Сенатнинг 22 февралдаги ялпи мажлисида “Атроф-муҳит билан боғлиқ бўлган масалалар бўйича қарорлар қабул қилиш жараёнида жамоатчиликнинг ахборот олиш имконияти, иштироки ва одил судловга эришиш имконияти тўғрисидаги конвенцияга Ўзбекистон Республикасининг қўшилиши ҳақида”ги қонун кўриб чиқилиб, маъқулланди.
Мазкур конвенция инсоннинг соғлом атроф-муҳитга бўлган ҳуқуқларини ҳимоя қилишга қаратилган муҳим халқаро ҳужжат ҳисобланиб, у тегишли давлат органлари, фуқаролар ва жамоатчилик ўртасида экологик ахборотларни олиш ва улардан фойдаланишни таъминлашга қаратилган.
Конвенцияда давлат идоралари ва ташкилотлари томонидан кенг жамоатчилик сўровига биноан ҳаво, атмосфера, сув ва тупроқ каби атроф-муҳит элементларининг таркибий қисмларига доир зарур маълумотларни тақдим этиш, соҳани ривожлантиришга қаратилган дастур ва режаларни ишлаб чиқишда жамоатчиликнинг иштирокини таъминлаш белгиланган.
Сенаторларнинг фикрига кўра, Ўзбекистоннинг мазкур конвенцияга қўшилиши экология ва атроф-муҳит соҳасида инсон ҳуқуқ ва эркинликларини муносиб таъминлашга, хорижий ҳамкор давлатлар билан ҳамжиҳатликда экологик хавфсизликка эришиш бўйича биргаликдаги саъй-ҳаракатларни амалга оширишга, шунингдек, мамлакатимизнинг халқаро майдондаги ижобий имижи ва нуфузини янада оширишга хизмат қилади.
Орхус конвенцияси ҳақида
Орхус конвенцияси БМТнинг Европа Иқтисодий комиссиясининг “Ахборотдан фойдаланиш , қарорлар қабул қилишда жамоатчилик иштироки ва атроф-муҳит масалаларида адолатли суддан фойдаланиш тўғрисида”ги конвенциясидир.
Конвенция 1998 йил 25 июнда Даниянинг Орхус шаҳрида Европа атроф-муҳит вазирларининг 4-конференциясида 38 давлат томонидан имзоланган. Орхус конвенцияси маҳаллий, миллий ва трансчегаравий муҳитга тааллуқли масалалар бўйича ҳукумат қарорларини қабул қилиш жараёнларида ахборотдан фойдаланиш, жамоатчилик иштирок ҳуқуқини беради. У жамоатчилик ва давлат ҳокимияти органлари ўртасидаги ўзаро муносабатларни ривожлантиришга қаратилган.
Орхус конвенцияси қуйидагиларни назарда тутади:
- фуқароларнинг давлат органларидан тегишли экологик ахборотни олиш ҳуқуқини таъминлаш;
- фуқароларнинг атроф-муҳитга таъсир қилиши мумкин бўлган режалар, дастурлар ва қонун ҳужжатларини тайёрлашда иштирок этиш ҳуқуқини таъминлаш;
- фуқароларнинг ахборотдан фойдаланиш ёки жамоатчилик иштироки билан боғлиқ ҳуқуқлари бузилган тақдирда, кўриб чиқиш тартиб-қоидаларидан фойдаланиш ҳуқуқини таъминлаш.
Ўзбекистон ҳам Орхус конвенциясини қабул қилса, юқоридаги мажбуриятларни ўз зиммасига олади ва мавжуд экологик муаммоларни ҳал этишда жамоатчилик фикри инобатга олинади. Конвенция қоидалари Ўзбекистон Конституцияси, “Экологик экспертиза тўғрисида”ги, “Экологик назорат тўғрисида”ги ва “Жамоатчилик назорати тўғрисида”ги қонунларда ўз ифодасини топган. Ўзбекистоннинг Орхус конвенциясига қўшилиши Конституциясида белгиланган экологик ҳуқуқларини таъминлашга, атроф-муҳит билан боғлиқ масалаларда жамоатчиликнинг иштирокини янада кафолатлашга, Ўзбекистоннинг 2030 йилгача Атроф-муҳитни муҳофаза қилиш концепцияси ижросини таъминлашга хизмат қилади.
Орхус конвенциясининг аъзолар билан 2023 йил июнь ойида Ўзбекистоннинг Орхус конвенциясига қўшилиши масаласи муҳокама қилинган эди. Конвенцияга Марказий Осиёдан Қозоғистон, Қирғизистон, Тожикистон ва Туркманистон аллақачон аъзо бўлган.
Изоҳ (0)