Яқинда Халқаро валюта жамғармаси (ХВЖ) мезбонлик қилган Кавказ ва Марказий Осиё (CCА) медиа-давра суҳбатида Ўзбекистондаги энергетика соҳасидаги ислоҳотлар ва инфляцияни бошқариш стратегияси асосий ўринни эгаллади.
ХВЖ доимий вакили Коба Гвенетадзе ва ХВЖ директорининг Яқин Шарқ ва Марказий Осиё бўйича ўринбосари Танос Арванитис қатнашган тадбирда Ўзбекистоннинг иқтисодий траэкторияси, шунингдек, Марказий Осиё минтақасини шакллантирувчи стратегик ёндашувлар муҳокама қилинди.
Гвенетадзе Ўзбекистонда тариф ислоҳоти зарурлигини таъкидлаб, Марказий Осиёда тарихан юқори бўлган энергия субсидияларининг катта юкини тилга олди.
"Субсидиялар, агар мақсадли бўлмаса, ресурслардан самарасиз фойдаланишга олиб келади ва иқтисодиётнинг бошқа тармоқларига тарқалади", деб тушунтирди у.
Ўзбекистонда 2023 йилда тадбиркорлик субъектлари учун тарифлар кўтарила бошлаган, кейин эса оддий аҳоли учун коммунал хизматлар нархи кўтарилган. Гвенетадзенинг сўзларига кўра, бу чора-тадбирлар мамлакатнинг иқтисодий келажаги учун жуда муҳим. Сўнгги маълумотларга кўра, йиллик инфляция даражаси 10,1% ни ташкил этган.
“Ўзбекистон Марказий банки инфляцияни бартараф этиш учун қатъий пул-кредит сиёсатини олиб бориши керак”, - дея давом этди у. "Бу фискал сиёсатни назорат остида ушлаб туриш ва инфляция босимини камайтириш учун таркибий ислоҳотларни илгари суришни ўз ичига олади."
Гвенетадзе прогнозларига кўра, Ўзбекистонда инфляция 2025 йил охирига келиб 8 фоизга камайиши, агар бу сиёсат барқарор бўлса, 2027 йилга келиб янада пасайиши мумкин.
Глобал иқтисодий ўзгаришларнинг кенгроқ минтақавий таъсири ҳақида Арванитис геосиёсий кескинлик ва глобал молиявий ўзгарувчанликнинг Марказий Осиёга билвосита таъсирини кўриб чиқди. Кавказ ва Марказий Осиёдан АҚШга нонефть экспорти минимал бўлса-да, Арванитис учта асосий канал орқали юзага келиши мумкин бўлган оқибатлар ҳақида огоҳлантирди: асосий савдо ҳамкорларидаги иқтисодий пасайиш, молиявий бозордаги беқарорлик ва хом ашё нархининг ўзгариши.
"Нефть нархининг пасайиши нефть импорт қилувчи мамлакатларга фойда келтириши мумкин, аммо экспортчиларга зарар ишлайди", деди Арванитис. "Бошқа томондан, олтиннинг юқори баҳоси Ўзбекистон каби ишлаб чиқарувчиларга фойда келтириши мумкин. Минтақанинг иқтисодий барқарорлигини баҳолашда бу билвосита таъсирларни баҳолаш жуда муҳим".
Арванитис, шунингдек, Ўрта йўлакнинг Марказий Осиёда барқарор ўсишни таъминлаш имкониятларини муҳокама қилди. Минтақани Европа ва Хитой билан боғлайдиган йўлак савдони диверсификация қилишни осонлаштириши, минтақавий интеграцияни кучайтириши ва иқтисодий ривожланишни қўллаб-қувватлаши мумкин.
“Ўрта коридор муваффақиятли бўлиши учун кучли минтақавий ҳамкорлик ва халқаро молиялаштириш бўлиши керак”, деди у. "Тартибга солишни уйғунлаштириш ва инфратузилмани ривожлантириш унинг салоҳиятини максимал даражада оширишнинг калитидир."
ХВЖнинг ҳар иккала вакили ҳам кенг қамровли меъёрий-ҳуқуқий базалар Ўзбекистон иқтисодиётини модернизация қилишда муҳим аҳамиятга эга эканлигини таъкидлади. Гвенетадзе, айниқса, электр энергияси тарифлари учун махсус энергия регуляторига эга бўлиш муҳимлигини таъкидлади.
“Регулатор 2026-2027 йилларда ишлай бошлагач, энергетика секторида нархлар ва сармоявий эҳтиёжлар бўйича шаффофлик бўлади”, деди у.
Шунингдек, у бозор самарадорлигини ошириш учун давлатнинг иқтисодиётдаги ролини босқичма-босқич камайтиришни тавсия қилди.
"Давлат корхоналари ўзгаришларга яхшироқ мослашиш учун рентабеллик ва бозор шароитларига эътибор қаратишлари керак", деди Гвенетадзе. "Бу босқичма-босқич ўзгариш иқтисодиётни янада рақобатбардош ва бозор муносабатларига жавоб беради".
Изоҳ (0)