Makroiqtisodiy va hududiy tadqiqotlar instituti tomonidan ona tilini bilish darajasining umumiy taʼlim darajasiga va ikkinchi chet tilini o‘rganishga taʼsiri baholandi. Bu haqda institut matbuot xizmati “Daryo”ga maʼlum qildi.
MHTI tomonidan “Milliy qadriyatlarga asoslangan iqtisodiyot: negizlar va farovonlik uyg‘unligining empirik tahlili” nomli hisobot tayyorlandi.
Hisobotda lafz, rozi-rizolik, harakatda baraka, erkin va mustaqil fikrlash, jasorat, o‘zbek tili va boshqa milliy qadriyatlarimizning iqtisodiy taraqqiyot va jamiyat ravnaqiga taʼsiri ekonometrik yondashuvlar asosida baholandi va amaliyotda qo‘llash bo‘yicha tavsiyalar shakllantirildi.
Mutaxassislar tomonidan olib borilgan tadqiqotlarga ko‘ra, ona tilini puxta o‘rganish inson kapitaliga qilingan muhim sarmoya. Ona tiliga asoslangan taʼlim (Mother Tongue Based) aholining savodxonligini oshirish bilan birga muvaffaqiyatli o‘qish va mehnat bozoriga kirish imkoniyatlarini oshiradi. Shuningdek, mahalliy tilga ko‘proq eʼtibor qaratadigan mamlakatlarda ijtimoiy taraqqiyot, harakatchanlik va kapitalning yaxshilanishi aniqlangan.
Ekonometrik tahlil natijalariga ko‘ra, ona tilini bilish chet tillarini o‘zlashtirish ehtimolini oshiradi. Bu esa taʼlim darajasini oshirish orqali ish haqining o‘sishiga olib keladi. O‘zbekistonda har bir qo‘shimcha o‘qilgan taʼlim yili ish haqining 8,79 foizgacha o‘sishiga (dastlabki tadqiqotda Jizzax viloyatida 12,5 foizgacha) olib kelishi maʼlum bo‘ldi. Shuningdek, o‘rta yoki oliy maʼlumotga ega bo‘lgan yoshlar orasida chet tillarini bilish ehtimoli yuqori ekanligi aniqlandi.
YUNESKO tadqiqotiga ko‘ra, o‘rta muddatli istiqbolda ona tiliga asoslangan taʼlim dasturlarida o‘qigan bolalar nafaqat savodxonlik ko‘nikmalarini, balki o‘ziga bo‘lgan ishonch va madaniy g‘ururni ham oshiradi. Ona tilini mukammal bilish chet tilini o‘rganishda yordam berib, o‘z navbatida ish haqining (ikkinchi tilni bilgani uchun) oshishiga olib keladi.
Shuningdek, ona tilini o‘rganishdagi ko‘nikmalardan ikkinchi va uchinchi chet tillarini o‘zlashtirishda keng foydalaniladi. Bunda ona tilidan to‘g‘ri foydalanish ikkinchi tilni o‘rganishga ijobiy taʼsir ko‘rsatishi amaliyotda o‘z isbotini topgan.
Izoh (0)