Eron hukumati mamlakat prezidenti Mas’ud Pezeshkiyonning saylovoldi va’dalariga zid ravishda “iffat va hijob to‘g‘risida”gi qonunni joriy qilmoqda.
Iran News Update nashrining xabar berishicha, davlat endilikda islomiy kiyinish qoidalarini buzganlarni yanada qattiqroq jazolaydi. Yangi qoidalar nafaqat sochlarni ko‘rsatishni taqiqlaydi, balki bo‘yin, bilaklar yoki to‘piqlarni berkitish majburiyatini ham yuklaydi.
Birinchi qoidabuzarlik uchun ayol 155 yevro miqdorida jarima to‘laydi. Agar qoidabuzarlik takrorlansa, jarima sezilarli darajada oshishi mumkin.
Jarimaga qarshi tanqid yoki norozilik qo‘shimcha jarima jazosini yuklaydi, unga ko‘ra qoidabuzar 155 yevrogacha pul to‘lashi shart. 9 yoshdan boshlab ro‘mol taqish majburiydir. Agar voyaga yetmagan qiz qonunni buzsa, ota-ona javobgarlikka tortiladi va qizga nisabatan “tarbiyaviy choralar” ko‘riladi.
Taksi haydovchilari qoidabuzarliklar haqida xabar berishi, turar-joy majmualari rahbarlari esa hijobsiz ayollarning videolarini tegishli rasmiylarga uzatishi shart. Ushbu majburiyatni bajarmaganlar 339 yevrogacha jarima to‘laydi.
Avvalroq The Telegraph nashri Eronda hijob o‘rash qoidalarini buzgan ayollar uchun maxsus “klinika” ochilishi haqida xabar bergan edi. Rasmiy ravishda “hijobni yechishni rad etish klinikalari” deb nomlangan bu muassasalar diniy qoidalarga amal qilmaydigan ayollar va o‘smirlarga ruhiy yordam ko‘rsatadi.
Ezgulikni targ‘ib qilish va illatlarning oldini olish shtabining Xotin-qizlar va oila bo‘limi boshlig‘i Mehri Tolebiyga ko‘ra, davolanish ixtiyoriy bo‘ladi. Bunday markazlarning asosiy maqsadi — qo‘llab-quvvatlash va “ilmiy” davolash orqali eronlik ayollarning “qadr-qimmatini va kamtarligini tiklash”.
Eronda hijobga qarshi noroziliklar
Hozirda Eronda ayollar jamoat joylarida hijobsiz chiqish huquqiga ega emas. Shu tufayli mamlakat bo‘ylab muntazam ravishda norozilik namoyishlari bo‘lib o‘tadi. 2022-yili 22 yoshli Mahsa Aminiy hijobni noto‘g‘ri o‘ragani uchun axloq politsiyasi tomonidan hibsga olinganidan keyin vafot etgandi. Bu Eron bo‘ylab noroziliklarga sabab bo‘lgan.
O‘shandan beri Tehron yashirin kuzatuvni kuchaytirish, axloqiy politsiyaning kuchli ishtiroki va hijobsiz ayollarning jamoat joylariga kirishini taqiqlash kabi choralar bilan ayollarni bostirishda davom etdi. BMT buni “gender aparteid” deb atadi.
2022-yilgi norozilik namoyishlaridan so‘ng, hijobsiz o‘z suratlarini joylashtirgan mashhur shaxslarga sud qarori bilan har hafta psixiatriya markazlariga tashrif buyurish uchun mandat berildi. Afsaneh Bayegan, Azadeh Samadi, Leyla Bolukat kabi aktrisalar ruhiy salomatlik sertifikatlarini taqdim etishga majbur bo‘ldi. Boshqa jazolarga banklarni muzlatish va sayohatlarni taqiqlash kiradi.
Eronda talaba qiz norozilik sabab ko‘chada yalang‘och yurdi
2024-yil noyabr oyi boshida Tehronda hijobni noto‘g‘ri o‘ragani ortidan ta’qibga uchragach, ko‘chada yechinib yurgan talaba qiz qo‘lga olindi. Ijtimoiy tarmoqlarda universitetning ilmiy-tadqiqot bo‘limi hovlisida ichki kiyimdagi qiz yurgani aks etgan video tarqaldi. Boshqa bir videoda bir necha erkak uni avtomobilga majburlab o‘tqazib, olib ketayotgani ko‘rsatilgan.
Qizni hibsga olish paytida kaltaklashgan, jumladan, boshini mashina eshigiga urishgan. Mashinaning shinalarida qon izlari ko‘ringan, deb yozgan Amir Kabir Newsletter talabalar nashriga.
Talaba ruhiy kasalliklar shifoxonasiga majburiy davolanishga yuborilgan. Eronda ayollar sochlarini ro‘mol ostiga yashirib, keng kiyim kiyishlari shart. Aprel oyidan boshlab Eron ko‘chalarida hijobni to‘g‘ri kiyishni nazorat qiluvchi “Basij” xodimlari soni sezilarli darajada oshgan. Universitetlar esa tashqi ko‘rinishi qoidalarga mos kelmaydigan talaba qizlarni darsga kiritmaslik uchun yuzni tanish texnologiyasidan foydalanmoqda.
Izoh (0)