2023-yilda NASA’ning OSIRIS-REx zondi Yerga namunalarini olib kelgan Bennu asteroidi haqiqiy vaqt kapsulasi ekanligi aniqlandi. Yangi tadqiqotlar shuni ko‘rsatdiki, u butun Quyosh tizimidan va hatto yulduzlararo bo‘shliqdan eng qadimgi moddalar aralashmasini o‘zida saqlaydi. Tadqiqot natijalari Nature Astronomy jurnalida e’lon qilindi.
Olimlar Bennu zarralarida Quyosh tug‘ilishidan oldin paydo bo‘lgan yulduz changining izlarini, shuningdek, ehtimol yulduzlararo muhitda hosil bo‘lgan g‘ayrioddiy izotop tarkibli organik moddalarni topdilar.
Tahlillar shuni tasdiqladiki, Bennu “ota-ona” asteroidi ko‘p miqdorda muzni o‘z ichiga olgan bo‘lib, u ma’lum vaqtda erib, minerallar bilan reaksiyaga kirishgan. Natijada, tarkibida nisbatan past haroratda - taxminan 25 daraja atrofida suv va qattiq jinslar o‘zaro ta’sirlashishi natijasida hosil bo‘lgan birikmalar saqlanib qolgan. Bu esa qadimgi jism ichida milliardlab yillar davomida hayot kimyosi uchun muhim bo‘lgan jarayonlar sodir bo‘lgan bo‘lishi mumkinligini anglatadi.
Bundan tashqari, donalar yuzasida kosmik nurash izlari - mikrometeoritlarning zarbalari va quyosh shamoli ta’sirida hosil bo‘lgan mikroskopik kraterlar hamda erigan jinslarning sachragan izlari ko‘rinadi. Bu kuzatuvlar shuni ko‘rsatadiki, asteroid moddasi ham ichki, ham tashqi tomondan doimiy ravishda o‘zgarib turgan.
Olimlarning ta’kidlashicha, bunday namunalarni Yerga tushgan meteoritlar bilan taqqoslash qiyin, chunki meteoritlar atmosferadan o‘tish paytida o‘zgarishga uchraydi. Demak, OSIRIS-REx kabi tuproqni to‘g‘ridan-to‘g‘ri qaytarish missiyalari Quyosh tizimining qanday shakllangani va rivojlangani haqida eng “sof” tushunchani beradi.
Bundan avval Quyosh tizimida yashash uchun barcha sharoitlarga ega sayyora aniqlangani xabar qilingandi.
Shvetsiyaning Chalmers texnologiya universiteti olimlari qizil o‘ta gigant DFK 52 atrofida galaktikamizda ma’lum bo‘lgan eng yirik gaz va chang pufagini aniqlagani xabar qilingandi. Otilib chiqqan moddaning massasi Quyosh massasiga teng bo‘lib, pufakning o‘zi 1,4 yorug‘lik yili masofasiga cho‘zilgan.
Izoh (0)