Бундан 10-15 йил олдин, ҳали интернет у қадар оммалашиб улгурмаган даврда медиа маконда телевидение ва радио билан бир қаторда газета-журналлар ҳукмрон эди. Аммо ҳозир вазият ўзгача. Бир неча юз минг, ҳатто миллион нусхада чиққан нашрларнинг бугунги адади 5-10 мингдан ортмайди.
Бу газета-журналларнинг умри тугади, дегани эмас. Ишни тўғри йўлга қўя олган нашрлар ўз интернет-сайтларини ҳамда ижтимоий тармоқлардаги саҳифаларини ривожлантириш орқали олдингиданда кўпроқ ўқувчига ва даромадга эга бўлмоқда. Лекин бу гап бизнинг юртимиздаги эмас, балки хориждаги газета-журналларга тааллуқли.
“Дарё” Ўзбекистондаги айрим босма нашрларнинг веб-сайтлари ва саҳифалари қандай ишлаётгани, уларни оммалаштириш учун қандай чоралар кўриш лозимлиги, пулли обунани йўлга қўйиш ҳамда даромадни ошириш мавзусида бир қатор мутахассисларнинг фикрларини ўрганди.
Назира Қурбон, ЎзЖОКУ кафедра мудири, профессор:
— Бир нечтасини истисно қилганда, газеталаримизнинг асосий қисмида ўзгаришлар деярли кўзга кўринмайди. Ўқувчининг эътиборини тортадиган материаллар жуда кам. Ҳали ҳам “кириш, асосий қисм, хулоса” каби қотиб қолган услубда ёзилган мақолалар кўплаб учрайди. Мен бу борада учта асосий муаммони санаб ўтган бўлар эдим.
• Медиаконтентни яхшилаш (мавзуни танлаш, ёзиш услуби, ўқувчининг қизиқишини ҳисобга олиш);
• Техник тайёргарлик (журналист ёзган мақолани қўшимча визуал эффектлар билан бойитиши, суратлар билан тўлдириши, мавзуга доир манбаларга ҳаволалар бериш, дизайнни яхшилаши);
• Замон билан мослашиш (аудиториянинг қизиқишларини чуқур ўрганиш, социологик тадқиқотлар, сўровномалар ўтказиш ва шундан келиб чиқиб контентни шакллантириш).
Беруний Алимов, “Янги медиа таълим маркази” ННТ директори, филология фанлари доктори:
— “Нью-Ёрк таймс” газетаси ўтган йилнинг сўнгги чорагида қўшимча 300 мингта обуначига эга бўлгани хабар қилинди. Улар газетанинг онлайн версияси, иловалари, ўйинлари ва ҳоказо маҳсулотларига обунани расмийлаштирган. Натижада даромади бир неча юз миллион долларга кўпайган.
Бугун Ғарбдаги биронта газета фақат ахборот тарқатиш билан чекланмайди. Балки турли анжуманлар, тадбирлар ташкил этиб, маълум бир муаммога ечим изланади ёки сайтларда обуначиларнинг қизиқишларидан келиб чиққан ҳолда, таом тайёрлаш, онлайн-ўйинлар, маслаҳат-тавсиялар саҳифалари таклиф этилади.
Ўзбекистондаги босма нашрлар ҳам ўз сайтларида пуллик обунани йўлга қўйишлари лозим. Ва шунга яраша ўқувчига қизиқарли бўлган, унга фойда берадиган контентни тақдим этишлари керак. Ўқувчилар эса сифатли ахборот учун пул тўлашдан оғринмасликлари керак. Ичадиган сувимизга пул тўлаймиз-у, нега ахборотга пул тўламаймиз? Қизиқарли контент хоҳласак, журналистларни обуна орқали қўллаб-қувватлашимиз лозим.
Носиржон Тошматов, “Муштум” журнали бош муҳаррири:
— Telegram саҳифамизда 43 мингга яқин обуначимиз бор. Обунани пуллик қилиш учун уларнинг сонини ҳеч бўлмаганда 100 мингга етказиш керак. Бугунги ўқувчи шов-шувга ўч. YouTube каналимизда жамият учун долзарб бўлиб турган муаммога оид таҳлилий-танқидий репортаж берсак қанча томошабин кўради-ю, “фалончи пистончини зўрлабди” қабилидаги видеони қанча одам кўради?
Ер билан осмонча фарқи бор. Истайсизми-йўқми, томошабиннинг ортидан эргашасиз. Аммо бу савияли материаллар тайёрламаяпмиз дегани эмас. “Ким олади-ё, шугинани-ё” танловини эълон қилганмиз. 70-80 нафар муаллиф ҳажвий шеърлари, карикатуралари, фелетонлари билан иштирок этяпти. Йил якунигача яна қанча қизиқарли материаллар берилади, қалами ўткир муаллифлар кашф этилади. Бу адабиёт тарғиботига қўшаётган ҳиссамиз, деб ўйлайман.
Салим Дониёров, “Янги Ўзбекистон” ва “Правда Востока” газеталари бош муҳаррири:
— Telegramъда 170 минг, Instagramъда 60 мингдан зиёд ўқувчимиз бор. Лекин бу 37 миллион аҳолига эга Ўзбекистон учун етарли эмас, деб ҳисоблаймиз. Бизнинг сайтимиз ишончли манба сифатида хорижда ҳам эътироф этилади. Кўпгина ўқувчилар ахборотларнинг ҳаққонийлигини текшириш учун сайтимизга мурожаат этиши шундан.
Биз ҳатто реклама берувчилар билан ишлаганда ҳам маълумотларнинг тўғрилигини текшириб оламиз. Бу нафақат обуначилар сонининг ортишига, балки биздан иқтибос олишларнинг кўпайишига хизмат қилмоқда. Иқтибослар асосан таҳлилий мақолаларимиздан олинади.
Демак, сабри етиб, катта ҳажмдаги таҳлилий мақолаларни ўқийдиган ўқувчилар ҳалиям бор. Тадқиқотларимизга кўра, улар умумий ўқувчилар сонининг 14 фоизини ташкил этади. Албатта, чет эл нашрларининг тажрибасини ўрганиб боряпмиз, фойдали тарафларини оламиз.
Изоҳ (0)