Xurram sulton go‘zalligi, aql-zakovati va g‘ayrati bilan tarix sahnasiga chiqqan noyob ayollardan biri edi. Ko‘plab zamondoshlar sulton Sulaymonning sevimli rafiqasi haqida aynan mashhur “Muhtasham yuz yil” teleseriali tufayli taniy boshladi. Ammo unda Xurramning hayoti va xarakteri reallikdan o‘zgacha yoritilgan.
Xurram sulton serialda
Oddiy kanizaklikdan Usmonli imperiyasining eng qudratli ayoliga aylanish yo‘lida ko‘plab sinovlarni boshidan kechirgan Xurramning xarakteri murakkab va qarama-qarshiliklarga boy. Xurram o‘ta maqsadga intiluvchan bo‘lib, o‘z orzulariga erishish uchun hech narsadan tap tortmaydi. U har qanday vaziyatda ham aql bilan ish yuritib, saroy fitnalarida g‘olib bo‘lishni uddalaydi. Har bir qadamini oldindan o‘ylab, atrofdagilarni kuzatadi va doim ulardan bir qadam oldinda yuradi.
Uning yuragida nafaqat siyosiy kuch va ta’sir istagi, balki sultonga nisbatan chinakam sevgi ham bor edi. Sulton Sulaymon bilan bo‘lgan muhabbati uni yanada shijoatli va qat’iyatli qilgan, o‘z baxtini saqlab qolish uchun hamma narsaga tayyor ekanini ko‘rsatgan. Ammo ayni paytda u rashkchi va qasoskor ham bo‘lib, yo‘lida turgan har qanday to‘siqni olib tashlashga intilgan.
Dadillik, takabburlik, shuhratparastlik va o‘ziga bo‘lgan qat’iy ishonch Roksolanani sulton qarindoshlarining dushmaniga aylantirdi. Xurram tez-tez tavakkal qilardi, lekin uning Sulaymonga cheksiz sadoqati va muhabbati har doim suvdan quruq chiqib ketishiga imkon berardi. Ha, u umri davomida juda ko‘p yomonlik qilgan bo‘lsa-da, savob ishlari ham ko‘p edi. Kuchli, qat’iyatli va jasur bu ayol Sulaymonning qalbini zabt etishga muvaffaq bo‘ldi va Usmonli imperiyasining eng mashhur kanizagiga aylandi.
Xurram sulton tarixda
Bugungi kunda Xurram ukrainalik bo‘lgani rasman tasdiqlangan. Yosh slavyan qizning qanday qilib sultonning haramiga tushib qolgani hanuz aniq emas. Ba’zi manbalar uni Barbarossa tomonidan berilgan hadya desa, boshqalar Aleksandrani qullar bozorida amaldorlar sotib olgan, deya da’vo qiladi. Turli manbalarda Roksolananing haqiqiy ismi Anastasiya Aleksandrovna Lisovskaya deb ko‘rsatiladi. Ushbu nazariya 19-asrning boshlarida paydo bo‘lgan.
“Muhtasham yuz yil” serialiga ko‘ra, Aleksandra muvaffaqiyat sari yo‘lini mustaqil qurgan, biroq tarixchi Qutbiddin al-Makkiy bu nazariyani rad etadi. U Volida sulton kelinini juda yaxshi ko‘rgani va hurmat qilgani tufayli Xurramga shaxsan martabasi ko‘tarilishiga yordam bergan hamda kelinining ta’lim olishiga barcha sharoitlarni yaratgan.
Bundan tashqari, Roksolananing Ibrohim Poshoga qarshi kurashgani haqida hech qanday tarixiy ma’lumotlar yetib kelmagan. Ammo Volidaning doimiy yordami va qo‘llab-quvvatlashiga qaramay, Xurram Sulaymonning yagona ayoli bo‘lmagan. Sulton haramni eski saroydagi dahshatli yong‘indan keyingina tarqatib yuborgan. Xurram saltanatdagi hayotining dastlabki sakkiz yilini Mohidavron bilan bir saroyda o‘tkazgan.
Ba’zi qo‘lyozmalarga ko‘ra, Sulaymon haramida Omina xotun ismli yana bir go‘zal kanizak bo‘lgan, ammo u eski saroydagi o‘sha dahshatli yong‘inda vafot etgan. Sulaymon esa uning o‘limidan chuqur qayg‘uda bo‘lgan.
Shuningdek, serialda Roksolana besh nafar farzand ko‘rgani aytilgan, ammo bugungi kunda tarixchilar uning oltita bolasi borligini da’vo qilmoqda. Aytilishicha, shahzoda Abdulla ismli bola Roksolananing uchinchi farzandi bo‘lgan va u go‘dakligida og‘ir xastalikdan vafot etgan.
-ERTbMB5-.avif)
Serialga ko‘ra, Xurram uchun yana bir xavf uning kutilmaganda qaytib kelgan sobiq sevgilisi, rassom Luka bo‘lishi kerak edi. Luka Sulaymon va Xurramning portretini chizgan sahna esa bema’ni ko‘rinadi. Aslida esa Luka hatto mavjud bo‘lmagan. Nazariy jihatdan Xurramning sevgilisi bo‘lishi mumkin, ammo ularning eski munosabatlari tezda aniqlanib, yashirin uchrashuvlar haqida gap bo‘lishi ham mumkin emasdi.
Sultonning sevimli ayoliga qarashga hech qachon ruxsat berilmagan, shunga qaramay, Titian ismli rassom Xurramning birinchi portretini chizgan, deyiladi. Ammo tarixiy manbalarga ko‘ra, Roksolananing surati uning vafotidan keyin chizilgan.
Izoh (0)