“Экологик экспертиза, атроф-муҳитга таъсирни баҳолаш ва стратегик экологик баҳолаш тўғрисида”ги қонун имзоланди.
Ушбу қонун Қонунчилик палатаси томонидан 2024 йил 18 октябрда қабул қилиниб, Сенат томонидан 2025 йил 24 январда маъқулланганди. Қонуннинг мақсади экологик экспертиза, атроф-муҳитга таъсирни баҳолаш ва стратегик экологик баҳолаш соҳасидаги муносабатларни тартибга солишдан иборат. Унда атроф-муҳитга таъсирни баҳолашда жамоатчиликнинг иштироки ҳақидаги нормалар ҳам белгиланмоқда.
Атроф-муҳитга таъсирни баҳолаш — мўлжалланаётган ёки режалаштирилаётган ёки амалга оширилаётган хўжалик фаолиятининг ҳамда бошқа фаолиятнинг атроф-муҳитга таъсири хусусиятларини ва даражасини, унинг эҳтимолий экологик оқибатларини аниқлашга ҳамда атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва табиий ресурслардан оқилона фойдаланиш чора-тадбирларини ишлаб чиқаришга қаратилган тартиб-тамоил.
Экологик экспертиза давлат ва жамоат экологик экспертизаси тарзида амалга оширилади.
Жамоат экологик экспертизаси экологик жиҳатдан асослантируш талаб этиладиган ҳар қандай фаолият соҳасида нодавлат нотижорат ташкилотларининг ва фуқароларнинг ташаббуси билан амалга оширилиши мумкин. Жамоат экологик экспертизасини амалга оширишга монелик қилиш тақиқланади. Жамоат экологик эскпертизаси давлат экологик экспертизаси ўтказилишидан қатъI назар амалга оширилиши мумкин.
Жамоат экологик экспертизаси қонунчиликда белгиланган тартибда амалга оширилади ва бундай экспертиза хулосаси тавсиявий хусусиятга эга бўлади.
Мўлжалланаётган ва режалаштирилаётган ёки амалга оширилаётган хўжалик ҳамда бошқа фаолиятнинг мақсадга мувофиқли тўғрисида қарор қабул қилишга тааллуқли масалаларни муҳокама қилиш учун жамоатчилик эшитуви ҳам ташкил этилади. Жамоатчилик эшитувлари давлат экологик экспертизаси ўтказилгунга қадар ташкил этилади.
Жамоатчилик эшитувларини ташкил этиш учун махсус ваколатли давлат органи атроф-муҳитга таъсирни баҳолаш бўйича барча материаллар келиб тушган кундан эътиборан 3 кун ичида
- муҳокама қилинадиган масала ўз ҳуқуқларига ва қонуний манфаатларига дахл қиладиган ёки қилиши мумкин бўлган шахслар доирасини ҳамда атроф-муҳитга ва аҳолига сезиларли таъсир кўрсатиши мумкин бўлган хўжалик фаолияти ҳамда бошқа фаолият мўлжалланаётгани ва режалаштирилаётгани ёки амалга оширилаётган ҳудудни белгилайди;
- маҳаллий ижро этувчи ҳокимият органларига ва ташаббускорга атроф-муҳитга таъсирни баҳолашга доир тегишли ахборотни жамоатчилик эшитувлари ташкил этилиши ҳақидаги хабарнома билан бирга юборади.
Жамоатчилик эшитувларининг натижалари якуний ҳужжатлар билан бирга махсус ваколатли давлат органининг ва жамоатчилик эшитувлари ўтказилган ҳудуддаги ижро этувчи ҳокимият органининг расмий сайтларида эълон қилинади.
Қонун 2025 йил 25 августдан кучга киради. Ушбу қонун фуқароларнинг қулай атроф-муҳитга ва бу ҳақида ишончли ахборотга эга бўлиш ҳуқуқини таъминлашга хизмат қилади, экологик экспертиза хулосасини бериш тартиб-таомилларини самарали ва тўғридан тўғри тартибга солувчи нормалар амалиётга киритилишига асос бўлади.
Аввалроқ “Атроф-муҳит билан боғлиқ бўлган масалалар бўйича қарорлар қабул қилиш жараёнида жамоатчиликнинг ахборот олиш имконияти, иштироки ва одил судловга эришиш имконияти тўғрисидаги конвенцияга Ўзбекистон Республикасининг қўшилиши ҳақида”ги қонун кўриб чиқилиб, маъқуллангани ҳақида хабар берилган эди. Мазкур конвенция инсоннинг соғлом атроф-муҳитга бўлган ҳуқуқларини ҳимоя қилишга қаратилган муҳим халқаро ҳужжат ҳисобланади.
Изоҳ (0)