Agar AQSHning saylangan prezidenti Donald Tramp Grenlandiyani kuch bilan qo‘shib olishga qaror qilsa, Daniya muxtoriyatni himoya qila olmaydi, deb yozadi Politico nashri.
Ma’lumotlarga ko‘ra, 2024-yilda Qo‘shma Shtatlarning harbiy byudjeti 948 milliard dollarni, Daniyaning harbiy byudjeti esa 9,9 milliard dollarni tashkil etgan. AQSH qurolli kuchlari soni 1,3 million kishiga, Daniya qurolli kuchlari esa 17 ming kishiga yetadi.
Politico nashriga intervyu bergan Daniya xalqaro tadqiqotlar instituti katta ilmiy xodimi Ulrik Pram Gadning fikricha, AQSH va Daniya o‘rtasidagi nazariy qurolli to‘qnashuv juda tez tugab, Daniya uchun mag‘lubiyat bilan yakunlanadi.
“Bu dunyodagi eng qisqa urush bo‘ladi, Grenlandiyaning mudofaa salohiyati yo‘q. Amerikaliklar boshqaruvni qo‘lga olgan bo‘lardi”, dedi mutaxassis.
Uning qo‘shimcha qilishicha, Daniyaning ayrim qirg‘oq qo‘riqlash kemalari Grenlandiyaning janubi-sharqiga tez-tez kirib turadi. Biroq Daniya matbuotining yozishicha, nishonga olish uchun zarur bo‘lgan dasturiy ta’minot xarid qilinmagan va kemalarga o‘rnatilmagan. Bundan tashqari, Daniya o‘zining harbiy texnikasining aksariyatini Ukrainaga topshirgan. Maqola mualliflari, shuningdek, AQSH harbiy kontingentining bir qismi Grenlandiyada joylashganligini ta’kidlashgan.
Tramp Grenlandiya ustidan nazoratni “milliy xavfsizlik uchun mutlaq zarurat” deb hisoblashini aytgan. Agar u Qo‘shma Shtatlarga qo‘shilishga qaror qilsa, uni “yana buyuk” qilishga va’da bergan.
Tramp Grenlandiyani o‘zlashtirmoqchi
Tramp bir necha bor Grenlandiya AQSH tarkibiga kirishi kerakligini aytdi. Uning so‘zlariga ko‘ra, orol milliy xavfsizlik va himoya uchun, jumladan, Xitoy va Rossiyadan himoyalanishda strategik ahamiyatga ega.
Grenlandiya bosh vaziri Muke Egede orol “hech qachon sotilmaydi” deb javob berdi. Shu bilan birga, u orol Daniyadan mustaqillikka erishmoqchi ekanini tan oldi. Grenlandiya 1953-yilgacha Daniya mustamlakasi bo‘lgan va hozirgacha qirollikning bir qismi bo‘lib qolmoqda. 2009-yilda orol o‘zini o‘zi boshqarish va ichki siyosatda mustaqil tanlov qilish imkoniyati bilan avtonomiyaga ega bo‘ldi.
Bloomberg manbalariga ko‘ra, Tramp jamoasi Grenlandiya bilan qiziqishgan, chunki orolda elektron qurilmalarda ishlatiladigan oltin, olmos, uran va nodir metallarning katta zaxiralari mavjud. AQSHning Grenlandiya mineral-xomashyo sektoriga kiritgan sarmoyasi dunyoning nodir metallar bozorida Xitoyning hukmronligiga qarshi kurashda hal qiluvchi rol o‘ynashi mumkin.
Trampning tahdidlari fonida Daniya Grenlandiya mudofaasini kuchaytirib, gerbini o‘zgartirdi. Qirol Frederik X Norvegiya va Shvetsiya bilan ittifoqqa ishora qilgan va 500 yildan ortiq vaqt davomida gerbda bo‘lgan uchta tojni olib tashlashni buyurdi.
Grenlandiya va Farer orollari ramzlari — oq ayiq va qo‘chqor ikki qismga bo‘linib, ikkinchi va uchinchi maydonlarga ko‘chirildi, ya’ni kattalashtirildi. Daniya va Janubiy Yutlandiya ramzlari esa birinchi va to‘rtinchi maydonlarga o‘tkazildi.
CNN ma’lumotlariga ko‘ra, prezident maslahatchilari Daniya amaldorlarini AQSHning saylangan prezidenti Grenlandiyaga nisbatan jiddiy niyatda ekani haqida ogohlantirgan.
Izoh (0)