Orol dengizi tubida yuqori darajadagi sho‘rlanishga chidamli o‘simlik sinovdan o‘tkazildi, deb xabar bermoqda Ekologiya vazirligi.
Qayd etilishicha, Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim o‘zgarishi vazirligi tomonidan amalga oshirilayotgan loyiha doirasida Orol dengizi qurigan tubida ekologik tiklash maqsadida istiqbolli o‘simlik turlarini joriy etish yuzasidan ilmiy sinovlar olib borilmoqda.
Mazkur tadqiqotlar vazirlik tasarrufidagi O‘rmon xo‘jaligi ilmiy-tadqiqot instituti tomonidan, qishloq xo‘jaligi fanlari doktori Zinoviy Novitskiy rahbarligida amalga oshirilmoqda. Loyiha doirasida olib borilayotgan izlanishlarning asosiy maqsadi — sho‘rlanish darajasi yuqori va ekstremal ekologik sharoitlarga ega hududlarga moslasha oladigan, biologik barqaror o‘simlik turlarini aniqlashdan iborat.
O‘tkazilgan dala tadqiqotlari natijalariga ko‘ra, yuqori yashovchanlik ko‘rsatgan eng istiqbolli o‘simliklardan biri — arundo donax (gigant qamish) bo‘ldi. Ushbu o‘simlik tabiatan namlikni yoqtiruvchi bo‘lishiga qaramay, sho‘rlangan muhitga yuqori darajada moslashish xususiyatiga ega.
Tajriba maydonlarida olib borilgan tuproq qazish ishlari natijasida yer osti suvlari sathi taxminan 2 metr chuqurlikda joylashgani aniqlangan bo‘lib, arundo donax ildizlari allaqachon birinchi yilning o‘zida shu chuqurlikka yetib borayotgani kuzatildi. Bu esa o‘simlikka barqaror o‘sish va rivojlanish imkonini beradi.
Professorning ta’kidlashicha, o‘simlikning yashash darajasini oshirish maqsadida ilmiy guruh tomonidan noyob ko‘chat ekish texnologiyasi ishlab chiqilgan. Mazkur texnologiyaning mohiyati — ona o‘simlikdan kamida 1 metr chuqurlikda joylashgan ildiz kurtaklarini ajratib olish va aynan ular asosida ko‘chatlar tayyorlashdan iborat. Bunday kurtaklar sho‘rlanish darajasi Orol dengizi tubiga o‘xshash hududlardan — Urganch va Qoraqalpog‘istondan keltirilgan. Tajriba natijalariga ko‘ra, ekilgan o‘simliklarning yashab qolish darajasi 90 foizdan yuqori bo‘lgan.
Tadqiqotlar shuni ko‘rsatmoqdaki, arundo donax nafaqat chuqur ildiz otish (1 metrdan ortiq) balki gorizontal yo‘nalishda ham 2 metrgacha ildiz tizimini yoyish xususiyatiga ega. Bu esa nafaqat o‘simlikning barqaror rivojlanishini ta’minlaydi, balki tuproq qatlamini mustahkamlash, eroziya va degradatsiyaning oldini olishga xizmat qiladi.
O‘tkazilayotgan sinovlar Orolbo‘yi mintaqasida ekologik holatni yaxshilash, chang bo‘ronlariga qarshi kurashish hamda biologik tiklanish orqali hudud ekotizimini barqarorlashtirish yo‘lida muhim ilmiy asos yaratmoqda. Kelgusida mazkur tajriba asosida keng ko‘lamli ko‘kalamzorlashtirish ishlari olib borilishi rejalashtirilgan.
Orolbo‘yi mintaqasida cho‘llanishga qarshi kurashish maqsadida amalga oshirilayotgan ishlar doirasida hozirgi kunga qadar 2 million gektar maydonda yashil qoplama yaratilgan. Kelgusida Orol dengizi tubida yana 100 ming gektar maydonda “yashil maydon” barpo etilishi, Orolbo‘yi mintaqasidagi o‘rmonzorlar umumiy maydonining esa 2,1 million gektarga yetkazilishi rejalashtirilgan.
Izoh (0)