Тожикистондаги Роғун гидро электр станциясида (ГЭС) фавқулодда ҳодиса юз берди. Авария оқибатида уч киши ҳалок бўлди, бир киши жароҳатланди. Бу ҳақда Тожикистон ҳукумати ҳузуридаги Саноатда ва кончиликда ишларнинг бехатар олиб борилишини назорат қилиш давлат хизматига таяниб, AsiaPlus хабар берди.
Авария 12 ноябрь куни Роғун ГЭС қурилиш майдончасида содир бўлган. Ҳалок бўлганлар ГЭС объектларидан бирида ишлаган “Хокруд” компанияси ходимлари бўлган. 39, 40 ва 51 ёшли эркаклар ҳалок бўлган. Ҳозирча айнан нима бўлгани маълум эмас.
Тармоқларда тарқалган, расман тасдиқланмаган хабарларга кўра, ишчилар устига “платформа” тушиб кетган. Бу эса уч кишининг ўлимига сабаб бўлган. Ҳодиса юзасидан махсус ишчи гуруҳ тузилиб, тергов ҳаракатлари бошланган. Станция қурилишида аввал ҳам бахтсиз ҳодисалар кузатилган.
2019 ва 2020 йилларда “аср қурилиш майдончаси”да 20 дан ортиқ одам ҳалок бўлган. Бироқ Роғун ГЭС масъулларидан ҳеч ким жавобагрликка тортилмаган, дейилади хабарда.
Роғун ГЭС ёхуд Тожикистоннинг “аср лойиҳаси”
Роғун ГЭС Душанбедан 110 км узоқликда Вахш дарёсида жойлашган бўлиб, минтақадаги энг йирик иншоот ҳисобланади. Уни қуриш 1976 йилда бошланган, аммо СССР парчаланганидан сўнг қурилиш тўхтатиб қўйилганди.
Кейинчалик Тожикистон ўз маблағлари ҳисобидан ва халқаро жамғармалар ҳамда ташкилотларнинг маблағларини жалб қилган ҳолда, лойиҳада кўзда тутилган 600 МВт қувватга эга ГЭСларни қуриш бўйича ишларни давом эттирди.
6 та агрегатдан ҳозирча иккитаси ишга туширилди. Учинчиси 2025 йилда ишга туширилиши режалаштирилган. 335 метр баландликдаги гидроэлектр тўғони дунёдаги энг баланд тўғон бўлади.
Мирзиёев Роғун ГЭС қурилишига хавотир билдирганди
2016 йил Ўзбекистон бош вазири Шавкат Мирзиёев тожикистонлик ҳамкасби Қоҳир Расулзодага Тожикистоннинг Роғун ГЭСни қуриш режасига нисбатан хавотир билдирилган мактуб юборганди. Унда улкан ГЭС мажмуаси қурилиши учун танланган майдоннинг сейсмиклиги Рихтер шкаласи бўйича 9−10 балл бўлган тоғ ҳудудида экани таъкидланган.
“Тожикистон ҳукумати мамлакат энергия таъминотидаги мушкул муаммоларни Тожикистон ҳудудидаги кўп сонли дарё ва сув манбаларидан фойдаланган ҳолда кичик ва ўрта ГЭСлар қуриш йўли билан ҳал этиши мумкин деб ҳисоблашга барча асосларимиз бор. Бизга маълумки, бундай истиқболли дастур Тожикистонда аллақачон амалга оширилмоқда”, дейилган мактубда.
Ўз навбатида, эксперт Роғун ГЭС қурилишида Ўзбекистоннинг хавфсирашлари ва хавотирларига қулоқ тутишга чақирган. Жумладан, “Марказий Осиё сув-энергетика манбалари ва сувдан фойдаланиш муаммоларини тадқиқ қилиш институти” халқаро жамоатчилик фонди эксперти Зулфия Марат тегишли фикрни билдирган.
“Йирик ГЭСларни минтақадаги яқин қўшнилар иштирокисиз қуриш фақат низо потенциалининг ўсишига олиб келади, бу турли экстремистик кучларнинг ривожланиши эҳтимоли бор бўлган шароитларда ўта хавфли. Электр энергияси сотувидан тушадиган ҳеч қандай эҳтимолий даромад аҳил қўшничилик алоқалари ўрнини боса олмайди”, деган Зулфия Марат.
ГЭС лойиҳасининг нархи қандай ўзгарди
2008 йилда Роғун ГЭС лойиҳаси қайта тикланганида унинг қиймати 3 миллиард долларга баҳоланган эди.
2016 йилда тўғон қурилиши бўйича бош пудратчи танлаш бўйича ўтказилган халқаро тендер чоғида объект қиймати 3,9 миллиард доллар деб эълон қилинган.
2022 йилда Татаристон Республикаси Энергетика вазирлиги Роғун ГЭСни қуриб тугатиш учун 5 миллиард доллардан ортиқ маблағ талаб қилинишини маълум қилган.
2023 йил февраль ойи бошида энергетика идорасининг сўнгги ҳисоб-китобларга кўра, станцияни қуриш учун 6,2 миллиард доллар керак бўлишини айтган.
Шу билан бирга, ушбу даврда Роғун ГЭС қурилишини якунлаш учун 40 миллиард сомонийдан (тахминан 4 млрд доллар) ортиқ маблағ йўналтирилган, шунингдек, “Роғун ГЭС” ОАЖ акциялари, еврооблигацияларни сотиш ҳисобига, қолган қисми эса давлат бюджетидан қопланган.
Standart & Poor’s Global Ratings халқаро рейтинг агентлигига кўра, ГЭС лойиҳасини 2035 йилгача якунлаш қиймати 6,4 миллиард долларга баҳоланмоқда.
Изоҳ (0)