Орол денгизи тубида юқори даражадаги шўрланишга чидамли ўсимлик синовдан ўтказилди, деб хабар бермоқда Экология вазирлиги.
Қайд этилишича, Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги томонидан амалга оширилаётган лойиҳа доирасида Орол денгизи қуриган тубида экологик тиклаш мақсадида истиқболли ўсимлик турларини жорий этиш юзасидан илмий синовлар олиб борилмоқда.
Мазкур тадқиқотлар вазирлик тасарруфидаги Ўрмон хўжалиги илмий-тадқиқот институти томонидан, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори Зиновий Новицкий раҳбарлигида амалга оширилмоқда. Лойиҳа доирасида олиб борилаётган изланишларнинг асосий мақсади — шўрланиш даражаси юқори ва экстремал экологик шароитларга эга ҳудудларга мослаша оладиган, биологик барқарор ўсимлик турларини аниқлашдан иборат.
Ўтказилган дала тадқиқотлари натижаларига кўра, юқори яшовчанлик кўрсатган энг истиқболли ўсимликлардан бири — arundo donax (гигант қамиш) бўлди. Ушбу ўсимлик табиатан намликни ёқтирувчи бўлишига қарамай, шўрланган муҳитга юқори даражада мослашиш хусусиятига эга.
Тажриба майдонларида олиб борилган тупроқ қазиш ишлари натижасида ер ости сувлари сатҳи тахминан 2 метр чуқурликда жойлашгани аниқланган бўлиб, arundo donax илдизлари аллақачон биринчи йилнинг ўзида шу чуқурликка етиб бораётгани кузатилди. Бу эса ўсимликка барқарор ўсиш ва ривожланиш имконини беради.
Профессорнинг таъкидлашича, ўсимликнинг яшаш даражасини ошириш мақсадида илмий гуруҳ томонидан ноёб кўчат экиш технологияси ишлаб чиқилган. Мазкур технологиянинг моҳияти — она ўсимликдан камида 1 метр чуқурликда жойлашган илдиз куртакларини ажратиб олиш ва айнан улар асосида кўчатлар тайёрлашдан иборат. Бундай куртаклар шўрланиш даражаси Орол денгизи тубига ўхшаш ҳудудлардан — Урганч ва Қорақалпоғистондан келтирилган. Тажриба натижаларига кўра, экилган ўсимликларнинг яшаб қолиш даражаси 90 фоиздан юқори бўлган.
Тадқиқотлар шуни кўрсатмоқдаки, arundo donax нафақат чуқур илдиз отиш (1 метрдан ортиқ) балки горизонтал йўналишда ҳам 2 метргача илдиз тизимини ёйиш хусусиятига эга. Бу эса нафақат ўсимликнинг барқарор ривожланишини таъминлайди, балки тупроқ қатламини мустаҳкамлаш, эрозия ва деградациянинг олдини олишга хизмат қилади.
Ўтказилаётган синовлар Оролбўйи минтақасида экологик ҳолатни яхшилаш, чанг бўронларига қарши курашиш ҳамда биологик тикланиш орқали ҳудуд экотизимини барқарорлаштириш йўлида муҳим илмий асос яратмоқда. Келгусида мазкур тажриба асосида кенг кўламли кўкаламзорлаштириш ишлари олиб борилиши режалаштирилган.
Оролбўйи минтақасида чўлланишга қарши курашиш мақсадида амалга оширилаётган ишлар доирасида ҳозирги кунга қадар 2 миллион гектар майдонда яшил қоплама яратилган. Келгусида Орол денгизи тубида яна 100 минг гектар майдонда “яшил майдон” барпо этилиши, Оролбўйи минтақасидаги ўрмонзорлар умумий майдонининг эса 2,1 миллион гектарга етказилиши режалаштирилган.
Изоҳ (0)