Баъзида ўзимиз сезмасдан аччиқ таомларга ружу қўямиз: қалампирли салатлар, тузланган карам ёки саримсоқли овқатларга иштаҳа очилади. Кўпчилик буни ҳазиломуз тарзда ҳомиладорлик белгиси деб қабул қилса-да, аслида бу ҳолат организм ички эҳтиёжидан дарак бериши мумкин.
Аччиқ таъмли маҳсулотлар, айниқса қалампир таркибида капсаицин деб аталадиган табиий модда мавжуд. Бу модда овқатга аччиқлик беради ва бир вақтнинг ўзида зарарли бактерияларга ҳам қарши курашади. Айнан шу сабабли озиқ-овқат қисқа муддатда бузиладиган иссиқ иқлимга эга ҳудудларда зираворлардан кўп фойдаланиш одат тусига кирган.
Аччиқ овқат истеъмоли эндорфинлар ишлаб чиқарилишини рағбатлантириб, кайфиятни кўтаради, қон айланишини яхшилайди, ҳатто баъзи саратон ҳужайраларига қарши курашиши ҳам мумкин.
Мутахассислар фикрига кўра, одамнинг аччиқ таом тусаши организмда айрим муаммолар мавжудлиги сабаблидир:
1. Юқори холестерин даражаси
Агар қон таркибида зарарли холестерин моддаси кўпайса, қон қуюқлашади. Аччиқ маҳсулотлар эса қоннинг суюқлигини тиклаб, томирларни ёғ қатламларидан тозалашга ёрдам беради.
2. Қалқонсимон без фаолиятининг сустлиги (гипотиреоз)
Организмда моддалар алмашинуви секинлашса, тана аччиқ таомларга иштаҳа “уйғотишга” уринади, зеро, капсаицин метаболизмни тезлаштиради.
3. Паразитлар
Ичакдаги паразитлар озиқ моддаларнинг тўлиқ сўрилишига тўсқинлик қилади. Организм эса бунга жавобан модда алмашинувини фаоллаштиришга ҳаракат қилади ва аччиқ овқатларга эҳтиёж пайдо бўлади. Эътиборли жиҳати шундаки, баъзи паразитлар оддий таҳлил орқали аниқланмаслиги мумкин.
4. Танадаги иссиқлик ёки ташқи ҳароратнинг ортиши
Аччиқ овқат терлашни кўпайтиради, бу эса тана ҳароратини туширишга хизмат қилади. Шу сабабли иссиқ об-ҳаво пайтида кўпчилик аччиқ таомларни хуш кўради.
5. Инфекциялар
Вирусли касалликлар пайтида организм иммунитетни қўллаб-қувватлаш учун табиий воситаларни (қалампир, саримсоқ) талаб қилиши мумкин.
Психологик омиллар ҳам рол ўйнайди
Психологларнинг фикрича, аччиқ овқатни кўпроқ мустақил, хавфдан қўрқмас, ўзига ишончи баланд инсонлар танлайди. Улар ҳаётда ўз чегараларини синаб кўришни истайди. Шунингдек, доим ташвишланиб юрадиган ёки барчага қарши чиқадиган кайфиятдаги одамлар аччиқ овқат орқали ўз устидан назорат ўрнатишга ҳаракат қиладилар. Ҳатто депрессияда бўлган инсонлар ҳам аччиқ овқат орқали ўзини “тирик” ҳис қилади ва кайфиятини яхшилашга уринади, чунки бу ҳолатда эндорфинлар ишлаб чиқилиши кучаяди.
Аччиқ овқатга бўлган иштаҳа шунчаки тасодифий ҳолат эмас. Бу организм ички мувозанатининг бузилганидан бўлиши мумкин. Бундай ҳолатларда ўз танангизга эътиборли бўлиш, керак бўлса, шифокорга мурожаат қилиш лозим. Шунингдек, ҳаддан ташқари аччиқ овқатни истеъмол қилиш овқат ҳазм қилиш тизимига зарар етказиши мумкинлигини унутмаслик керак.
Изоҳ (0)