Hamkasblari bilan duet tarona kuylash aslida yangilik emas. Chunki bunday hamkorlik har bir xonandaning ijodida topiladi. Ammo bitta qo‘shiq sabab nizoga uchragan va munosabatlari yomonlashgan holatlar ham bo‘lgan.
Shahzoda “Jonim” bilan ko‘tarilishni istamaganmi?
1999-yili tashkil etilgan “Jonim” guruhi o‘z davrining eng hit qo‘shiqlarini yaratgan va qisqa muddatda muxlislar ko‘nglidan joy olgan. Aziza Nasriddinovaning fikricha, duetdoshi Zilola Musayeva guruh bilan “ko‘tarilishni” istamagan. Hatto unga birgalikda kuylangan qo‘shiqlarni aytishni ham taqiqlashgan.
— Guruhning tarqatilishiga Zilola Musayeva sababchi bo‘lgan. “Qarama ko‘zlarimga” qo‘shig‘i hit bo‘lganidan keyin 2001-yilning 1-yanvar kuni bir dugonam qo‘ng‘iroq qilib, “Tinchlikmi? Nega bunday qilyapsan? Taniqli guruh bo‘lgandi-ku” deb so‘ragan. Keyin bilsam, ular radioga yakkaxon xonanda bo‘lib guruhni tark etganim haqida intervyu berishgan ekan. Bu xabarni eshitib “shok”ka tushdim. Sababini so‘rasam, kulib “Bu hayot” deb javob berishgan. U paytlari yosh qiz edim, shartnomani aniq o‘qimay qo‘l qo‘yganman. Xullas, guruhning barcha mualliflik qo‘shiqlari, nomi kompaniyaga tegishli degan bandi bor ekan. “Axir qo‘shiqlarning yaratilishiga pulni men tikkanman-ku”, deb so‘raganimda “Bu hayot”, deb kulib javob berishgan.
To‘g‘ri tushunaman, prodyuserlik kompaniyalari isteʼdodli bo‘lgan xonandalarga pul tikadi, shu orqali foyda oladi. Ziyoda, Oybek Nigora, “Bojalar” ham prodyuserlik kompaniyasi orqali “ko‘tarilishgan”. Ammo shartnoma muddati tugagach, qo‘shiq, klip va sahna liboslari ham ularning o‘zida qolgan. Mana bu haqiqiy mardlik. Bizda esa hamma narsani o‘zlarida olib qolib, qo‘pol qilib aytganda yalang‘och haydab solishgan. O‘z pulim evaziga yaratilgan qo‘shiqlarni ham aytish huquqidan mahrum qilishdi. “Aytsang jarima to‘laysan”, deyishganidan keyin juda yomon ahvolga tushganman.
“Jonim” guruhidan keyin ikkita albom yozdim. Ammo ularni ommaga chiqarish imkoni bo‘lmadi. “Nega ishlamagansiz, qo‘shiqlaringizni eshitmaganmiz”, deb ko‘p so‘rashadi. Hamma yerga “zapret” qo‘yishganidan keyin qanday qilib ishlayman. Shoira Otabekova va “Setora” guruhi ham xuddi shunday vaziyatga tushgan.
Mana shu voqeadan keyin 3-4 oy o‘zimga kelolmay, ko‘chaga ham chiqmay qo‘ydim. Shu vaziyatda bastakor Shahnozning yordami katta bo‘ldi. Ichimdagi dardlarim asosida qo‘shiqlar yaratib berdi.
O‘sha vaziyatda konsert yoki radioga borsam, “Uzr, sizni chiqarolmaymiz, ishdan ketgimiz kelmayapti”, deb tushuntirishadi. Litsenziya bor, qo‘shiq bor va ommaga chiqishga ruxsat bo‘lmagan, deydi xonanda Aziza Nasriddinova.
Rashid Xoliqov: “Sevara meni ranjitdi”
Rashid Xoliqov va Sevara Nazarxon ijrosidagi “Bir kam dunyo” taronasi ham eng muvaffaqiyatli duetlardan biri hisoblanadi. Afsuski, bu hamkorlikdan keyin ijodkorlarning munosabati yomon tomonga o‘zgargan. Rashid Xoliqov va Sevara Nazarova bir-biri bilan gaplashmaydi.
— Sevaraxon bu qo‘shiqning qanday yaratilganini ham bilmaydi. Biz qo‘shiq muallifi Shuhrat Zokirov bilan kechalari o‘tirib, ayrim joylarini o‘zgartirib, mehnat qilganmiz. Bu qo‘shiq yillar davomida sevimli bo‘lib qoladigan qo‘shiq bo‘ldi. Hatto u o‘zbek tilini bilmaydigan chet elliklarga ham yoqqan.
Sevara esa bu qo‘shiqni studiya yoziladigan kuni yoki undan bir kun avval eshitgan. Boshida qo‘shiqni bir o‘zim ijro etishim kerak edi. Biroq serial rejissyori Madina Mo‘minova qo‘shiqni Sevara Nazarxon bilan kuylashimizni taklif qildi. Shunday qilib “Bir kam dunyo” duetga aylandi. Xalqqa juda manzur bo‘ldi bu qo‘shiq. Oradan yillar o‘tib Sevaraning konsertlarda, tadbirlarda bu qo‘shiqni bir o‘zi aytayotganini eshitdim.
Shuhrat bu qo‘shiqning muallifi, men esa prodyuser va buyurtmachiman, Sevara esa bu qo‘shiqni bir o‘zi kuylayapti. To‘g‘risini aytsam, bu holat meni biroz ranjitdi. Nimagaki Shuhrat menga “Rashid aka, menga telefon qilib shu qo‘shiqning muallifligini so‘rashdi” dedi. Shuncha yildan beri men so‘ramaganman bu qo‘shiqning muallifligini, deydi Rashid Xoliqov.
Rayhon: “Dj Piligrim inson sifatida hurmatini yo‘qotdi”
Xonanda Rayhon Dj Piligrim bilan birga “Muhabbat” nomli duetni ijro etgandi. Ammo qo‘shiq ommalashmay, xonanda Rayhon duetdoshidan ranjigani haqida aytib o‘tdi. Eng qizig‘i, undan keyin duetdoshlar masalasi ichki ishlar organlarida ham o‘rganilgan. Bunga sabab Rayhonning roziligini olmay, duetdoshi qo‘shiqni ommaga chiqarib yuborgan. Rayhon esa intervyusidan bundan ranjigani haqida aytgan. Turgan gapki, bu Dj Piligrimga yoqmagan.
— Rostini aytsam, bu inson ko‘z o‘ngimda ham inson, ham xonanda sifatida shunchalik hurmatini yo‘qotdiki, men u haqda umuman gapirishni istamasdim. U tomondan shu qadar past ishlar bo‘ldiki, bu haqiqiy erkaklarning ishi emas, nafaqat haqiqiy erkaklarga, balki insonlarga yarashmaydigan harakatlar. Men uning qaysi dinga eʼtiqod qilishini bilmayman, lekin biz, alhamdulillah, musulmonmiz. Bu holatda uni Ollohga topshirdim, insof bersin unga!”, deydi Rayhon.
Keyinchalik Rayhonni ichki ishlar organiga chaqirishgan va Ilhom Yo‘lchiyev uni shaxsiyatga tegadigan gaplarni aytib haqorat qilgani haqida eʼtiroz bildirgan. To‘rt tildagi jumlalar aralashmasidan yaratilgan qo‘shiqqa klip suratga olinmadi. Dj Piligrimning o‘zi qo‘shiqni qayta ijro etib, ommaga taqdim etdi. Ammo natijalar u qadar yaxshi bo‘lgani yo‘q.
Mansur Agaliyev: “U qo‘shiq biz uchun o‘ldi”
O‘zbekiston xalq artisti Yulduz Usmonova “Xasta” qo‘shig‘i sabab javobgarlikka tortilgani va mualliflik huquqining buzilishi ortidan shoirga tovon puli to‘lagandi. Bu voqeaga xonandaning turmush o‘rtog‘i va prodyuseri Mansur Agaliyev quyidagicha munosabat bildirgandi.
— Shoir Yo‘lchi Ro‘ziyev bilan kelishib olindi. Ammo sudda ishlaydiganlarni unchalik tushunmadim. Jinoyat ishlari bilan shug‘ullanadigan sudning mediaga nima aloqasi bor? Bu soha vakillari qo‘shiqni ijodkordek tushunishmaydi-ku. Shoir bilan kelishdik, “Bu qo‘shiq biz uchun o‘ldi!” dedim. Shu bilan birga u yigit ham ijodini o‘ldirgandek bo‘ldi. Chunki ommaga chiqib, “Sheʼr uchun pul bermadi”, deyishi haqiqatga to‘g‘ri kelmaydi. Bitta konsertda ishtirok etadigan orkestr uchun 300-400 million pul berayotgan odam sheʼr uchun 200-300 AQSH dollarini berolmaymanmi? Menimcha, dushman bilan urishgandan foyda yo‘q. Uni yaxshilik qilib uyaltirish kerak. Ammo Yulduz opangiz bo‘lgan ishlardan qattiq xafa bo‘ldi. Chunki sud ishi boshlanganidan keyin 4 oygacha unga bildirmaslikka harakat qildik.
Ammo bir kuni yo‘lda ketayotgan “uchastkavoy” to‘xtatdi. “Nima muammo menga ayting”, desam “Opani o‘zlari bilan gaplashishim kerak”, dedi. Dabdurustdan “Opa sizni ustingizdan ariza tushgan”, degandi Yulduz yig‘lab yubordi. Shunga ham yig‘laysizmi, deb uni yupatdim, ammo u xafa bo‘ldi.
Aslida bu qo‘shiqning yaratilish tarixi bor. Konsert arafasida “Xalqlar do‘stligi” sanʼat saroyidagi kassani bahoriy qilib bezatishga qaror qildim. Saroy kassasi qanchalik sovuq va zax ekanini ko‘pchilik biladi. Qishda esa yanada sovuq bo‘ladi. Dizayn tayyor bo‘lgunicha o‘sha yerda turib, tobim qochib qoldi. Qiynalayotganimni ko‘rgach, yig‘lab o‘sha sheʼrni qayerdandir topib qo‘shiq qilgan. Ammo sheʼrda “Kasal bo‘lma, Mohinur” deb yozilgandi. Qo‘shiq chiroyli chiqishi va musiqaga mos bo‘lishi uchun “xasta” so‘zi bilan bog‘liq naqarotni yozgan.
Shoir yomon bola emasdi. Nima jin urdi, bilmayman birdan o‘zgarib qoldi. Balki, haqiqatan ham pulga muhtoj bo‘lib qolgandir, bilmayman. Olgan pulini yaxshi kunlariga ishlatsin, deydi Yulduz Usmonovaning turmush o‘rtog‘i Mansur Agaliyev.
Xonanda qo‘shiqqa yangi sheʼr yozdirib, uni qaytadan ijro etdi. Ammo natija avvalgisidek bo‘lgani yo‘q.
“Nargiz Zokirova ishonchga kirgan oddiy o‘g‘ri”
Rossiyalik bastakor, prodyuser Maksim Fadeyev xonanda Nargiz Zokirovaning Toshkentda bo‘lib o‘tishi rejalashtirilgan konsertida mualliflik huquqi buzilishi ehtimoli bo‘yicha O‘zbekiston Madaniyat vazirligiga xat yo‘llagan. Bastakor Instagramʼdagi sahifasiga xonandaning “o‘g‘ri” ekanini taʼkidlab, mualliflik huquqining buzilishiga yo‘l qo‘ysa, uni sudga berishini aytgan.
— Nargizning o‘tkazilishi rejalashtirilayotgan konsertining barcha tashkilotchilariga murojaat qilib shuni maʼlum qilmoqchimanki, bu xonanda birovning musiqasidan foydalanish o‘g‘rilik ekanligini tushunmaguncha, biz murojaat yo‘llashda davom etamiz.
Mening huquqlarimni buzgani haqidagi faktlarini yozib boramiz va har bir konsert o‘tkazilgan joyni sudga beramiz. Vaqtni ham, resurslarni ham ayamaymiz. U 27-iyul kuni Toshkentda konsert o‘tkazishni rejalashtiryapti, xatimiz zudlik bilan u yerga yuborildi, deydi bastakor.
2019-yilda xonanda va Fadeyev o‘rtasidagi shartnoma bekor qilingan va unga bastakor tomonidan yozilgan qo‘shiqlarni ijro etish taqiqlangan. Rossiyaga qarshi bayonotlaridan so‘ng, Fadeyev Nargiz Zokirovaga nima sababdan qo‘shiqlarini aynan shu tilda ijro etishda davom etayotgani haqida savol bergan. Nargiz Zokirovaning sobiq prodyuseri xonanda mualliflik huquqini buzgan holda pul topadigan, konsert o‘tkazadigan barcha joyni sudga bermoqchiligini aytgan.
Fadeyevning so‘zlariga ko‘ra, u bilan Nargiz o‘rtasidagi mojarolarga bastakorning xonandaga “sochi qirib tashlangan boshini yopish” uchun bosh kiyim kiyishni maslahat bergani bilan bog‘liq. Xonanda O‘zbekistonga qaytgach, dastlab o‘zini o‘zgartirishi haqida gapirgan bo‘lsa-da, bu ishni davom ettirmoqda. Prodyuser xonandaning “ishonchga kirgan oddiy o‘g‘ri” ekanligini aytib, u uzr so‘rash o‘rniga bir necha yillardan beri o‘z uyi bo‘lgan davlatga va ko‘p pul topadigan joyiga “tuhmat qilishda” davom etayotganini ham taʼkidlagan.
Avvalroq xonanda sobiq prodyuseri Maksim Fadeyev tomonidan yozilgan bir nechta qo‘shiqni O‘zbekistondagi tadbirlardan birida ijro etgani, bu esa muhokamalarga sabab bo‘lgani haqida xabar berilgan edi.
“Nargiz Zokirova O‘zbekistondagi tadbirlarda Maksim Fadeyevning qo‘shiqlarini kuylab, pul ishlashda davom etmoqda. Aslida bu qo‘shiqlar Nargizga mualliflik huquqlari to‘g‘risidagi qonun bo‘yicha taqiqlangan”, deb yozadi rossiyalik jurnalist Alyona Jigalova.
Munisa Rizayeva: “Shohrux bilan kelisholmagach, Konstani tanladim”
Konstaning va Munisa Rizayeva ijrosidagi “O‘ylamadim” dueti ham avval boshqa ijodkor bilan kuylangan. Negadir Munisa Rizayeva dastlabki duetdoshi sobiq “Ummon” guruhi xonandasi Shohrux bilan birga ijro etilgan qo‘shiq variantidan voz kechgan.
— Meni yaxshi ko‘rgan yoki men yaxshi ko‘rgan inson qo‘shiqni tarqatibdi. Bu qo‘shiq Konsta bilan ijro etildi, Shohrux bilan aytilmadi. Bu qo‘shiqni haqiqatan ham Shohrux bilan ijro etmoqchi edik. Lekin kelisholmaganimiz uchun qo‘shiqni Konstaga berishga qaror qildim. Ammo Shohrux bilan aytilgan variantini kimdir ommaga chiqarib yuborgan, deydi xonanda Munisa Rizayeva.
Izoh (0)