Эрон Қум шаҳри яқинидаги Фордо уранни бойитиш заводи ҳудудида янги ерости ядро иншоотини қуришни бошлади. Бу ҳақда 18 декабрь куни сунъий йўлдошдан олинган суратларга таяниб, Associated Press хабар берди, деб ёзмоқда «Korrespondent.net».
Қайд этилишича, қурилиш ишлари 2020- йилнинг сентябрь ойида бошланган. Янги объект нима мақсадда қурилаётгани ҳозирча номаълум. 11 декабрда олинган сунъий йўлдош суратларидан ўнлаб устунлар бўлган бино учун қазилган пойдеворни кўриш мумкин. Агентликнинг тахминича, бундай устунлардан сейсмик жиҳатдан хавфли бўлган ҳудудда бинолар қурилишида фойдаланиш мумкин.
Қурилиш майдони ҳаво ҳужумларидан ҳимоя қилиш учун тоғ ичидаги чуқурликда қурилган Фордо ерости иншоотининг шимоли-ғарбида жойлашган бўлиб, Фордодаги бошқа ёрдамчи ва илмий-тадқиқот бинолари билан ёнма-ён жойлашган.
Хабарда, шунингдек, Эроннинг БМТ ва МАГАТЭ қошидаги миссияси ушбу маълумот юзасидан изоҳ бермагани билдирилган.
Аввалроқ декабрь ойи бошида Эроннинг янги ядро объекти тасвирлари пайдо бўлганди. У центрифугларини йиғиш бўйича Натанза яқинидаги янги ерости цехи бўлиб, у ерда июль ойида портлаш оқибатида бинонинг асосий объекти вайрон бўлганди.
Шу йилнинг декабрь ойи бошларида Эрон парламенти мамлакатнинг ядровий фаолиятини тиклаш бўйича лойиҳанинг умумий қоидаларини маъқуллаганди. Янги қонун лойиҳасида Эронда йилига 120 килограмм уранни 20 фоизга бойитиш билан уран ишлаб чиқариш ва тўплаш (20 фоиздан юқори уран қурол даражасида ҳисобланади), шунингдек, ойига камида 500 килограмм кам бойитилган уран ишлаб чиқариш кўзда тутилган. Шунингдек, ҳужжат ҳукуматга МАГАТЭ (Халқаро атом энергияси агентлиги) билан қўшимча хавфсизлик протоколи доирасидан чиқувчи ядро иншоотларига кириш ҳуқуқини тўхтатиб қўйиш мажбуриятини юклайди.
Мамлакатда ядро фаолиятини тиклаш бўйича қонун лойиҳасини тезкор асосда кўриб чиқиш Эрон ядро дастури раҳбари, ядрошунос олим Муҳсин Фахризода ўлдирилганидан сўнг юз берди. У 27 ноябрь куни Теҳрондаги касалхонада вафот этганди. Воқеадан сўнг Эрон президенти хавфсизлик чораларини кучайтириш ҳақида топшириқ берди. Эрон ўлдирилган ядро физиги учун қасос олишга ваъда берди. Туркия минтақада тинчликни бузмасликка чақирди. АҚШ ҳарбийлари Эрон томонидан ҳужум эҳтимоли юзасидан жанговар шайлик ҳолатига келтирилди.
Эслатиб ўтамиз, Эрон 2020 йилнинг январида 2015 йилда эришилган ядровий келишувдан тўлиқ чиқишини эълон қилган. Ҳужжатни бир томондан Эрон, бошқа томондан халқаро воситачилар олтилиги — АҚШ, Россия, Хитой, Буюк Британия, Франция ва Германия имзолаган эди. Ҳужжатда, жумладан, Эрон уранни қайси даражагача бойитиши ва қанча миқдорда бойитилган уран сақлаши мумкинлигини белгилаб берарди. Даражалар шундай ўрнатилган эдики, бунда Эрон ядровий энергетикани ривожлантириши мумкин эди, бироқ ядровий қурол ярата олмасди. Келишув шартларига риоя этиш эвазига Эронга қарши санкциялар бекор қилинган эди.
Изоҳ (0)