AQSH prezidenti 6 ta urushni to‘xtatganini da’vo qildi. Aslidachi?

AQSH prezidenti Donald Tramp Rossiya–Ukraina urushiga vositachilik qilishga urinayotgan bir paytda o‘zining “tinchlik o‘rnatish” borasidagi tajribasini ko‘p bora tilga oldi. Xususan, u shu paytgacha 6 dan ortiq urushni tugatganini ta’kidlamoqda. Xo‘sh, aslidachi? Tramp aslida nechta urushni tugatishga hissa qo‘shgan? Quyida u tinchlik sulhiga vositachilik qilgan urushlar haqida so‘z boradi.

Donald Tramp 18-avgust kuni Oq uyda o‘tkazilgan matbuot anjumanida shunday degan:

Men 6 ta urushni tugatdim… bularning birortasida hatto “o‘t ochishni to‘xtatish” so‘zi tilga olinmagan.

U oradan bir kun o‘tib, bu raqamni 7 ta deya oshirgan. Uning ma’muriyati esa prezidentni “tinchlikparvar bosh qo‘mondon” deb atab, Nobel tinchlik mukofotiga loyiq ekanini ta’kidlamoqda. Biroq BBC nashri Tramp ro‘yxatga kiritgan urushlarning ko‘pchiligi qisqa muddatli to‘qnashuvlar bo‘lgani, ayrim kelishuvlarning esa uzoqqa cho‘zilishi dargumon ekanini qayd etgan. Quyida Tramp tugatdim deb da’vo qilgan urushlar keltirilgan (tinchlik kelishuvi sanasi bilan):

1. Isroil va Eron (23-iyun, 2025): 12 kunlik to‘qnashuvda AQSHning Eronga zarbasi janglarning tez tugashiga sabab bo‘lgan. Biroq mutaxassislar bu “urush tugashi” emas, balki vaqtinchalik sulh deya baholamoqda.
2. Hindiston va Pokiston (10-may, 2025): Kashmir mojarosida Tramp “kecha-yu kunduz muzokaralardan so‘ng o‘t ochishni to‘xtatishga erishdim”, deb da’vo qilgan. Islomobod minnatdorchilik bildirgan, ammo Dehli AQSHning vositachiligini rad etib kelmoqda.
3. Ruanda va Kongo Demokratik Respublikasi (27-iyun, 2025): Vashingtonda imzolangan sulhga qaramay, janglar hanuz davom etmoqda.
4. Tailand va Kambodja (28-iyul, 2025): chegaradagi qisqa to‘qnashuvdan so‘ng tomonlar muzokaralarda kelishuvga erishgan. Bunda AQSHning savdo borasidagi bosimi ham rol o‘ynagan.
5. Armaniston va Ozarbayjon (8-avgust, 2025): Oq uydagi imzolash marosimi tinchlik kelishuvini tezlashtirgani aytilmoqda, ammo mintaqada barqaror tinchlik hanuz kafolatlangan emas.
6. Misr va Efiopiya: Nil daryosi ustidagi bahsda Tramp vositachi sifatida qatnashgan, lekin bu yerda rasman urush bo‘lmagan.
7. Serbiya va Kosovo (2020): Tramp ikki tomon “urush boshlamoqchi bo‘lgandi, ularni men to‘xtatdim”, deb da’vo qilgan. Aslida ular jang qilmagan, shunchaki siyosiy kelishmovchiliklar mavjud bo‘lgan.

Mutaxassislarning fikricha, Trampning ayrim hollardagi keskin bayonotlari muzokaralarga turtki bergan bo‘lsa-da, urush tugatilishi haqidagi iddaolar ko‘pincha bo‘rttirilgan.