Buyuk Britaniyaning Uayt orolidan yangi dinozavr turi topildi. Uning o‘ziga xosligi shundaki, jonzotning orqasida yelkanga o‘xshash organi mavjud bo‘lgan. Bu haqda CNN xabar berdi.
Topilma haqida London tabiiy tarix muzeyi 22-avgust kuni ommaga e’lon qilgan. Istiorachis macarthurae nomi bilan atalayotgan ushbu dinozavr eramizdan 120 million yil oldin yashagani taxmin qilinmoqda. Bu jonzot iguanodon nomli dinozavr turi bilan bir davrda birga yashagan. Iguanodonlar o‘txo‘r bo‘lib, so‘nggi yura davridan ilk krit davrigacha yashagan hayvonlar hisoblanadi.
Olimlar orqasidagi yelkanga o‘xshash organning nima uchun shakllanganini aniq ayta olmayapti, biroq bu dinozavrlarning juft topishi va o‘z turdoshlarini tanishi uchun yordam bergan deb taxmin qilinmoqda. Bu tur dastlab 40 yil oldin topilgan bo‘lib, Uayt orolida yashagan ikki taniqli iguanodontiya turidan biriga tegishli deb hisoblangan. Ammo olim Jeremy Lokvud o‘zining doktorlik ishini olib borar ekan, hayvonning suyaklarni qayta o‘rganayotganida, bu dinozavrning umurtqasi juda uzun va g‘ayrioddiy ekanini payqagan.
Lokvudga ko‘ra, aynan shu o‘ziga xos yelkan shaklidagi organ bu dinozavrni yangi tur sifatida aniqlashga yordam bergan. Dinozavr bo‘yining balandligi taxminan 2 metr, vazni esa 1 tonnaga yaqin bo‘lgan. Olim o‘z kashfiyotini Papers in Palaeontology jurnalida chop etgan.
“Uayt orolida yana bir iguanodontiya turining topilishi ilk krit davrida bu hudud juda xilma-xil hayvonlarga boy bo‘lganini ko‘rsatadi. Kelajakda yana ko‘plab kashfiyotlar qilinishiga ishonaman”, dedi Lokvud.
Istiorachis macarthurae hayvonlarning umurtqalari tobora uzunlashib borayotgan davrda yashagan. Bu esa mushaklar uchun kuchliroq tayanch zarurligini bildirgan.
“Bu mushaklarning ulanishi uchun zarur edi. Iguanodontiyalar kichik ikki oyoqli dinozavrlardan katta va to‘rt oyoqli hayvonlarga aylangan, shuning uchun umurtqasini qo‘llab-quvvatlovchi kuchli mushaklarga ehtiyoj sezgan”, dedi olim.
Shunga qaramay, istiorachis macarthurae turning umurtqasi o‘ziga xosdir. Ba’zi gipotezalarga ko‘ra, bu yelkan tananing haroratini tartibga solishda muhim rol o‘ynagan, ammo Lokvud bunday deb o‘ylamaydi:
“Qon tomirlari ko‘p bo‘lgan qanot hujum vaqtida hayvonni zaif qilib, u shikastlanganida katta qon yo‘qotishga olib kelardi”.
Buning o‘rniga, Lokvudga ko‘ra, bu organ jinsni farqlab turishini bildirmoqda, xususan, xuddi tovuslardagidek.
“Katta ehtimol bilan ushbu dinozavrning qanotli organi qarama-qarshi jins vakillarini jalb qilish uchun mo‘ljallangan”, dedi olim.
Izoh (0)