Амударё ҳавзасида жойлашган ГЭС туфайли Қизил китобга киритилган балиқ турлари йўқолиб кетиши мумкин. Бу ҳақда “Чегара билмас дарёлар” халқаро экологик коалицияси хабар берди.
Самарқандда 12 февраль куни Ёввойи ҳайвонларнинг кўчиб юрувчи турларини сақлаш бўйича Конвенция (CМS COP14) иштирокчилари конференцияси 14-йиғилиши очилиш маросими бўлиб ўтди. “Чегара билмас дарёлар” халқаро экологик коалицияси конференция иштирокчиларини Марказий Осиё бўйлаб тўғон ва сув омборларининг қурилиши популяциянинг камайишига ва Қизил китобга киритилган турларнинг бутунлай йўқ бўлиб кетишига олиб келаётганига жиддий эътибор қаратишга чақирди.
Мисол тариқасида “Чегара билмас дарёлар” коалицияси экспертлари кўплаб азият чеккан Амударё ҳавзасини келтирган. Сув омборлари ва тўғонларнинг қурилиши сабаб гидрологик режимининг ўзгариши ва балиқларнинг миграция йўлларининг тўсилиши натижасида унинг оқимининг ўзгариши Кўчиб юрувчи турларни сақлаш тўғрисидаги конвенциянинг Амударё сохта куракбурунини ўз ҳимоясига олишига муҳим сабаб бўлди.
Унга яқин оилага мансуб Сирдарё сохта куракбуруни айнан Сирдарё ва унинг ирмоқларида кўплаб тўғон ва сув омборлари қурилгани сабаб мутахассислар томонидан аллақачон қирилиб кетган деб ҳисобланади.
Бироқ, шунга қарамай, “Чегара билмас дарёлар” коалицияси экспертларининг таъкидлашича, яқинда Жаҳон банки томонидан эълон қилинган Амударё ҳавзасидаги Роғун ГЭС қурилишининг атроф-муҳитга таъсири бўйича баҳоловида популяция ҳолати ва дарё оқимининг ўзгариши Вахш қуйи оқими ва Амурдарёнинг ўзидаги ноёб балиқ турларига таъсири инобатга олинмаган.
Табиатни муҳофаза қилиш халқаро иттифоқи томонидан қирилиб кетиш арафасида турган турлар қаторига киритилган Сохта куракбурун ГЭС таъсирини баҳолаш бўйича материалларда тилга олинмаган, гарчи айнан Вахш дарёсининг қуйи оқимида бу ноёб балиқ омон қолишининг муҳим ўчоқларидан бири жойлашган бўлсада.
“Атроф-муҳитга таъсирни баҳолаш ва ноёб турларни муҳофаза қилиш бўйича миллий қонунчилик талабларига қарамай, Марказий Осиёнинг барча мамлакатларида дарёлар, водийлари, уларнинг экологик ҳолатига боғлиқ бўлган ҳайвонот ва ўсимлик дунёси — буларнинг барчаси пухта асосланмаган гидротехника лойиҳаларни амалга оширишда оммавий қурбон бўлмоқда”, — дейди “Чегара билмас дарёлар” экологик коалициясининг халқаро координатори Евгений Симонов.
Изоҳ (0)