БМТ Бош ассамблеяси Украина ва Европа давлатлари томонидан тайёрланган резолюцияни қабул қилди. Ҳужжат Россия–Украина уруши бошланганининг уч йиллигига бағишланган бўлиб, АҚШ овоз беришда қаршилик кўрсатди. Ўзбекистон эса бетараф қолди.
Тавсиявий характерга эга бўлган резолюция учун 93 та давлат овоз берди, 18 та давлат, хусусан, Россия, Беларусь, АҚШ, Венгрия, Исроил ва КХДР қарши чиқди, 65 та давлат (Ўзбекистон, Қозоғистон, Ҳиндистон ва Хитой) бетараф қолди.
Киев 50 дан ортиқ давлат билан ҳаммуаллифликда тайёрлаган резолюция матнида Россия қўшинларини Украинадан “зудлик билан, тўлиқ ва сўзсиз” олиб чиқиб кетиш ва жанговар ҳаракатларни тўхтатиш зарурлиги айтилган. Бундан ташқари, ҳужжат муаллифлари “халқаро ҳамжамият томонидан тан олинган чегаралар доирасида Украинанинг суверенитети, мустақиллиги, бирлиги ва ҳудудий яхлитлигига содиқлигини” тасдиқлаган.
АҚШ томонидан киритилган иккинчи резолюция сезиларли даражада қайта ишланди
АҚШ резолюциянинг муқобил вариантини таклиф қилди. Унда Россиянинг ҳарбий тажовузини қоралаш йўқ, уруш эса “конфликт” деб аталади. Ҳужжатда Россия томонидан босиб олинган Украина ҳудудлари, Россиянинг халқаро ҳуқуқни бузиши ва Украинанинг ҳудудий яхлитлигини тиклаш зарурати тилга олинмаган.
Украинадаги урушни “тезда тўхтатиш”га чақирувчи ва Москвага нисбатан ҳеч қандай танқидни ўз ичига олмаган ушбу резолюция лойиҳаси қўллаб-қувватланмади. Шундан сўнг Европа давлатлари ташаббуси билан унга жиддий тузатишлар киритилди. Хусусан, Украинанинг ҳудудий яхлитлиги ва “адолатли тинчлик”ка эришиш ҳақидаги эслатма киритилди. Бунинг натижасида овоз бериш пайтида АҚШ ва яна 72 та мамлакат (Ўзбекистон ҳам) бетараф қолди. Ҳужжатни 93 та давлат қўллаб-қувватлади.
Шу билан бирга, БМТ Бош ассамблеяси Америка резолюция лойиҳасига киритилган Россия тузатишини рад этди.
Бир кун аввал Bloomberg агентлиги АҚШ Россияни тажовузкор уруш учун қораловчи Украинанинг БМТдаги резолюциясини тўхтатишга ҳаракат қилаётгани ҳақида хабар берган эди. АҚШ президенти маъмурияти БМТнинг барча аъзоларини резолюциянинг Америка матнини қўллаб-қувватлашга чақирди.
Қўшма Штатлар БМТга тинчликка эришиш йўлини белгилаш учун барча аъзо давлатларни қўллаб-қувватлашга ундайдиган оддий тарихий резолюцияни таклиф этди, дея АҚШ Давлат департаменти маълум қилди.
Таъкидланишича, ушбу резолюция президент Трампнинг БМТ ўзининг Низомида мустаҳкамланган асосий мақсадига — халқаро тинчлик ва хавфсизликни, жумладан, низоларни тинч йўл билан ҳал этиш орқали таъминлашга қайтиши кераклиги ҳақидаги фикрига мувофиқдир.
Биз қатъий ишонамизки, ҳозир урушни тўхтатиш бўйича мажбуриятларни зиммага олиш вақти келди. Бу тинчликка эришиш учун ҳақиқий туртки яратиш имкониятимиздир, дейилади баёнотда.
АҚШ резолюцияси лойиҳасида Украина суверенитети тамойилларига ҳаволалар йўқ
Bloombergъга кўра, Америка резолюция лойиҳасида Украина суверенитети ва ҳудудий яхлитлиги тамойилларига ҳаволалар мавжуд эмас. The Washington Post хабарига кўра, Украинага Америка томонининг таклифи ҳақида 21 февраль куни хабар берилган.
Нашр суҳбатдошининг аниқлаштиришича, дастлаб Вашингтон Украина томонидан таклиф қилинган резолюцияни кўриб чиққан ва “уни юмшатиш учун баъзи ўзгартиришлар киритишни талаб қилган”. Кейин Вашингтон янги резолюцияни таклиф қилиб, Киевни ўз вариантини қайтариб олишга чақирган. Украина президенти Владимир Зеленский эса Украина ТИВга резолюцияни қайтариб олмасликни буюрган.
Россия АҚШ ҳужжатига тузатиш киритилган тақдирда, уни қўллаб-қувватлашга тайёр
AFP агентлигининг маълумотларига кўра, АҚШ томонидан илгари сурилган лойиҳада Украинанинг Россия томонидан босиб олинган ҳудуди ҳақида ҳеч қандай эслатма йўқ. Вашингтон томонидан илгари сурилган ва қўллаб-қувватланган аввалги резолюциялардан фарқли ўлароқ, сўнгги лойиҳада Москвага нисбатан танқид мавжуд эмас ва у можаро манбаи сифатида кўрсатилмаган.
Россия “можарога тезроқ барҳам беришга чақиради” сўзларидан кейин “шу жумладан, унинг асосий сабабларини бартараф этиш орқали” иборасини қўшиб, ҳужжатга тузатиш киритишни таклиф қилди, деб таъкидлади Reuters.
Россиянинг БМТдаги доимий вакили Василий Небензя эса Америка лойиҳасини “яхши қадам” деб атади. Россиялик аноним дипломатга кўра, агар бу тузатиш БМТ Бош Ассамблеяси томонидан қабул қилинса, Москва АҚШ резолюцияси учун овоз беради.
Изоҳ (0)