Yozning issiq kunlarida eng ko‘p iste’mol qilinadigan noz-ne’matlar bu qovun va tarvuzdir. Ular yetarli darajada pishmagan yoki yetishtirish vaqtida kimyoviy o‘g‘itlardan ko‘p foydalanilgan bo‘lsa, bu salomatlik uchun, ayniqsa, yosh bolalarning me’da va ichak tizimi uchun xavfli bo‘lishi mumkin.
Yoz fasli boshida bozorlarda paydo bo‘ladigan ilk tarvuz va qovunlarda ko‘pincha nitrat moddasi me’yordan ortiq bo‘ladi. Bunday mevalar kattalar organizmiga unchalik zarar yetkazmaydi, ammo hali hazm tizimi sust bo‘lgan yosh bolalarga poliz ekinlarini cheklangan miqdorda berish lozim.
Erta hosil olish maqsadida tarvuz va qovunlarni yetishtirishda azotli o‘g‘itlardan keng foydalaniladi. O‘simliklar bu o‘g‘itlarni nitrat shaklida o‘zlashtiradi. Har bir mahsulot savdoga chiqishdan oldin nazorat ostiga olinadi, ammo erta pishgan mevalarda nitrat miqdori baribir eng yuqori ruxsat etilgan darajaga yaqin bo‘lishi mumkin. Qolaversa, yo‘l bo‘yida sotilayotgan poliz mahsulotlari avtotransport chiqindilaridagi toksik moddalarni o‘ziga o‘zlashtiradi va sog‘liq uchun zararli bo‘lib qoladi.
Agar bu mevalar ko‘p miqdorda iste’mol qilinsa, bolalarda ovqat hazm qilish buzilishi, allergiya, isitma kabi muammolar yuzaga kelishi ehtimoli bor. Sababi, kattalarda nitratlarni zararsizlantiruvchi fermentlar yetarli, bolalarda bu fermentlar hali to‘liq shakllanmagan bo‘ladi.
Qovun yoki tarvuzdagi nitrat miqdorini faqatgina maxsus laboratoriya uskunalari yordamida aniqlash mumkin. Mevaning ta’mi yoki tashqi ko‘rinishiga qarab biror xulosa chiqarish noto‘g‘ri bo‘ladi. Shuning uchun mutaxassislar poliz ekinlarini faqat rasmiy, ishonchli savdo nuqtalaridan xarid qilishni tavsiya etishadi, chunki aynan shu joylarda mahsulotlar oldindan nazoratdan o‘tkazilgan bo‘ladi. Yana bir yechim — sabr qilish va mavsumning o‘rtasi (avgust—sentyabr oylari)ni kutish.
Izoh (0)