• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12831.81
    • RUB163.75
    • EUR14606.45
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +32°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Иқтисодиёт

    Марказий Осиёда иқтисодий ўсиш секинлашади. Россия билан савдо алоқалари эса минтақага хавф келтириб чиқариши мумкин — XVЖ

    Ўзбекистонда инфляция 2023 йилда 11 фоиз даражасида қолади, сўнгра 2024 йилда 9,3 фоизгача тушади. Бу ҳақда “Дарё” Халқаро валюта жамғармасининг Яқин Шарқ ва Марказий Осиё департаменти директори ўринбосари Субир Лаллга таяниб хабар бермоқда.

    Фото: “Дарё”

    Марказий Осиё ва Кавказда умумий ялпи ички маҳсулот ўсиши 2022 йилдаги 4,8 фоиздан 2023 йилда 4,2 фоизгача пасайиб, 2024 йилда 4,5 фоизгача ўсиши кутилмоқда. 

    Маълумотларга кўра, минтақанинг иқтисоди ҳали ҳам пандемиядан кейинги тикланиш ва Россия—Украина урушининг тарқалиши, шу жумладан унинг глобал хом ашё нархларига таъсирида.

    Бу кутилганидан юқори ўсиш минтақадаги аксарият мамлакатлар учун асосий савдо ҳамкори бўлган Россияда кутилганидан кичикроқ иқтисодий қисқариш юз берганини акс эттирди. Бундан ташқари, минтақавий савдонинг сезиларли даражада ошиши, нефть экспорт қилувчи мамлакатлар учун нефть нархининг ошиши ва пул ўтказмалари оқимининг кўпайиши ҳам ўз ҳиссасини қўшди, — дейди Субир Лалл.
    Фото: “Дарё”

    Шу жумладан, бу жараёнга нефть импорт қилувчи мамлакатларда Россиядан иммиграция туфайли қатор мамлакатларда, жумладан, Арманистон, Грузия, Қирғизистон ва Ўзбекистонда иш ҳақининг кучли ўсиши ўз таъсирини ўтказди.

    Инфляция барқарорлигича қолмоқда

    2022 йилда минтақа бўйлаб инфляция ўсишда давом этди ва мамлакатлар ўртасида сезиларли фарқ юзага келди. 

    Масалан, 2022 йил ўрталаридан бошлаб Арманистон, Грузия ва Тожикистонда умумий инфляция пасайди, бироқ Қозоғистон ва Қирғизистонда ўсишда давом этди, Ўзбекистонда эса барқарор даражага етди.

    Минтақада инфляция динамикасини белгиловчи асосий омиллардан бири иш ҳақи ҳисобланади. Кўпгина мамлакатларда номинал иш ҳақининг ўсиш суръати инфляция даражасидан юқори. Бу инфляция барқарорлигини ошириши ҳамда пул-кредит сиёсатини олиб боришга тўсқинлик қилиши мумкин.

    2023—2024 йилларда инфляция пасайиши кутилмоқда — 2022 йилдаги 13 фоиздан 11,8 фоиз ва 8,5 фоизгача.

    Қозоғистон Миллий банки раисининг ўринбосари Ақилжан Баямагамбетовга кўра, нархларнинг ошишига туртки бўлаётган омиллардан бири иқтисодиётни кенг кўламли фискал қўллаб-қувватлаш бўлди.

    Асосий хавфлар

    Товар нархларининг янгиланган босими ва таъминот занжири узилишлари инфляцияни кутилганидан баландроқ кўрсаткичда ушлаб туриши мумкин. Бу эса ўз навбатида, қўшимча пул-кредит сиёсатининг қаттиқлашувига ва иқтисодий ўсишнинг давомий секинлашишига олиб келиши мумкин.

    Бошқа салбий хавфлар қаторига Россия иқтисодиётининг прогноздан ҳам кескин қисқариши, Каспий қувурлари консорциуми ва минтақавий таъминот занжирларининг узилиши, пул ўтказмаларининг камайиши, Россиядан мигрантлар оқимининг камайиши киради.

    Шунингдек, иқлим ўзгариши Лалл томонидан таъкидланган муҳим ички хавфлардан биридир.

    Об-ҳаво шароитларининг тез-тез ўзгариши ва бунинг натижасида келиб чиқадиган фалокатлар қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришига тўсқинлик қилиши мумкин. Бу минтақадаги кўплаб иқтисодларда муҳим аҳамиятга эга — айниқса кам даромадли ҳудудларда вазиятни ёмонлаштириши мумкин, — деди у.

    Инқироз шароитидаги имкониятлар

    Субир Лаллга кўра, минтақада чекланган молиявий майдон, озиқ-овқат ва энергия импортига қарамлик асосий заифликлар бўлиб қолаётган бўлса-да, бу орқали имкониятлар ҳам пайдо бўлади.

    Ушбу воқеалар конфигурациясидан келиб чиққан асосий хулосалардан бири шундаки, минтақадаги ўзгарувчан савдо ҳолати имконият, балки хавф ҳамдир. Мамлакатлар ўзининг чидамлилигини кучайтириши керак, — дейди Лалл.

    Россияга қарши санкциялар янги савдо шаклларига олиб келди ва минтақанинг Россия билан, айниқса нефть импорт қилувчи мамлакатлар билан савдосини оширди. Анъанавий савдо йўлининг бундай дислокацияси минтақа учун савдони диверсификация қилиш имкониятидир. 

    Бошқа томондан, агар санкциялар чуқурлашса ва Россия иқтисодиёти кескин қисқарса, мамлакат билан савдо алоқаларининг кучайиши минтақани юқори хавфга дучор қилади, — деб тушинтирди у.

    Брукингс институти Барқарор ривожланиш марказининг катта илмий ходими Йоханнес Линн эса ноаниқ муҳитда чекловчи савдо сиёсати яхши вариант эмаслигини таъкидлаб ўтди.

    Фото: “Дарё”
    Аслида минтақавий интеграциялашган иқтисодиётни яратиш ва, албатта, уни дунёнинг қолган қисми билан боғлаш учун Марказий Осиё ва Кавказда алоқаларни турли йўналишларда яхшилашга эътиборни кучайтириш вақти келди, — дейди у Линн.

    Шунингдек, Линн минтақадаги етакчилар ўртасидаги ўзаро ҳамкорликни ижобий омил деб билади.

    Бизда, хусусан, Марказий Осиёда раҳбарият ўртасида узоқ вақтдан бери мавжуд бўлган муносабатларга қараганда анча яхши муносабатлар вужудга келди. Бу, албатта, Ўзбекистонда сўнгги 5-6 йил ичида содир бўлган сиёсий ўзгаришлар билан боғлиқ. Менимча, бу яхшиланган сиёсий имкониятлардан фойдаланиш вақти келди, — деди Линн.

    Пул ўтказмалари

    Россиядан Озарбайжон, Грузия ва Арманистонга соф пул ўтказмалари 2022 йилда ўтган йилга нисбатан беш баравардан кўпроқ ўсиб, ЯИМнинг мос равишда 3, 8 ва 17 фоизини ташкил этди.

    Тожикистон ва Ўзбекистонда ҳам соф пул ўтказмалари икки баравар кўпайиб, ЯИМга нисбатан 13 фоиздан 23 фоизгача ошган.

    Шу билан бирга, тарихан Россиядан меҳнат муҳожирларининг пул ўтказмаларига боғлиқ бўлган Қирғизистонга соф пул ўтказмалари, аксинча, 2022 йилда ЯИМга нисбатан қарийб 6 фоиз пунктга камайди.

    Маълумотларга кўра, ушбу ўтказмаларнинг кўлами ушбу мамлакатларнинг баъзиларидаги макроиқтисодий вазият учун жуда муҳим. Уларнинг келажакдаги ҳажми ва ўзгариш тезлиги ҳақидаги ноаниқлик хавф туғдиради.

    Уларнинг катталигини ҳисобга олган ҳолда XVЖ банк тизими орқали хусусий пул ўтказмалари амалга оширилиши молиявий барқарорликка ҳам таъсир кўрсатиши ва уни диққат билан кузатиб бориш кераклигини таъкидлайди.

    Норезидентларнинг депозитлари Арманистон, Грузия ва Ўзбекистонда ялпи ички маҳсулотга нисбатан 4-8 фоиз бандига ўсиб, ЯИМнинг 6-18 фоизини ташкил этди ва банк тизимининг умумий активларига нисбатан тахминан бир хил қийматни ташкил этди.

    Шунингдек, Украинадаги уруш туфайли муҳожирлар оқими талабни оширди, лекин айни пайтда ижара ва кўчмас мулк бозорларида нархларга босимни оширди.

    Россиядан Кавказ ва Марказий Осиё мамлакатларига (асосан Арманистон, Грузия, Қозоғистон ва Ўзбекистонга) келган муҳожирлар сони 50 мингдан 150 минг кишигача, яъни қабул қилувчи мамлакат аҳолисининг 5 фоизигача ўсди.

    XVЖ прогнозлари

    XVЖ 2023 йилда халқаро ўтказмаларнинг ўсиш суръати ва Россиядан Кавказ ва Марказий Осиё мамлакатларига мигрантлар оқими 2022 йилга нисбатан сезиларли даражада пасайишини кутмоқда.

    Натижада пул ўтказмалари ва хизматлар экспортининг қисқариши ривожланаётган бозор мамлакатлари, ўрта ва паст даромадли мамлакатла жорий ҳисоб балансининг ўртача ёмонлашишига олиб келади. ЯИМнинг 1,5 ва 3 фоизини ташкил этади. Нефть нархининг пасайиши нефть экспорт қилувчи мамлакатларда (Озарбайжон, Қозоғистон ва Туркманистон) жорий ҳисоб балансининг ялпи ички маҳсулотнинг ўртача 5,4 фоизга янада заифлашишига олиб келади, — дейилади ҳисоботда.

    Минтақа мамлакатларида ялпи ички маҳсулотнинг ўсиши 2023 йилда 4,2 фоизгача секинлашиши ва кейин 2024 йилда 4,5 фоизгача ошиши кутилмоқда.

    XVЖ 2023 йилда ўсиш суръатларининг секинлашиши (Арманистон ва Грузияда кескин бўлиши кутилмоқда) Украинадаги урушнинг дастлабки тарқалишининг қисқаришини акс эттиради, деб ҳисоблайди.

    18.05.2023, 08:20   Изоҳ (0)   8135
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Дунё бўйлаб энг бой 1 фоиз аҳолига қўшилиш учун қанча пул керак?

    17.05.2023, 18:53

    Ўзбекистонга венчур маблағлари келиб тушди. Илгари вазият қандай эди?

    17.05.2023, 16:10

    Ўзбекистонликлар нақд пулдан воз кечишга тайёрми?

    11.05.2023, 22:55

    Ўзбекистонда кобренд банк карталари: улар аслида нима ва одатий карталардан фарқи қандай?

    08.05.2023, 19:49

    “Франция Ўзбекистонга ядро реакторларини таклиф қилиши мумкин” — Оlive Бешт

    06.05.2023, 14:28

    Россия санкциялар оқибатида олтинни умуман бошқа давлатларга сота бошлади

    03.05.2023, 12:47
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    UZTELECOM "Мурувват" тарифини тақдим этади: Атиги 25 000 сўм эвазига ғамхўрлик ва эътибор билан бойитилган алоқа


    Tenge Bank Tenge24 иловасида янги рақамли автокредитини эълон қилди


     Coca-Cola жамғармаси ва Глобал атроф-муҳит ва технологиялар жамғармаси (ГЕТФ) “Айланма иқтисодиёт келажаги учун ҳамкорлик битими (PACТ)” ни эълон қилганлиги ҳақида маълум қилди


     ADM Jizzakh Жиззахда жойлашган 5-ихтисослаштирилган муассаса тарбияланувчилари эҳтиёжи учун автобус тақдим қилди


    Sello Ecosystem Фарғона, Андижон ва Наманганда Sello Summer Fest ёрқин фестивалини ўтказди


    Янги уфқлар: Centrum Air ҳафтасига икки марта Тошкентдан Бишкекка парвозларни амалга оширади


    Ўзбекистон қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари Европага йўл олмоқда


    Тошкентда халқаро финтех-ҳодиса — Visa Cashлесс Форум 2025 бўлиб ўтди 


    AVO'дан янги омонат: йиллик 25% гача — 6 ойда орзуингизни амалга оширинг


    UCMG Амстердамда бўлиб ўтаётган Мoney 20/20 Europе халқаро финтеч кўргазмасида Ўзбекистон номидан иштирок этади


    Mobiuz "Меҳрибон" имтиёзли тариф режасини тақдим этди


    Kapitalbank ва Visa Ўзбекистон терма жамоасининг ЖЧ-2026 саралаш ўйинини БААда тантанали равишда очишди


    Сув — бебаҳо неъмат: Агробанкдан фермерлар учун янги методик тўплам


    Навоий инновациялар университети — келажагингизни кафолатлайдиган замонавий таълим маскани! 


    Замонавий Haval Jolion энди 0% муддатли тўлов шартида 

     

    Тавсия этамиз

    Чумчуқларга ем бўлган бургутлар. “Ўргимчак тўри” операцияси Россия учун қанчага тушади?

    4 июн, 18:49
    Audio Icon

    Қуриб қолган кўчатлар, миллионлар шамолга учдими?

    4 июн, 15:03

    Фелдмаршалга алмаштирилмаган Сталиннинг зурриёти — “доҳий” нега ўғлини урушга юборган эди?

    3 июн, 21:10

    Кўзи ўткир, қулоғи сезгир темир қушчалар. Разведкачи дронларнинг “катта акалари”

    3 июн, 20:40
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Муҳаббат ва нафрат ораси бир қадам. “Ёлғончи” Трамп ва “телба” Маск ўртасидаги можаро ижтимоий тармоқларни портлатди

    Дунё | 6 июн, 14:00

    Жаҳон чемпионати йўлланмасига эга чиққан Ўзбекистон терма жамоаси аъзоларига машина совға қилинади

    Спорт | 6 июн, 13:54

    Осиёдан яна бир терма жамоа илк марта мундиал йўлланмасига эга чиқди

    Спорт | 6 июн, 12:36

    Эндиликда эҳтиёжманд оилаларга газ ва электр энергияси учун йил бўйи компенсация берилади 

    Ўзбекистон | 6 июн, 12:35

    Ўзбекистон ташқи ишлар вазири Деҳли шаҳрида “Марказий Осиё - Ҳиндистон” ишбилармонлар кенгаши йиғилишида иштирок этди

    Ўзбекистон | 6 июн, 11:50

    Инфантино: “Бутун дунёдаги мухлислар Ўзбекистоннинг ЖЧдаги дебютини кутмоқда”

    Спорт | 6 июн, 11:21

    Ўзбек ва туркман киноижодкорлари томонидан суратга олинган “Махтумқули Фироғий” фильми Лондондаги кинофестивалда халқаро мукофотга сазовор бўлди

    Ўзбекистон | 6 июн, 11:04
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.