Turkiyaning mashhur “Muhtasham yuz yil” tarixiy seriali tomoshabinlarga sulton Sulaymon davri haqida hikoya qiladi. Unda asosiy qahramonlardan biri bo‘lgan Pargali Ibrohim posho sultonning eng yaqin do‘sti va qudratli vaziri sifatida ko‘rsatiladi. Biroq uning fojiali taqdiri ko‘plab savollarni keltirib chiqaradi: nega sulton uni qatl qildirdi?
Serialda Ibrohim posho Xurram va hasadgo‘ylarning fitnalari qurboni bo‘ladi. Ammo tarixga ko‘ra esa vazirning qatl qilinishi ancha murakkab va chuqur sabablarga ega. Uning sulton bilan do‘stligi, harbiy g‘alabalari va tashqi siyosatdagi yutuqlari o‘lim hukmidan qutqara olmagan.
“Muhtasham yuz yil” syujetiga ko‘ra qatl sababi
Serialda Ibrohimning halokatiga asosiy sabab sifatida Xurram sultonning ta’siri ko‘rsatiladi: go‘yoki u yillar davomida sultonni vazirga qarshi qayragan va oxir-oqibat hukmdorni undan qutulishga ishontirgan. Aslida esa, Xurramning fitnalari faqat ko‘plab sabablardan biri xolos.
Aslida Ibrohim posho o‘zi mavqeyini o‘zi zaiflashtirgan. U nafaqat saroydagi dushmanlar sonini oshirgan, balki bir nechta jiddiy xatolarga ham yo‘l qo‘ygan. Serialda bu voqea saroy intrigalari natijasi sifatida ko‘rsatilsa-da, aslida Ibrohimning o‘zi sultonga nisbatan sadoqatiga shubha tug‘diradigan harakatlar qilgan.
“Muhtasham yuz yil” serialida ochib berilmagan 5 ta haqiqat
- Siyosiy izolyatsiya
Pargali Ibrohim posho Usmonlilar tomonidan qabul qilinmagan. U hokimiyatga boshqalar kabi bosqichma-bosqich emas, balki faqat sulton istagi bilan kelgan. Bu esa harbiy va siyosiy elitada norozilik uyg‘otgan. Ko‘pchilik Ibrohimni o‘z lavozimga noloyiq deb bilgan.
- Diniy mojaro
Serialda Ibrohim haddan tashqari kibrlilikda ayblansa-da, tarixda bu ancha jiddiyroq tus olgan. U Budani (hozirgi Budapesht) zabt etganidan so‘ng, u yerdan olib kelingan haykallarni o‘z saroyida joylashtirgan. Bu esa islomiy ulamolar orasida norozilik uyg‘otgan, chunki musulmonlar nazarida bu butparastlikni bildiradi va bunday amal o‘sha davrda o‘limga loyiq gunoh hisoblangan.
- Davlat g‘aznachisi bilan ziddiyatlar
Ibrohim posho uzoq yillar davomida Iskandar Chalabiy bilan raqobat qilgan va imkon tug‘ilishi bilanoq uni yo‘q qilgan. Iskandar esa o‘limidan oldin Ibrohimni sultonga qarshi fitna uyushtirishda ayblagan. Bu mish-mish va saroy elitasi orasidagi adovat uning obro‘siga katta zarar yetkazgan.
- Mustafoni qo‘llab-quvvatlashi
Serialda Ibrohim shahzoda Mustafoga sodiqligi tufayli halokatga uchragani ko‘rsatilgan. Tarixda ham u haqiqatda Mustafoni qo‘llab-quvvatlagan, lekin Ibrohim muhim jihatga e’tibor bermagan edi: Sulaymon har doim o‘z hokimiyatini mustahkamlovchi tomon tarafida bo‘lgan.
-73cgX-Ai.avif)
- Hokimiyatni egallashga urinish
Ibrohimning qatl etilishiga asosiy sabab Xurramning fitnalari emas, balki uning haddan oshganidir. Serialda bir jihat e’tibordan chetda qoldirilgan: Ibrohim o‘z farmonlariga “serasker-sulton” (ya’ni sulton bilan teng) deya imzo qo‘ya boshlagan. Bu esa sulton nazarida mutlaqo maqbul bo‘lmagan, kechirilmas harakat bo‘lgan.
Izoh (0)