Инфаркт ўта оғир ва ҳаёт учун хавфли касаллик бўлиб, унда некроз вужудга келиши, яъни юрак тўқимасининг қон билан етарли таъминланмагани сабабли мушакларининг бир қисми нобуд бўлиши мумкин. Кўпинча хасталикка коронар артерияларда холестерин бляшкалари шаклланиши олиб келади, лекин инфарктнинг сабаблари турлича: унга тромбоз, томирнинг ёрилиши ёки томирлар спазми сабаб бўлиши мумкин.
Инфаркт фақат юрак муаммоси эмас, касаллик бошқа аъзоларга ҳам таъсир қилиб, занжир реакциясини келтириб чиқаради. Масалан, кислород етишмаслиги буйрак, жигар ва ҳатто мия фаолиятининг бузилишига олиб келади. Некроз даражасига қараб инфаркт оқибатлари енгил ёки ҳаёт учун хавфли ҳолатларгача бўлиши мумкин. Энг оғир ҳолларда касаллик ўлимга олиб келади.
Албатта, ирсият ҳам рол ўйнайди: агар ота-онада юрак билан боғлиқ муаммолар бўлса, уларнинг фарзанди ҳам келажакда юрак хуружига учраши хавфи юқори бўлади. Шунга қарамай, генетикадан кўра ҳаёт тарзи кўпроқ аҳамиятга эга. Чекишни ташлаш, қон босимини назорат қилиш, жисмоний фаоллик ва тўғри овқатланиш инфаркт хавфини бир неча баробарга камайтиради.
Юрак хуружининг асосий сабаблари:
- Ортиқча вазн — юрак доимий зўриқиш ҳолатида ишлашга мажбур бўлади;
- Қандли диабет ва гипертония — қон томирларини секин-аста емиради;
- Доимий стресс ва хавотир — организмда кортизол даражасини ошириб, юракка зарар етказади;
- Холестерин — қон томирларида бляшка ҳосил қилади, бу эса инфарктга тўғридан тўғри йўлдир.
Юрак саломатлиги учун энг фойдали нарса спорт ва жисмоний фаол ҳаёт тарзидир. Югуриш, сузиш, велосипед ҳайдаш ёки шунчаки юриш қон босимини туширади, қон томирларнинг эластиклигини оширади ҳамда тана вазнини меъёрда ушлайди. Муҳими, машқларни мунтазам бажаришдир: ҳафтада бир марта спорт билан шуғулланиш эмас, ҳар куни 30 дақиқа спортга вақт ажратиш кўпроқ самара беради.
Тамаки маҳсулотлари юрак учун икки карра хавф туғдиради: улар қон томирларини торайтиради, қон босимини оширади ва юракни зўриқтириб қўяди. Соғлом овқатланиш ҳам юрак учун муҳим: сабзавот ва меваларга бой, донли маҳсулотлар, фойдали ёғлар (балиқ) истеъмол қилиш, туз ва шакарни чеклаш атеросклероз ва гипертониядан асрайди.
Стресс — кўринмас хавф
Ҳар бир инсон учун бугунги кунда стресс одатий ҳолга айланган, аммо организмнинг доимий тушкунлик ва асабийлик ҳолатида бўлиши оддий чарчоқ билан тугамайди. Стресс қон ивиш даражаси ўзгаришига, уйқунинг бузилишига, руҳий тушкунликка ҳам олиб келади. Медитация, спорт, ижтимоий ёрдам ва психологик маслаҳатлар стрессни енгишда самарали воситадир.
Инфаркт белгилари
- Кўкрак қафасида кучсиз оғриқ (у жиддий қабул қилинмаслиги мумкин);
- Тез чарчаш, нафас қисиши, бел, чап қўл ёки бўйинда оғриқ;
- Нафас етишмовчилиги;
- Совуқ тер, кўнгил айниши, қайт қилиш;
- Умумий ҳолсизлик, хавотир ёки ўлимдан қўрқиш ҳисси;
- Ёши катта беморларда — қорин соҳасида ноқулайлик, қон босимининг тушиб кетиши, бош айланиши ёки ҳушдан кетиш каби ҳолатлар ҳам бўлиши мумкин.
Агар сизда юқоридаги аломатлардан бирортаси бўлса, зудлик билан шифокорга мурожаат қилинг.
Тавсиялар
Офисда эгри ўтириб ишлаш нафақат умуртқага зарар етказади, балки қон айланишини ҳам бузади. Тўғри ҳолатда ўтиришга ҳаракат қилиш юрак саломатлиги учун муҳимдир.
Сув ичиш тартибига эътиборли бўлиш керак. Сувга магний, калий, кальций каби фойдали моддаларга бой биологик қўшимчаларни (БФҚ) қўшиш юрак мушаклари фаолиятини қўллаб-қувватлайди.
40 ёшдан сўнг организмда коэнзим — Q10 даражаси пасая бошлайди. Ушбу модда юракнинг энергия ишлаб чиқаришида муҳим рол ўйнайди.
Агар жисмоний фаоллик вақтида юракда оғриқ ёки стрессдан сўнг қон босими кўтарилиши сезилса, юракни текширувдан ўтказиш керак. 40 ёшгача — ҳар 2-3 йилда бир марта ЭКГ, холестерин ва қанд кўрсаткичларини назорат қилиш, 40 ёшдан кейин эса ҳар йили умумий текширувдан ўтиш зарур.
Изоҳ (0)