O‘z vaqtida Hindiston va SSSR o‘rtasidagi madaniy ko‘prik bo‘lgan mashhur aktyor Dharmendra hozir qanday ko‘rinishda?

Dharmendra hind kinosining afsonaviy siymosi bo‘lib, nafaqat Bollivud, balki SSSRdagi tomoshabinlarning ham sevimli yulduziga aylangan. O‘zining xarizmasi, aktyorlik mahorati va tashqi ko‘rinishi bilan mashhur bo‘lgan bu aktyor Hindiston va Sovet ittifoqi o‘rtasidagi madaniy aloqalarda muhim o‘rin egalladi. U Sharqiy Yevropa mamlakatlarida, shu jumladan, filmlari juda mashhur bo‘lgan SSSRda haqiqiy yulduzga aylandi. Aktyor siymosi sovet tomoshabinlari uchun romantika, qahramonlik va halollik timsoli edi. 

Tarjimayi holi va karyerasining boshlanishi

Dharmendra (asl ismi — Dharma Singh Deol) 1935-yil 8-dekabrda Panjob shtatining Sahneval qishlog‘ida o‘qituvchi oilasida dunyoga kelgan. Yoshligidanoq kinoga qiziqqan, ayniqsa, o‘sha davrlarda hind kinosining haqiqiy yulduzlari bo‘lgan Dilip Kumar va Ashok Kumar kabi aktyor bo‘lishni orzu qiladi. Aktyor bo‘lish orzusi bilan yongan Dharmendra imkoniyatlar izlab Mumbayga keladi.

Aktyorlik faoliyatidagi dastlabki muvaffaqiyati yosh iste’dodlarni izlash uchun tanlovlar o‘tkazuvchi Filmfare jurnalining tanlovida qatnashganda yuz beradi. Bu voqea Dharmendraga kino sanoatiga kirib borish imkonini yaratadi. Uning ilk debyuti “Hayot ham, yurak ham sen uchun” (1960) filmida bo‘ladi, biroq haqiqiy muvaffaqiyat va e’tirof keyinroq keladi.

Karyerasining boshida Dharmendra asosan romantik filmlarda suratga tushgan bo‘lsa-da, keyingi o‘n yilliklar davomida u turli xil rollarni ijro etib, hind kinosining eng serqirra yulduzlaridan biriga aylanadi. Iste’dodi unga ham romantik, ham jangovar qahramonlarni o‘ynash imkonini beradi, bu esa uni rejissyor va prodyuserlarning sevimlisiga aylantiradi.

Mashhurlikka erishish

1960-yillarning oxiridan 1970-yillarning o‘rtalarigacha Dharmendra Bollivudning yetakchi siymolaridan biriga aylanadi. Aynan shu davrda u o‘zining mardona ko‘rinishi va jangovar filmlardagi rollari tufayli “Bollivudning He-Mani” laqabini oladi. Uning o‘sha davrdagi eng esda qolarli filmlaridan biri “Gul va tosh” (1966) bo‘lib, u Dharmendraga katta shuhrat va tanqidchilar e’tirofini keltiradi. Filmda Dharmendra og‘ir taqdirli qahramonni ijro etdi, bu tomoshabinlarni alohida ta’sirlantirdi va uning yulduzlik maqomini mustahkamladi.

Aktyorni “Qasos va qonun” (1975) filmi mashhur qiladi, bu barcha davrlarning eng muvaffaqiyatli hind filmlaridan biridir. Unda Dharmendra shafqatsiz qaroqchi Gabbar Singhga qarshi kurashayotgan ikki do‘stdan biri — Viru rolini ijro etadi. “Qasos va qonun” nafaqat tijoriy muvaffaqiyatga erishadi, balki hind kinematografiyasi tarixining muhim qismiga aylanadi va Hindiston hamda undan tashqaridagi ommaviy madaniyatda o‘chmas iz qoldiradi. Dharmendra ushbu filmda o‘zining aktyorlik qobiliyatini namoyon etib, iste’dodining ham komediya, ham dramatik jihatlarini ko‘rsatadi.

Bundan tashqari, Dharmendra Ramesh Sippi va Yash Chopra kabi taniqli rejissyorlar bilan tez-tez hamkorlik qilgan. U keyinchalik rafiqasi bo‘lgan Hema Malini kabi o‘z davrining eng mashhur aktrisalari bilan rol o‘ynagan.

Dharmendra rol o‘ynagan ko‘plab filmlar orasida ularning aksariyati Sovet ittifoqida haqiqiy xitga aylanadi. Sovet tomoshabinlari 1950-1960-yillarda SSSR va Hindiston o‘rtasidagi madaniy almashinuvlar tufayli hind kinosini sevib qolishadi. G‘arb ta’siriga ega filmlar fonida hind kartinalari o‘zining ta’sirchanligi, yorqin bo‘yoqlari, mehribonligi va ezgulik va yovuzlik o‘rtasidagi abadiy kurash mavzulari bilan o‘ziga jalb qiladi. Dharmendra bu kontekstga juda mos tushadi — uning obrazlaridagi mardligi, samimiyligi va mehribonligi sovet tomoshabinlariga yoqadi.

SSSR va Hindiston o‘rtasidagi madaniy ko‘prik

Hindiston va SSSR o‘rtasida diplomatik munosabatlar o‘rnatilgan 1950-yillarda madaniy hamkorlik bu do‘stlikning muhim qismiga aylanadi. Hind filmlari, musiqasi va raqslari sovet madaniyatiga singib, haqiqiy hodisaga aylana boshlaydi.

Sovuq urush va G‘arb bilan cheklangan aloqalar fonida Hindiston boy madaniyatga ega bo‘lgan do‘stona mamlakat sifatida namoyon bo‘ladi. Dharmendra ishtirokidagi filmlar tomoshabinlarga nafaqat qiziqarli hikoyalar, balki hind an’analari, qadriyatlari va turmush tarzi bilan tanishishni taklif qilib, ushbu madaniy yaqinlikni o‘zida mujassam etgan.

Ko‘plab sovet tomoshabinlari 1970-80-yillarda Dharmendra va boshqa hind yulduzlari ishtirokidagi filmlar namoyishi uchun kinoteatrlar to‘la zallarni to‘plaganini sog‘inch bilan eslaydi. Aktyor o‘zining xarizmasi va iste’dodi bilan millionlab tomoshabinlar uchun ruhiy kuch, halollik va jasorat timsoliga aylanadi.

Shaxsiy hayoti va oilaviy sulolasi

Dharmendraning shaxsiy hayoti har doim jamoatchilik va matbuotning diqqat markazida bo‘lgan. 1979-yilda u o‘zining ko‘plab filmlardagi sherigi Hema Maliniga uylanadi, aktrisa ham Hindistonda, ham SSSRda mashhur shaxsga aylanadi. Ularning ekran va undan tashqaridagi munosabatlari ideal kino juftligi ramzi bo‘lib, bu esa ikkala aktyorning mashhurligini oshiradi.

Dharmendra va Hemaning ikkita qizi bor — Esha Deol va Ahana Deol, ular ham ota-onasining izidan borib, aktrisa bo‘lishadi. Bundan tashqari, Dharmendraning birinchi nikohidan Sonni va Bobbi Deol ismli o‘g‘illari bor, ular ham oilaviy sulolani davom ettirib, Bollivudda taniqli aktyorlarga aylanishgan.

Dharmendra har doim hamkasblari bilan iliq munosabatlarni saqlab qolgan va aktyorlarning yangi avlodini qo‘llab-quvvatlashga harakat qilgan. Uning o‘g‘illari kino sanoati rivojiga hissa qo‘shib, karyerasini muvaffaqiyatli davom ettirmoqda, ammo Dharmendra nomi hali ham Bollivudning oltin asrining sinonimi bo‘lib qolmoqda.

Jahon kinosi va merosiga ta’siri

Ellik yildan ortiq davom etgan faoliyati davomida Dharmendra 300 dan ortiq filmlarda rol o‘ynagan. Uning hind kinosiga qo‘shgan hissasini baholab bo‘lmaydi, u Bollivudning rivojlanishiga katta ta’sir ko‘rsatdi va bir necha avlod aktyorlarini ilhomlantirdi.

Uning rollari bugungi kunda ham dolzarb va mashhur bo‘lib qolmoqda. Bundan tashqari, Dharmendra hind kinosining mamlakatdan tashqarida ommalashuviga sezilarli ta’sir ko‘rsatdi. 

Dharmendra shunchaki aktyor emas, balki milliy chegaralarni oshib o‘tib, nafaqat Hindistonda, balki Sovet ittifoqida ham tomoshabinlarning sevimlisiga aylangan madaniy fenomen, davr ramzidir. Xarizmasi, ko‘p qirraliligi va iste’dodi uni Bollivudning haqiqiy afsonasiga va butun dunyo bo‘ylab millionlab muxlislar kumiriga aylantirdi.