz asr oxirigacha dengiz sathining ilgari kutilganidan ham yuqoriroq ko‘tarilishi bilan yuzma-yuz turibmiz, dedi Zemp.
U muzliklarning yo‘qolishi, ayniqsa, Markaziy Osiyo va Markaziy And tog‘larida chuchuk suv ta’minotiga ham ta’sir ko‘rsatishini ta’kidladi.
Tadqiqotchilar muzliklar asr boshidan beri o‘z hajmining besh foizini yo‘qotganini aniqladi. Bu ko‘rsatkich mintaqalar bo‘yicha sezilarli farq qiladi: Antarktidada ikki foizdan Yevropa Alplarida esa 40 foizgacha yo‘qotish kuzatilgan.
Tadqiqot Butunjahon muzliklarni kuzatish xizmati (WGMS), Edinburg universiteti va Earthwave tadqiqot guruhi tomonidan olib borilgan.
Tadqiqotda ishtirok etmagan Ekseter universiteti professori Martin Zigert ushbu izlanishni “tashvishli” deb baholadi. Chunki bu muzliklarning yanada ko‘proq yo‘qolishini prognoz qiladi.
Muz qatlamlari massasini tezlashgan sur’atda yo‘qotmoqda — 30 yil avvalgiga nisbatan olti barobar ko‘proq. Bu o‘zgarganda biz santimetrlar haqida emas, balki metrlar haqida gaplasha boshlaymiz, dedi Zigert.
Zemp ogohlantirganidek, dunyo muzliklarini saqlab qolish uchun “issiqxona gazlari chiqindilarini kamaytirish kerak, bu shunchalik oddiy va ayni paytda murakkab masala”.
Izoh (0)