Туркиянинг машҳур “Муҳташам юз йил” тарихий сериали томошабинларга султон Сулаймон даври ҳақида ҳикоя қилади. Унда асосий қаҳрамонлардан бири бўлган Паргали Иброҳим пошо султоннинг энг яқин дўсти ва қудратли вазири сифатида кўрсатилади. Бироқ унинг фожиали тақдири кўплаб саволларни келтириб чиқаради: нега султон уни қатл қилдирди?
Сериалда Иброҳим пошо Хуррам ва ҳасадгўйларнинг фитналари қурбони бўлади. Аммо тарихга кўра эса вазирнинг қатл қилиниши анча мураккаб ва чуқур сабабларга эга. Унинг султон билан дўстлиги, ҳарбий ғалабалари ва ташқи сиёсатдаги ютуқлари ўлим ҳукмидан қутқара олмаган.
“Муҳташам юз йил” сюжетига кўра қатл сабаби
Сериалда Иброҳимнинг ҳалокатига асосий сабаб сифатида Хуррам султоннинг таъсири кўрсатилади: гўёки у йиллар давомида султонни вазирга қарши қайраган ва охир-оқибат ҳукмдорни ундан қутулишга ишонтирган. Аслида эса, Хуррамнинг фитналари фақат кўплаб сабаблардан бири холос.
Аслида Иброҳим пошо ўзи мавқейини ўзи заифлаштирган. У нафақат саройдаги душманлар сонини оширган, балки бир нечта жиддий хатоларга ҳам йўл қўйган. Сериалда бу воқеа сарой интригалари натижаси сифатида кўрсатилса-да, аслида Иброҳимнинг ўзи султонга нисбатан садоқатига шубҳа туғдирадиган ҳаракатлар қилган.
“Муҳташам юз йил” сериалида очиб берилмаган 5 та ҳақиқат
- Сиёсий изоляция
Паргали Иброҳим пошо Усмонлилар томонидан қабул қилинмаган. У ҳокимиятга бошқалар каби босқичма-босқич эмас, балки фақат султон истаги билан келган. Бу эса ҳарбий ва сиёсий элитада норозилик уйғотган. Кўпчилик Иброҳимни ўз лавозимга нолойиқ деб билган.
- Диний можаро
Сериалда Иброҳим ҳаддан ташқари кибрлиликда айбланса-да, тарихда бу анча жиддийроқ тус олган. У Будани (ҳозирги Будапешт) забт этганидан сўнг, у ердан олиб келинган ҳайкалларни ўз саройида жойлаштирган. Бу эса исломий уламолар орасида норозилик уйғотган, чунки мусулмонлар назарида бу бутпарастликни билдиради ва бундай амал ўша даврда ўлимга лойиқ гуноҳ ҳисобланган.
- Давлат ғазначиси билан зиддиятлар
Иброҳим пошо узоқ йиллар давомида Искандар Чалабий билан рақобат қилган ва имкон туғилиши биланоқ уни йўқ қилган. Искандар эса ўлимидан олдин Иброҳимни султонга қарши фитна уюштиришда айблаган. Бу миш-миш ва сарой элитаси орасидаги адоват унинг обрўсига катта зарар етказган.
- Мустафони қўллаб-қувватлаши
Сериалда Иброҳим шаҳзода Мустафога содиқлиги туфайли ҳалокатга учрагани кўрсатилган. Тарихда ҳам у ҳақиқатда Мустафони қўллаб-қувватлаган, лекин Иброҳим муҳим жиҳатга эътибор бермаган эди: Сулаймон ҳар доим ўз ҳокимиятини мустаҳкамловчи томон тарафида бўлган.
-73cgX-Ai.avif)
- Ҳокимиятни эгаллашга уриниш
Иброҳимнинг қатл этилишига асосий сабаб Хуррамнинг фитналари эмас, балки унинг ҳаддан ошганидир. Сериалда бир жиҳат эътибордан четда қолдирилган: Иброҳим ўз фармонларига “сераскер-султон” (яъни султон билан тенг) дея имзо қўя бошлаган. Бу эса султон назарида мутлақо мақбул бўлмаган, кечирилмас ҳаракат бўлган.
Изоҳ (0)