Канадада ядровий қуроллар ҳақида жамоатчилик муҳокамалари бошланди. Бунга Россиянинг Украинага қарши уруши, АҚШнинг Европадаги хавфсизлик бўйича келишувлардан чекиниши ва АҚШнинг Канадага нисбатан ҳудудий даъволари сабаб бўлди. Бу ҳақда Тhе Globe хабар берди.
Муҳокамалар ҳали бошланғич босқичда, аммо бу уларни расмий шаклга келтириш эҳтимолини инкор этмайди. Журналистлар таъкидлашича, қўшни давлат очиқчасига ҳудудий талаблар қўйганда, Канада ўз хавфсизлигини таъминлаш ҳақида жиддий ўйлаши керак.
Кўплаб мутахассислар Канаданинг қуролли кучларини мустаҳкамлаш зарурлигини таъкидламоқда. Аммо бу етарли бўлмаслиги мумкин. Мамлакат кенг ҳудудга эга бўлса-да, унинг армиясида атиги 65 000 нафар аскар бор.
Нашрнинг таъкидлашича, Канадада ядро қуролини ишлаб чиқиши зарурлиги борасида муҳокамалар бошланган.
Имкониятлар ойнаси очилмоқда. НАТО иттифоқчилари ўзининг ва Европанинг хавфсизлиги учун ядровий позицияларини қайта кўриб чиқмоқда. Польша ядро қуролини қўлга киритиш имкониятини кўриб чиқишини очиқчасига билдирмоқда. Сўнгги йилларда Германияда ядро қуроли бўйича баҳслар бўлиб ўтган ва эҳтимол, улар яна қизғин тус олади. Канада учун ядровий салоҳиятни ривожлантириш мақсадга мувофиқдир, чунки бу Европа иттифоқдошлари билан ҳамоҳанг бўлиб, Россияга қарши тийиб турувчи омилга айланиши мумкин, шу билан бирга, собиқ дўсти — Америка Қўшма Штатларига қарши хавфсизликни таъминлайди, дея ёзади мақола муаллифлари.
Нашрнинг аниқлик киритишича, одатий шароитларда Канада ҳеч қачон ядро қуроли яратиш масаласини кўриб чиқмаган бўларди. Бу жуда қиммат, ташқи алоқалар нуқтаи назаридан хавфли ва мамлакатнинг бундай қуролларни тарқатмаслик обрўсига зид. Бироқ, ҳозирги вазиятда Канада ўз ядровий салоҳиятини ривожлантириш ҳақида ўйлаши керак.
Канада ядро қуролини ишлаб чиқиш учун зарур бўлган деярли барча таркибий қисмлар ва инфратузилмаларга эга. Мамлакат тарихан Манҳеттен лойиҳасида иштирок этган ва ҳозирда дунёдаги энг кучли ядровий энергия саноатларидан бирига эга. Фақат Қозоғистон унга нисбатан уранни кўпроқ ишлаб чиқаради. Шунингдек, Канада ядро қуроллари ишлаб чиқиш учун ишлатилиши мумкин бўлган оғир сув захираларига эга.
Ягона етишмаётган нарса – қурол даражасидаги плутоний ишлаб чиқариш учун қайта ишлаш заводлари. Плутоний урандан кўра тезроқ бомба ясашга имкон беради, бу бир ёки икки йилни олади. Канада материалларни сотиб олишни ўйлаши мумкин, дейилади хабарда.
Кейинги тўсиқ Канаданинг қуроллардан фойдаланиш имконини берадиган тегишли етказиб бериш воситаларига — ракеталар, самолётлар ёки сувости кемаларига эга эканини таъминлашдир. Ядровий латентлик, яъни ядровий билим ва технологияларга эгалик, бу воситаларсиз ҳеч қандай аҳамиятга эга эмас.
Канада ўрганиши лозим бўлган бир нечта имкониятлар мавжуд
Идеал ҳолда, Канада мустақил равишда ракеталарни учиришга қодир бўлиши керак, чунки космосга ракеталарни юбориш технологияси ракеталар технологиясига ўхшаш. Бундан ташқари, Канада сотиб олишни режалаштираётган гибрид дизель-электр сувости кемаларидан воз кечиб, ядровий қуролларни таший оладиган атом сувости кемаларига, масалан, француз Суффрен синфи сувости кемаларига ўтиши лозим. Бундай кемалар қуролларни ҳимоя қилиши билан бирга, Арктиканинг музли сувларида янада самаралироқ фаолият кўрсатиши мумкин.
Яна бир имконият —Американинг F-35 қирувчи самолётларини сотиб олишдан воз кечиш. Канадада аллақачон бу харидни бекор қилиш талаблари янграмоқда. Агар бошқа иттифоқдошлар ҳам шундай йўл туца, бу НАТО аъзолари унинг ўрнига нимани сотиб олишини келишиб олишига асос бўлади. Ядровий қобилиятга эга бўлгани учун Дассаулт Рафалэ ёки Eurofighter Typhoon самолётлари унинг ўрнини эгаллаши мумкин.
Канада энг ёмон сценарийга тайёрланиш усулларини ишлаб чиқиши зарур: АҚШ томонидан давомли ва жиддий босиб олиш таҳдиди ёки Россия билан Европа ёхуд Арктикада кутилаётган тўқнашув. Мамлакатнинг ҳудудий яхлитлиги хавф остида қолмоқда. Ҳозирча Канадани босиб олиш режаси йўқ. Бироқ, АҚШ демократик тизимдан чекинишни давом эттирса, бундай режалар пайдо бўлмаслигини аниқ айтиш қийин. Эҳтиёт чоралари кўриш вақти келди, дейди мутахассислар
Изоҳ (0)