Илон Маск АҚШ ҳукуматини бошқариш учун сунъий интеллектдан фойдаланмоқчи. Мутахассислар буни “жуда хато” фикр деб ҳисоблашмоқда. Бу ҳақда Al Jazeera хабар берди.
Тадқиқотчиларнинг айтишича, ҳукуматнинг сунъий интеллектдан фойдаланиши кўп муаммоларга олиб келиши мумкин.
Илон Маск ўзининг Ҳукумат самарадорлиги департаменти (DOGE) ходимларидан ҳар ҳафта ўзлари бажарган бешта асосий вазифани электрон почта орқали юборишни талаб қилган.Бу, шубҳасиз, DOGE’ни юз минглаб бундай турдаги электрон хатлар билан тўлдиради. Маск ушбу хатларни текширишда сунъий интеллектдан фойдаланмоқчи. Аммо ушбу сунъий интеллект тизимларининг қандай ишлаши ҳали аниқ эмас.
Мутахассислар эса ушбу воситаларни ишончли синовдан ўтказмасдан федерал ҳукумат ишларида қўллаш ҳалокатли оқибатларга олиб келиши мумкинлигидан огоҳлантирмоқда.
“Фақат сунъий интеллектга таяниб иш кўриш яхши фикр эмас. Чунки биз сунъий интеллектнинг қандай маълумот ва алгоритмларга таяниб қарорлар қабул қилиши ҳақида ҳеч нарса билмаймиз”, дейди Мичиган университетининг давлат сиёсати профессори Шобита Партасарати.
Ҳозирда АҚШ Давлат департаменти чет эл фуқароларининг ижтимоий тармоқлардаги ҳисобларини сунъий интеллект ёрдамида текшириб, ҲАМАС тарафдори бўлиши мумкин бўлган шахсларни аниқлаш ва уларнинг визаларини бекор қилиш режасини тузмоқда.
“Трамп маъмурияти ҳар қандай ҳолатда ҳам сунъий интеллектни қўллашга жуда қизиқмоқда, мен эса сунъий интеллектдан адолатли, ҳаққоний ва тенг ҳуқуқли фойдаланишни истардим”, деди Нью Йорк университетининг журналистика профессори, сунъий интеллект бўйича мутахассис Хилке Шеллман.
Ҳукуматларнинг сунъий интеллектга таяниб қарор қилганда хато қилиш ҳолатларига кўплаб мисоллар келтириш мумкин. Хусусан, АҚШнинг Мичиган штатида ишсизлик нафақаси тизимидаги фирибгарликларни аниқлаш жараёнида сунъий интеллект билан боғлиқ жиддий муаммо юз берган. Тизим минглаб ҳолатларда фирибгарликни нотўғри аниқлаган. Нафақадан маҳрум қилинганларнинг кўпчилигига нисбатан қаттиқ чоралар кўрилган.
Жумладан, бир нечта жарималар солиниб, фирибгарликда айбланган. Ҳатто баъзилар қамоққа ҳам олинган. Беш йилдан сўнг, штат ҳукумати тизимнинг нотўғри ишлаётганини тан олган. Бир йил ўтгач, фирибгарликда ноҳақ айбланган фуқароларга 21 миллион доллар қайтариб берилган.
“Кўпинча бу технологияларни харид қилувчи ва жорий этувчи амалдорлар уларнинг ишлаш тарзи, хатолари, чекловлари ва тарафкашлиги ҳақида кам маълумотга эга бўладилар. Тадқиқотларга кўра, оддий аҳоли сунъий интеллектдан энг кўп зарар кўради”, дейди Партасарати.
Сунъий интеллект, шунингдек, судларда кимнингдир шартли озодликка чиқиш ҳуқуқини аниқлашда ёки полиция бўлимларида жиноят содир бўлиши мумкин бўлган жойларни прогноз қилганда ҳам қатор камчиликларга йўл қўйган.
Шеллманнинг айтишича, полиция бўлимлари томонидан қўлланиладиган сунъий интеллект одатда ушбу бўлимларнинг тарихий маълумотларига таянади. Бу сунъий интеллектнинг узоқ вақтдан бери ҳаддан ташқари назорат қилинган ҳудудларни, айниқса, қора танлилар яшайдиган масканларни янада кўпроқ назорат қилишни тавсия этишига олиб келиши мумкин.
Федерал ҳукуматда ишчиларни сунъий интеллект билан алмаштиришнинг потенциал муаммоларидан бири шуки, ҳукуматда махсус кўникма ва билимларни талаб қиладиган жуда кўп лавозимлар мавжуд. Масалан, Адлия вазирлигидаги IT мутахассисининг иши Қишлоқ хўжалиги вазирлигидаги IT мутахассисининг ишидан анча фарқ қилади. Шу сабабли, сунъий интеллект дастури мураккаб ва юқори даражада тайёрланган бўлиши керак.
“Менимча, одамларнинг ишини қисқартириб, кейин уни ҳар қандай сунъий интеллект билан алмаштириш мумкин эмас. Одамлар бажараётган вазифалар кўпинча жуда ихтисослашган ва ўзига хос бўлади”, деди Пенсилвания университетининг ҳуқуқ ва сиёсатшунослик профессори Кери Коглянезе.
АҚШ собиқ президенти Жо Байден маъмурияти 2023 йилда ҳукуматда сунъий интеллектдан масъулият билан фойдаланишга қаратилган фармон чиқарди. Бироқ 2025 йилнинг январь ойида бу фармон Трамп маъмурияти томонидан бекор қилинди. Шеллманнинг таъкидлашича, бу сунъий интеллектнинг ҳукумат томонидан масъулият билан қўлланилиши ёки тадқиқотчиларнинг ундан қандай фойдаланилаётганини тушуниш эҳтимолини пасайтирди.
Буларнинг барчаси шуни англатадики, агар сунъий интеллект масъулият билан ишлаб чиқилса, у жуда фойдали бўлиши мумкин. Чунки у такрорланувчи вазифаларни автоматлаштира олади. Бунинг натижасида ишчилар муҳимроқ нарсаларга эътибор қаратишлари коэффициенти ошади.
Изоҳ (0)