Афғонистонга молиявий ёрдамнинг қисқариши мамлакат аёлларига кўрсатилаётган ёрдамга энг катта таҳдид ҳисобланади. Бу ҳақда Норвегия қочоқлар кенгаши (NRC) бош котиби Ян Эгеланд огоҳлантирди.
Эгеланд ноҳукумат ташкилотларига кўрсатилаётган ёрдамнинг камайиши айнан шу мамлакат аёллари ва қизларига кўпроқ таъсир этишини алоҳида таъкидлади.
2022 йилда NRC 772 484 нафар афғонларга ёрдам кўрсатди, аммо 2023 йилга келиб бу рақам 491 435 нафарга қисқарди. 2024 йили гуманитар ташкилот томонидан 216 501 кишига ёрдам кўрсатилди. NRC қарамоғидагиларнинг ярми аёллардир.
“Сўнгги икки йил ичида биз инсонпарварлик ташкилотлари дастурлари ва ходимларини бирин-кетин қисқартираётганини кўрмоқдамиз. Афғон аёлларига ёрдам кўрсатувчи дастурлар учун энг катта хавф бу молиялаштиришнинг қисқаришидир. Афғон аёлларининг келажаги учун энг катта хавф — бу таълимнинг йўқлиги”, дейди Эгеланд.
2021 йил август ойида “Толибон” ҳокимиятни эгаллаганидан сўнг чет эл ёрдами деярли бир соат ичида тўхтатилди. Мамлакат расмийларига қарши санкциялар жорий этилди ва Афғонистоннинг хориждаги валюта захиралари музлатилди.
БМТ ва бошқа ташкилотлар халқаро ҳамжамиятни Афғонистонни қўллаб-қувватлашни давом эттиришга чақирмоқда. Норвегия қочоқлар қўмитаси каби ташкилотлар таълим ҳамда соғлиқни сақлаш дастурлари орқали давлат хизматларини қўллаб-қувватлашга ёрдам беради.
Бироқ, аёллар ва қизлар толиблар томонидан ўрнатилган чекловлар ва аёл шифокорларнинг доимий етишмаслиги туфайли соғлиқни сақлаш ва таълим хизматларидан фойдаланиш учун катта тўсиқларга дуч келишмоқда. Эгеланднинг айтишича, унинг мамлакат бўйлаб сафари давомида “Толибон” ҳаракати вакиллари билан суҳбатларининг аксарияти аёллар ва қизлар учун таълимни қайта тиклаш зарурати ҳақида бўлган.
“Улар ҳамон бу амалга ошишини таъкидламоқдалар, лекин бунинг учун шароит ҳали мос эмас. “Толибон” шартларни келишиб олиш кераклигини айтмоқда”, деди у.
“Толибон” ҳокимият тепасига келгач, хотин-қизларга нисбатан кўплаб чекловлар жорий этилди. Тақиқлар туфайли аёллар ва қизлар таълим олиш, ишлаш, спорт, саёҳат қилиш ва дам олиш ҳуқуқидан маҳрум қилинди.
Афғонистонда аёлларга нисбатан жорий қилинган айрим тақиқлар қуйидагилар:
- афғонистонлик аёлларнинг БМТ идораларида ишлаши;
- эркакларга аёллар учун кийим тикиш;
- аёлларнинг эркак шифокорларга бориши;
- аёлларнинг шифохонага ёлғиз бориши;
- аёлларнинг истироҳат боғига ташриф буюриши,
- оилалар ва аёлларнинг боғлари ёки яшил ҳудудлари бўлган ресторанларга кириши,
- аёллар овози эшитилган рекламаларни эфирга узатиш,
- аёлларнинг сотувчилари билан савдолашиш,
- акушер ва ҳамшираликка ўқиш,
- аёл дикторларга телевизордаги янгиликларни ўқишни ва аёл журналистларга матбуот анжуманларига бориш,
- аёлларга бир-бири билан гаплашиш тақиқланган.
Изоҳ (0)