Инсонпарварлик ёрдами қисқарса, кўпчилик ҳалок бўлади — БМТ

Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Гуманитар масалалар бўйича бошқармаси раҳбари Том Флетчер дунё бўйлаб 300 миллион киши ёрдамга муҳтож бўлган пайтда инсонпарварлик ёрдами маблағларининг қисқариши бутун дунёни “зилзила каби ларзага солаётгани” ни айтди. Флетчер АҚШдан ташқари бошқа давлатларнинг ҳам молиявий ёрдами қисқартираётганини таъкидлади.

“Гуманитар ёрдамнинг қисқариши Ғазо, Судан, Сурия, Украина ва бошқа ҳудудлардаги одамларга камроқ ёрдам кўрсатилишига олиб келиши мумкин. Бунинг оқибатида кўплаб одам ҳалок бўлиш хавфи бор. Гуманитар ҳамжамиятлар ҳозир кўплаб ёрдам дастурларини тўхтатмоқда. Ходимлар ишдан бўшатилмоқда. Тахминимча, нодавлат нотижорат ташкилотларидаги гуманитар масалалар бўйича ходимларнинг 10 фоизи 2025 йилнинг февраль ойи давомида ишдан бўшатилди”, деб таъкидлади Флетчер 12 март куни Нью-Ёркдаги БМТ бош қароргоҳида ўтказилган матбуот анжуманида.

Флетчер, шунингдек, ўтган ойда Ғазога қилган ташрифи ҳақида алоҳида тўхталиб, Исроилнинг минтақага кираётган барча озиқ-овқат, дори-дармон, ёқилғи ва бошқа товарларни қайта блокада қилиши натижасида ресурсларнинг жуда тез тугаб бораётгани аниқ эканини таъкидлади.

“Ёқилғи келмаслиги сабабли инкубаторлар ўчирилмоқда. Бу тез орада яна гуманитар инқирозга олиб келиши мумкин. Ташрифим давомида кўрган биринчи ҳайратланарли нарса — бу вайроналар орасида одам жасадларини қидириб юрган итлар эди”, деди у.

Матбуот анжумани АҚШ Давлат котиби Марко Рубио USAID дастурларининг бутун дунё бўйлаб 83 фоизини бекор қилиш тўғрисида хулосага келганини эълон қилганидан бир неча кун ўтиб бўлиб ўтди.

Флетчер АҚШнинг бутун дунё аҳолисига кўрсатган ёрдамларини эътироф этди: “Шуни айтишим мумкинки, йиллар давомида АҚШ гуманитар суперкуч бўлди ва АҚШ маблағлари юз миллионлаб одамларнинг ҳаётини сақлаб қолди”.

Флетчер айнан қайси давлатлар ёрдамни қисқартиргани ҳақида батафсил маълумот бермаган.

Хусусан, 2025 йилнинг февраль ойи охирида Буюк Британия ўз ҳарбийларига тўланадиган маош миқдорини ошириш учун ёрдам харажатларини қисқартирганини эълон қилди.

Буюк Британия бош вазири Кейр Стармернинг айтишича, ҳукумат 2027 йилда ёрдам харажатларини ялпи миллий даромаднинг 0,5 фоизидан 0,3 фоизигача камайтириш орқали Британиянинг “мудофаага йўналтирилган сармоясини тўлиқ молиялаштиради”.

The Guardian маълумотларига кўра, Буюк Британиядаги қисқартиришлар тахминан 7,7 миллиард долларни ташкил этади.

Стармернинг сўзларига кўра, гуманитар ёрдам маблағларининг мудофаага ўтиши Буюк Британиянинг 2027 йилдан бошлаб ҳар йили ҳарбийларга 17 миллиард доллар кўпроқ маблағ тўлай олишини таъминлайди.

Бошқа бир қанча давлатлар, жумладан, Нидерландиянинг ўнг қанот ҳукумати ўтган йилнинг ноябрь ойида ташқи ёрдам бюджетини беш йил давомида тахминан 1,09 миллиард долларга қисқартиришини эълон қилди.

Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти март ойининг бошларида АҚШдаги қисқартиришлар дунёдаги энг ҳалокатли юқумли касаллик — силни даволаш бўйича саъй-ҳаракатларни орқага суриши мумкинлигидан огоҳлантирди.

Африкадаги Эбола бўйича кузатув ишлари ҳам хавф остида. Чунки илгари USAID томонидан молиялаштирилган нодавлат нотижорат ташкилотлари ўз фаолиятини тўхтатишга мажбур бўлди.

Соғлиқни сақлаш мутахассислари ва ёрдам ташкилотлари АҚШнинг кўплаб Африка мамлакатларида ОИВ/ОИТС дастурларини молиялаштиришни қисқартириши қитъада юз минглаб ўлимларга олиб келиши мумкинлигидан ҳам огоҳлантирди.