2025-yilda bo‘lib o‘tgan semizlik bo‘yicha Yevropa kongressida taqdim etilgan tadqiqot shuni ko‘rsatdiki, turmush qurgan erkaklar ayollardan farqli ravishda turmush qurmagan erkaklarga qaraganda 3,2 baravar ko‘proq semirgan. Erkaklar salomatligi forumi maslahatchisi Jim Pollard erkaklarning turmush davomida tana vaznining oshishi stressli karyera va nosog‘lom ovqatlanish natijasi ham bo‘lishi mumkinligini aytgan. Bu haqda The Guardian xabar berdi.
Nikoh erkaklarda 62 foiz, ayollarda 39 foiz ortiqcha vaznga ega bo‘lish ehtimolini oshirgan.
Tadqiqotchilar o‘rtacha 50 yoshdagi 2405 kishining tibbiy va umumiy salomatlik ma’lumotlarini o‘rganib chiqdi. Tana vaznining ortishini analiz qilish uchun yosh, oilaviy ahvol, ruhiy salomatlik va boshqa omillar hisobga olingan holda statistik tahlildan foydalanildi.
2024-yilda Xitoyda o‘tkazilgan tadqiqot shuni ko‘rsatdiki, erkaklarning tana vazni indeksi (TVI) turmush qurgandan keyingi dastlabki besh yil ichida yuqori kaloriya iste’moli va kam jismoniy mashqlar tufayli oshadi. Bath universiteti tomonidan o‘tkazilgan tadqiqotda turmush qurgan erkaklar turmush qurmagan hamkasblariga qaraganda o‘rtacha 1,4 kg og‘irroq bo‘lishi tasdiqlangan.
Varshavada o‘tkazilgan tadqiqotda esa yosh ham vazn ortishining omili ekanligi aniqlangan, har yili yosh ortishi bilan ortiqcha vaznga ega bo‘lish xavfi erkaklarda 3 foizga, ayollarda 4 foizga, semizlik xavfi erkaklarda 4 foizga, ayollarda 6 foizga oshgan.
Olimlarning ta’kidlashicha, ba’zi omillar faqat ayollarda semirish ehtimoliga ta’sir qilgan. Xususan, depressiya ayollarning semirib ketish xavfini ikki baravarga oshirgan. Bundan tashqari, tibbiy savodxonlikning yetarli emasligi ham uni 43 foizga oshirgan. Bu omillarning hech biri erkaklarda vazn oshishiga olib kelmasligi ma’lum qilingan.
Semizlik alyansi direktori Ketrin Jenner shunday dedi:
“Ushbu tadqiqot ortiqcha vazn shunchaki shaxsiy tanlov emas, balki ijtimoiy, psixologik va kengroq ekologik omillarning murakkab aralashmasi tufayli yuzaga kelishini yana bir bor eslatdi. Yildan yilga, ayniqsa, ayollarda ortiqcha vazn yoki semizlik bilan yashash xavfi ortib bormoqda. Shu bilan birga, erkaklardagi nikoh va semizlik o‘rtasidagi bog‘liqlik turmush tarzining o‘zgarishi, odatlar va jamiyat kutgan natijalar salomatligimizni qanday shakllantirishini ko‘rsatadi.
Erkaklar turmush qurgandan keyin porsiya hajmining oshishi, ijtimoiy ovqatlanish va jismoniy faollikning pasayishi kabi omillar tufayli ko‘proq vazn to‘plashi mumkin. Ayollar esa jamiyat bosimi tufayli ortiqcha vazn yig‘ishi mumkin. Insonlarni ayblash o‘rniga sog‘lom turmush tarziga olib boradigan yo‘llarni oson qiladigan siyosat kerak”.
Bath universitetining biznes iqtisodiyoti o‘qituvchisi Joanna Sirdaning aytishicha,
“Erkaklarning tana vazni indeksi nikohdan keyin oshadi va ajrashishdan oldin va keyin pasayadi. Buning asosiy sabablari shundaki, turmush qurmagan erkaklar allaqachon yoki hali ham turmush qurganlarga qaraganda ko‘proq rag‘batga ega bo‘lib, sog‘lom bo‘lish uchun ko‘proq harakat qilishadi. Ikkinchidan, munosabatda bo‘lganlar nikoh tufayli yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan ijtimoiy majburiyatlar tufayli ko‘proq muntazam ovqatlanishlari yoki boyroq ovqatlanishlari mumkin. Erkaklar yurak xastaliklari va saraton kasalliklaridan erta vafot etish ehtimoli ko‘proq. Vazn esa bu kasalliklarda asosiy omil hisoblanadi. Biz erkaklar va ayollar semizligi bilan kurashishda yanada maqsadli yondashuvga muhtojmiz”.
1990-yildan beri global semirish ko‘rsatkichlari ikki baravardan ko‘proqqa oshdi. Dunyoda 2,5 milliarddan ortiq kattalar va bolalar ortiqcha vazndan aziyat chekishmoqda. Mutaxassislar tomonidan 2050-yilga kelib, kattalarning yarmidan ko‘pi va bolalarning uchdan bir qismi ortiqcha vazn bilan kasallanishini prognoz qilmoqda.
Izoh (0)