Макроиқтисодий ва ҳудудий тадқиқотлар институти томонидан она тилини билиш даражасининг умумий таълим даражасига ва иккинчи чет тилини ўрганишга таъсири баҳоланди. Бу ҳақда институт матбуот хизмати “Дарё”га маълум қилди.
МҲТИ томонидан “Миллий қадриятларга асосланган иқтисодиёт: негизлар ва фаровонлик уйғунлигининг эмпирик таҳлили” номли ҳисобот тайёрланди.
Ҳисоботда лафз, рози-ризолик, ҳаракатда барака, эркин ва мустақил фикрлаш, жасорат, ўзбек тили ва бошқа миллий қадриятларимизнинг иқтисодий тараққиёт ва жамият равнақига таъсири эконометрик ёндашувлар асосида баҳоланди ва амалиётда қўллаш бўйича тавсиялар шакллантирилди.
Мутахассислар томонидан олиб борилган тадқиқотларга кўра, она тилини пухта ўрганиш инсон капиталига қилинган муҳим сармоя. Она тилига асосланган таълим (Mother Tongue Based) аҳолининг саводхонлигини ошириш билан бирга муваффақиятли ўқиш ва меҳнат бозорига кириш имкониятларини оширади. Шунингдек, маҳаллий тилга кўпроқ эътибор қаратадиган мамлакатларда ижтимоий тараққиёт, ҳаракатчанлик ва капиталнинг яхшиланиши аниқланган.
Эконометрик таҳлил натижаларига кўра, она тилини билиш чет тилларини ўзлаштириш эҳтимолини оширади. Бу эса таълим даражасини ошириш орқали иш ҳақининг ўсишига олиб келади. Ўзбекистонда ҳар бир қўшимча ўқилган таълим йили иш ҳақининг 8,79 фоизгача ўсишига (дастлабки тадқиқотда Жиззах вилоятида 12,5 фоизгача) олиб келиши маълум бўлди. Шунингдек, ўрта ёки олий маълумотга эга бўлган ёшлар орасида чет тилларини билиш эҳтимоли юқори эканлиги аниқланди.
ЮНЕСКО тадқиқотига кўра, ўрта муддатли истиқболда она тилига асосланган таълим дастурларида ўқиган болалар нафақат саводхонлик кўникмаларини, балки ўзига бўлган ишонч ва маданий ғурурни ҳам оширади. Она тилини мукаммал билиш чет тилини ўрганишда ёрдам бериб, ўз навбатида иш ҳақининг (иккинчи тилни билгани учун) ошишига олиб келади.
Шунингдек, она тилини ўрганишдаги кўникмалардан иккинчи ва учинчи чет тилларини ўзлаштиришда кенг фойдаланилади. Бунда она тилидан тўғри фойдаланиш иккинчи тилни ўрганишга ижобий таъсир кўрсатиши амалиётда ўз исботини топган.
Изоҳ (0)