Атом энергияси бўйича халқаро агентлик (МАГАТЕ) бошқарувчилар кенгаши резолюция қабул қилди, унга кўра ташкилот раҳбари Рафаэл Гросси 2025 йил баҳоригача Эрон ядро дастури билан боғлиқ вазият бўйича ҳисобот тайёрлаши керак.
Япониянинг NHK медиа компаниясига кўра, ҳужжатда 2019- ва 2020 йилларда мамлакат ҳудудидаги декларация қилинмаган объектларда аниқланган уран излари каби масалалар ўрганилади. Бундан ташқари, резолюцияда Эрон МАГАТЭ билан ҳамкорлик қилмаётгани учун қораланади ва агентликни Эроннинг ядровий фаолияти ҳақида кенг қамровли ҳисобот чоп этишга чақиради.
Резолюция Германия, Франция, Буюк Британия ва АҚШ томонидан тайёрланган. Овоз бериш натижаларига кўра, ҳужжат МАГАТЭ бошқарувчилар кенгашига аъзо 19 та давлат томонидан қўллаб-қувватланди. Яна 12 та давлат бетараф қолди. Россия, Хитой ва Буркина-Фасо резолюцияни рад этди.
Эрон ядро дастурига оид аниқланмаган саволлар
МАГАТЭ инспекторлари бир неча йиллардан бери Теҳрондан ядровий қурол яратиш нияти йўқлиги ҳақида далиллар олишга уринмоқда. 21 ноябрь куни ташкилотнинг бошқарувчилар кенгаши Эрон МАГАТЭ билан ҳамкорлик қилишдан бош тортаётганидан “чуқур хавотир” билдирган.
Ғарб дипломатлари огоҳлантирганидек, Теҳрон бу йўлдан қайтмаса, Гроссининг ҳисоботи муаммони ҳал қилишда БМТ Хавфсизлик кенгашига қўшилиш учун асос бўлиши мумкин.
“МАГАТЭ Бошқарувчилар кенгашининг ўзи санкциялар қўя олмайди, аммо БМТ Хавфсизлик кенгашида бундай имконият мавжуд”, дея тушунтиради DPA агентлиги.
Аввалроқ Теҳрон икки хил имтиёзлар бериш имкониятини кўрсатган эди: уран ишлаб чиқаришни чеклаш, шунингдек, МАГАТЕънинг қўшимча инспекторларига виза бериш.
“МАГАТЭ маълумотларига кўра, Ғарб давлатлари Эронга қарши резолюция қабул қилишдан воз кечиши эвазига Теҳрон ўзининг юқори даражада бойитилган уран захирасини чеклашни таклиф қилган”, деб ёзади NHK.
Эроннинг МАГАТЭ резолюциясига муносабати
Эрон ТИВ раҳбари Аббос Арақчи мамлакат МАГАТЭ билан ҳамкорлик қилиш истаги борлигини, бироқ “Европанинг қадами бу жараёнга зид” эканини таъкидлади. Арақчи, шунингдек, Теҳрон Ғарбни “босим яхши натижага олиб келмаслиги” ҳақида огоҳлантирганини эслатган.
Ўз навбатида, Эрон Ташқи ишлар вазирлиги МАГАТЭ томонидан Теҳронни танқид қилувчи резолюция қабул қилинишига жавобан, мамлакат энди уранни тезлаштирилган бойитиш учун янги, замонавий центрифугалардан фойдаланишни бошлаши ҳақида хабар берди. Эрон ТИВ ва Эрон Атом энергияси ташкилотининг қўшма баёнотида МАГАТЭ резолюцияси Эронга қарши қаратилган “сиёсий мақсадли ва бузғунчи” экани ҳамда “сиёсий ноқонуний мақсадларга эришиш учун ишлаб чиқилгани” қайд этилган.
Изоҳ (0)