O‘zbekistonda Temu platformasidan foydalanish 2025-yil 20-martdan boshlab cheklanadi. Bu haqda Istiqbolli loyihalar milliy agentligi va Soliq qo‘mitasi matbuot xizmati xabar berdi.
Vazirlar Mahkamasining 2024-yil 26-dekabrdagi “O‘zbekiston Respublikasida elektron tijorat sohasini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarorining 2-bandi bilan elektron tijorat operatorlari, xususan, elektron savdo platformalari operatorlari sifatida faqat yuridik shaxslar — O‘zbekiston rezidentlari faoliyat yuritishi mumkinligi belgilangan.
Mamlakat fuqarolariga xizmat ko‘rsatuvchi xorijiy elektron savdo platformalari faoliyatini o‘rganish jarayonida ayrim elektron savdo platformalari tomonidan O‘zbekistonning elektron tijorat, chakana savdo, reklama, shaxsiy ma’lumotlarni himoya qilish, iste’molchilar huquqlarini himoya qilish, mualliflik huquqi va turdosh huquqlar sohasidagi qonun hujjatlari talablariga rioya etmayotgani aniqlangan.
“Tushunmovchiliklarni oldini olish maqsadida, yurtdoshlarimizdan bugungi kundan boshlab Temu platformasida buyurtma bermasliklarini so‘raymiz. Bunda, agar buyurtma bundan oldin amalga oshirilgan bo‘lsa, platformada to‘lovni qaytarishni tashkil etish tavsiya etiladi”, deyiladi rasmiy xabarda.
Agentlik va Soliq qo‘mitasi fuqarolarni O‘zbekiston hududida o‘z faoliyatini mahalliylashtirmagan yoki mamlakatda Soliq qo‘mitasining elektron xizmatlar ko‘rsatuvchi xorijiy kompaniyalar va marketpleyslar ro‘yxatiga kirmagan xorijiy elektron savdo platformalari xizmatlaridan foydalanmaslikka, ehtiyot choralarini ko‘rishga, shaxsiy va boshqa ma’lumotlarni bunday subyektlarga bermaslikka chaqirdi.
Temu O‘zbekistonda bloklanishi mumkinligi haqida bundan bir necha kun avval xabar qilingan edi.
“Daryo” 2024-yil dekabrida elektron tijorat vakillari — O‘zbekiston “Sellerlar” uyushmasi raisi Timur Rashidov, Uzum Market MCHJ XK sotuvchisi Muhammadjon Murodjonov hamda iqtisodchi Otabek Bakirov bilan suhbatlashganida Temu platformasiga ham to‘xtalib o‘tilgandi.
Timur Rashidov chet el marketpleyslarida suratda yoki videoda ko‘rsatilgan mahsulot boshqacharoq bo‘lib chiqishi mumkinligi, ammo iste’molchi o‘ziga yoqmagan tovarni qaytarib bera olmasligini aytib o‘tgandi.
"Ayrim chet el marketpleyslari soliq to‘lamasdan yoki zimmasiga javobgarlik olmasdan, mahalliy ishlab chiqaruvchilar va eksport bilan ishlayotgan tadbirkorlarga raqobat keltirib chiqaradi. Masalan, xorijiy marketpleyslardan buyurtma tovarlarda kamchiliklar bor. Misol uchun, suratda yoki videoda ko‘rsatilgan mahsulot boshqacharoq bo‘lib chiqishi mumkin, ammo siz uni qaytarib jo‘nata olmaysiz, orqaga yo‘l yo‘q. Agar Temuni olsak, isteʼmolchilar buyurtma beradi, tovar kelishi kamida o‘n to‘rt kunga, baʼzan bir oyga cho‘ziladi. Ammo qaytarib bo‘lmaydi", degandi u.
Iqtisodchi Otabek Bakirov esa chet el platformalari qatʼiy qoidalar yo‘qligi tufayli tirqishlardan foydalanib bozorni egallab olishini, bundan esa davlat ham, isteʼmolchi ham yutmasligini aytgan.
"Gap faqat isteʼmolchining yoki tadbirkorlarning savolida emas, bu o‘rinda raqobat masalasi ham bor-da. Teng raqobat, teng imkoniyatlar bo‘lishi lozim. Teng raqobat bo‘lmaydigan bo‘lsa, tadbirkor juda katta mablag‘, vaqt, resurs sarflaydi, kutilgan natijaga ega bo‘lolmaydi, bozor sinadi", degan edi iqtisodchi Otabek Bakirov.
Muhammadjon Murodjonov esa chet el marketpleyslarining yana bir muammosi sifat nazorati yo‘qligida ekanini ta’kidlagan.
"Bu katta muammo. Biz O‘zbekistonga olib kirayotgan har bir mahsulotimizni rasmiy ravishda sifat nazoratidan o‘tkazamiz. Misol uchun, xorijdan idish-tovoqlar olib kiramiz. Ular albatta sifat nazoratidan o‘tishi kerak, chunki ularda taom tayyorlanadi, oziq-ovqatlar saqlanadi. Xorijiy platformalarda esa hech qanday sifat nazorati yo‘q", degandi u.
O‘zbekiston soliq to‘lovchi sifatida ro‘yxatdan o‘tmagan chet el marketpleyslarini bloklash choralarini ko‘rayotgan yagona davlat emas: Temu allaqachon ko‘plab mamlakatlarda bloklangan yoki bloklash masalasi muhokama qilinmoqda.
Indoneziya va Vetnamda Temu butunlay bloklangan. Turkiya esa Temu’dagi barcha tovarlarga 60% boj joriy etdi. Xitoy marketpleysiga sanksiyalar joriy etish AQSHda Bayden ma'muriyati davridayoq muhokama qilingandi. Tramp prezidentligi davrida Xitoyga qarshi tariflarning joriy etilishi fonida mazkur jarayon yanada kuchayishi aniq. Yevropa Ittifoqi ham TEMUga cheklovlar qo'yishni faol ravishda muhokama qilmoqda.
Izoh (0)