AQSH prezidenti Donald Tramp Yevropa davlatlariga kelajakda o‘z xavfsizligiga Qo‘shma Shtatlardan kam bo‘lmagan sarmoya kiritishi kerakligini, Ukraina uchun xavfsizlik kafolatlari esa faqat Yevropaning gardanida ekanligini ta’kidladi, deb yozadi Bloomberg.
Agentlik hisob-kitoblariga ko‘ra, Ukrainani hamda o‘z chegaralarini himoya qilish Yevropa davlatlari uchun keyingi o‘n yil ichida qo‘shimcha 3,1 trillion dollarlik xarajatlarga aylanadi. Bloomberg Economics muzokaralar chog‘ida Ukrainani qo‘llab-quvvatlash, mamlakat va uning mudofaa qobiliyatini tiklash, shuningdek, Yevropaning o‘z harbiy qudratini oshirish xarajatlarini qayd etgan.
Ukraina armiyasini tiklash o‘n yil ichida taxminan 175 milliard dollarga tushishi mumkin, deb yozadi Bloomberg.
Nashrning qo‘shimcha qilishicha, 40 ming kishidan iborat tinchlikparvar kuchlarni saqlash taxminan 30 milliard dollarga tushadi. Xarajatlarning asosiy qismi Yevropa ittifoqiga a’zo mamlakatlarning harbiy qudratini oshirish va ularning umumiy mudofaa byudjetini YIMning taxminan 3,5 foiziga yetkazish bilan bog‘liq bo‘ladi, bu esa NATOning Bryusseldagi shtab-kvartirasida muhokama qilindi.
Agar buning uchun Yevropa davlatlari qarz mablag‘laridan foydalanishga majbur bo‘lsa, kelgusi o‘n yil ichida NATOning beshta eng yirik Yevropa a’zolarining qarzga bo‘lgan ehtiyoji yana 2,7 trillion dollarga oshadi, deb hisoblaydi Bloomberg Economics tahlilchilari.
Trampning NATO davlatlarining mudofaa xarajatlarini YIMning 2 foizidan 5 foizigacha oshirish to‘g‘risidagi taklifi
Joriy yilning 7-yanvar kuni bo‘lib o‘tgan matbuot anjumanida Tramp NATOga a’zo mamlakatlarning harbiy xarajatlarini YIMning 5 foizigacha ko‘tarishga erishmoqchi ekanini aytgan edi.
2024-yilda yalpi ichki mahsulotning eng katta ulushini mudofaaga Polsha sarflagan — 4,12 foiz. Undan keyin Estoniya (3,43%) va AQSH (3,38%) o‘rin olgan. Italiyaning mudofaa xarajatlari yalpi ichki mahsulotning taxminan 1,5 foizini tashkil etadi. Alyansga a’zo yana yettita davlat mudofaa uchun yalpi ichki mahsulotning 2 foizidan kam mablag‘ sarflamoqda.
A’zo mamlakatlar mudofaa xarajatlarining o‘rtacha ulushi NATO yalpi ichki mahsulotining 2,71 foizini tashkil qiladi. 2024-yilda NATOning mudofaa uchun umumiy xarajatlari 1,474 trillion dollarni tashkil etgan. Shundan 968 milliard dollarga yaqini AQSH hissasiga to‘g‘ri kelgan.
Mutaxassislarning fikricha, ittifoqning deyarli barcha a’zolari uchun yalpi ichki mahsulotning 5 foizlik ko‘rsatkichiga erishish amalda imkonsiz. Ba’zi mutaxassislar Tramp 3 foizga yaqin raqam ma’qullanishi uchun ataylab amalga oshirib bo‘lmaydigan taklifni ilgari surganini taxmin qilishdi.
Xalqaro strategik tadqiqotlar instituti mudofaa iqtisodiyoti bo‘yicha mutaxassisi Fenella Makgertining ta’kidlashicha, hatto NATO a’zo davlatlarining 3 foizlik ko‘rsatkichga erishishi uchun ham yillar talab etiladi.
“Yevropa 2024-yilda real hisobda 10 foizdan ortiq bo‘lgan bu g‘ayritabiiy o‘sish sur’atini davom ettirgan taqdirda ham, yalpi ichki mahsulotning kamida 3 foiziga erishish uchun yana 10 yil kerak bo‘ladi”, deydi u.
Izoh (0)