АҚШ президенти Дональд Трамп агар Эрон ўзининг ядро қуроли дастуридан воз кечмаса, бу мамлакатга нисбатан эҳтимолий ҳарбий зарбада Исроил етакчи рол ўйнашини таъкидлади. Бу ҳақда Al Arabiya хабар берди.
АҚШ ва Эрон расмийлари ҳафта охирида Уммонда музокаралар олиб боради. Трамп музокаралар “тўғридан тўғри” бўлишини айтган, Эрон эса АҚШ билан “билвосита” музокаралар ташкиллаштирилишини таъкидлаган. АҚШ президенти ядровий дастурдан воз кечмаслик оқибатларидан огоҳлантирмоқда.
Агар ҳарбий куч керак бўлса, биз уни ишлатамиз. Бу борада Исроил жуда фаол бўлади. Улар етакчи бўлади. Лекин бизни ҳеч ким бошқармайди, биз ўзимиз хоҳлаган ишни қиламиз, деган Трамп.
Исроил ва АҚШ — умумий мақсад йўлида
Исроил бош вазири Биньямин Нетаньяху Трампнинг Эрон билан дипломатик келишувга эришиш йўлидаги ҳаракатларини қўллаб-қувватлаган эди. У Исроил ва АҚШнинг умумий мақсади — Эроннинг ядро қуролига эга бўлишига йўл қўймаслик эканини айтган.
Шунга қарамай, айнан Нетаньяху 2018 йилда Трампни Эрон билан тузилган халқаро ядровий битимдан чиқишга ундаган. Исроил бош вазири Эронга нисбатан қаттиқ позицияси билан танилган ва унга ҳарбий босим ўтказишни ҳам илгари сурган.
У 2003 йилда Ливия халқаро ҳамжамият билан имзолаган битимга ўхшаш дипломатик келишувни мамнуният билан қабул қилишини айтган. Ўша битимга кўра, Ливия раҳбари Муаммар Каддафий яширин ядровий дастуридан тўлиқ воз кечган эди. Эрон эса ўз ядровий дастури Халқаро атом энергияси агентлиги (IAEA) томонидан тан олинганини айтиб, уни давом эттириш ниятида.
Менимча, бу яхши натижа бўлади. Аммо нима бўлишидан қатъий назар, Эроннинг ядро қуролига эга бўлишига йўл қўймаслигимиз керак, деган Исроил бош вазири.
Музокаралар ва янги санкциялар
АҚШ Эрон ядро қуроли яратишга ҳар қачонгидан ҳам яқинлашганидан хавотирда. Шунга қарамай, Трамп музокаралар бўйича аниқ муддат белгиламаганини айтди.
Музокараларни бошлаганингизда, уларнинг яхши кетаётганини ёки йўқлигини сезиб турасиз. Менимча, ҳозирги ҳолатга қараб айтишим мумкинки, улар яхши кетмаяпти. Бу шунчаки ички сезгим, деган у.
Маълумот ўрнида, 2015 йилда Буюк Британия, Германия, Хитой, Россия, АҚШ, Франция ва Эрон ядровий келишувни — Эрон ядровий дастурига чекловлар эвазига санкцияларни бекор қилишни назарда тутувчи Қўшма кенг қамровли ҳаракатлар режасини имзолади. АҚШ Трамп президентлиги даврида 2018 йилнинг май ойида ушбу келишувдан чиққан ва Теҳронга қарши санкцияларни тиклаган. Бунга жавобан Эрон келишув бўйича ўз мажбуриятларини босқичма-босқич қисқартириш, ядровий тадқиқотлар, центрифугалар ва уранни бойитиш даражасидаги чекловлардан воз кечишини эълон қилган.
Трамп қайта президентликка сайлангач, Эронга “максимал босим ўтказиш” кампаниясини бошлади. Унинг мақсади Исроилнинг асосий душманини заифлаштириш, Эрон ядровий бомбаси яратилишига йўл қўймаслик ва Эрон баллистик ракеталарининг узоқлигини чеклашдир.
Вашингтоннинг асосий рақиби ҳисобланган Хитой эса Эронга қарши ноқонуний санкцияларга чек қўйишни таклиф қилмоқда. У буни ядро дастури бўйича музокараларни боши берк кўчадан олиб чиқишга ёрдам беради, деб ҳисоблайди.
АҚШ Молия вазирлиги 9 апрель куни Эроннинг ядро дастурига алоқадор бешта ташкилот ва бир шахсга қарши янги санкциялар эълон қилди.
Мен Эрон буюк давлат бўлишини истайман. Улар фақат битта нарсага эга бўлиши мумкин эмас — бу ядровий қурол. Улар буни тушунади, деган Трамп.
Эрон президенти Масъуд Пезешкиён эса 9 апрель куни яна бир бор мамлакатининг ядро бомбаси ортидан қувмаётганини ва агар келишувга эришилса, АҚШ инвестициясига ҳам очиқлигини билдирди.
Изоҳ (0)