O‘zbekistonda 86 turdagi tovarga eksport bojxona bojlari joriy qilindi, deb xabar bermoqda Bojxona qo‘mitasi axborot xizmati.
Ma’lum qilinishicha, 14-mart kuni prezidentning “Mahsulotlar eksporti tartib-taomillarini takomillashtirish va qo‘shilgan qiymatga ega tayyor mahsulotlar ishlab chiqarishni rag‘batlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” farmoni qabul qilindi.
Farmonni qabul qilishdan asosiy maqsad eksport tartib-taomillarini Jahon savdo tashkiloti qoidalariga muvofiqlashtirish hisoblanadi. Farmon bilan 2025-yil 1-iyuldan boshlab 86 turdagi quyidagi tovarlarga eksport bojxona bojlari joriy etildi va ularning stavkalari tasdiqlandi:
- Charm xomashyosi va yarim tayyor charm mahsuloti, ipak xomashyosi, paxta ip-kalavasi va trikotaj mato tovarlariga (amalda mazkur tovarlarni eksport qilish uchun uyushmalarning yig‘imlari belgilangan bo‘lib, endilikda ular bekor qilindi.)
- Go‘sht mahsulotlari, bug‘doy, don, guruch, mineral o‘g‘itlar, charm xomashyosi, PET chiqindilar, rangli metall lom va chiqindilariga (amalda ushbu tovarlarga prezident yoki hukumat qarorlari asosida ruxsat berilgan holda eksport qilish mumkin edi. Endi ushbu talablar bekor qilindi).
- O‘zbekistonda qo‘shilgan qiymat yaratish, qayta ishlash sanoatini qo‘llab quvvatlash maqsadida respublikada ishlab chiqariladigan strategik xomashyo mahsulotlariga (tabiiy gaz, paxta tolasi, paxta linti, mineral o‘g‘itlar, poliyetilen, polipropilen, polisterol, poliyetilentereftalat, PVX, mis xomashyosi).
Mazkur farmon:
- eksport tartib-taomillarini yanada takomillashtirish,
- mahalliy xom ashyo asosida qo‘shilgan qiymatga ega tayyor mahsulot ishlab chiqarishni rag‘batlantirish,
- qayta ishlash sanoatining investitsiyaviy jozibadorligini oshirishga xizmat qiladi.
Import siyosatini isloh qilish: erkinlik sari qadam
O‘zbekistonning savdo siyosati tarixan proteksionizm — yuqori import bojlari, litsenziyalash talablari va erkin muomaladagi valyutaga kirishni cheklash sifati bilan ajralib turadi. Hukumatning import sonini qisqartirish va qat’iy qoidalarni ishlab chiqishi ham import, ham eksportning qisqarishiga olib keldi. Ayniqsa, importga katta zarar yetdi. Ushbu siyosatlar mahalliy sanoatni himoya qilishga qaratilgan bo‘lsa-da, import narxlari oshib, iste’molchilar tanlovi cheklandi.
Biroq o‘zgarish belgilari mavjud. 2024-yil 1-yanvardan boshlab import qilinadigan tovarlarni o‘zbek tilida majburiy markalash talabini bekor qilish to‘g‘risidagi qaror natijasini ko‘rsatdi. Ushbu islohot xalqaro savdo faoliyatiga moslashish va bozor to‘siqlarini kamaytirishga qaratilgan sa’y-harakatlarning bir qismidir.
Shunga qaramay, ma’lum qiyinchiliklar saqlanib qolmoqda. Keraksiz soliqlar, norasmiy yig‘imlarning mavjudligi, mahsulot sertifikatlari va bojxona kvitansiyalariga bo‘lgan talab import jarayonini murakkablashtiradi. Bu to‘siqlar nafaqat xarajatlarni oshiradi, balki korrupsiya uchun erkin muhit yaratadi.
Izoh (0)