Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti o‘limga olib keluvchi “mamont chechagi” yangi pandemiyaga sabab bo‘lishi mumkinligidan ogohlantirdi. 15 ta davlatda hali aniqlanmagan virusning tarqalishiga tayyorgarlik bo‘yicha mashg‘ulotlar o‘tkazildi. Bu haqda The Telegraph xabar berdi.
Mashg‘ulotlarga ko‘ra, virus olimlar va hujjatli film ijodkorlari guruhi Arktikadagi muzlagan tundrada mamont qoldiqlarini qazib olganida aniqlangan. Ushbu virus Markaziy Afrikada uchraydigan tabiiy chechak va “maymun chechagi” (Mpox) viruslariga o‘xshash bo‘lib, o‘limga olib keluvchi xususiyatlarga ega deb tasvirlangan.
Kasallik faqatgina koronavirus yoki maymunchechakda bo‘lgani kabi “samarali va muvofiqlashtirilgan javob choralar” bilangina nazorat ostiga olinishi mumkin.
JSST ta’kidlashicha, iqlim o‘zgarishi sababli abadiy muzliklar erib bormoqda, bu esa qadimiy virus va bakteriyalarning yuzaga chiqish xavfini oshiradi. Olimlar mamontlar va boshqa ibtidoiy hayvonlarning qoldiqlarini o‘rganar ekan, ming yillardan buyon uxlab yotgan mikroorganizmlar tirik organizmlarga tahdid solishi mumkin, degan xulosaga kelgan.
Pandemiyaga tayyorgalik mashg‘ulotlari
Mashg‘ulotlar ikki kun davom etgan va pandemiyaning ilk uch haftasiga oid ssenariy sinovdan o‘tkazilgan. Unda Daniya, Somali, Qatar, Germaniya, Saudiya Arabistoni va Ukraina vakillari qatnashgan. AQSH va Xitoy esa ishtirok etmagan. Vazirlar yig‘ilishi Jahon sog‘liqni saqlash tashkilotining Jenevadagi shtab-kvartirasida, JSSTning sog‘liqni saqlash bo‘yicha favqulodda vaziyatlar dasturi direktori doktor Mayk Rayan rahbarligida o‘tkazilgan.
Har bir davlatga pandemiyani tushunishga yordam beruvchi ma’lumot taqdim qilingan. Bu orqali ular virus tarqalishini jilovlashda bir-biri bilan qanchalik yaxshi axborot almashib, hamkorlik qila olishi aniqlangan. Masalan, bir davlatda “mamont chechagi” tarqalishiga sabab bo‘lgan qazishmalar ishtirokchisi 2450 yo‘lovchi va 980 ekipaj a’zosi bo‘lgan kruiz kemasiga chiqadi.
The Telegraph nashriga ko‘ra, bu kema olimlar uchun bir necha kunlik kuzatuv tajribasiga aylangan va u yerda to‘plangan ma’lumotlar asosida virusning tarqalish darajasi (R-soni) hisoblab chiqilgan. Bu ko‘rsatkich 1,6–2,3 ni tashkil etgan (taqqoslash uchun: tabiiy chechakda bu raqam 3,5–6 ga teng).
Mashg‘ulotlar davomida mamlakatlar o‘zaro hamkorlikda harakat qilib, faraziy virusga qarshi kurash olib borgan. Biroq JSST vakillari ta’kidlashicha, real hayotdagi pandemiya bundan ancha murakkab bo‘ladi. Masalan, mashg‘ulotlar davomida vaksina ishlab chiqish va tarqatish strategiyasi umuman sinovdan o‘tkazilmagan.
Qatarda simulyatsiya doirasida virus odamlar gavjum joylarda va ish joylarida tarqalayotgani ma’lum qilingan bo‘lsa, Ugandada barcha 22 ta holat “maishiy yuqish” deb baholangan.
Virus tarqalishiga qarshi kurash choralari
Ikkinchi kuni mashg‘ulot ishtirokchilariga virusni samarali jilovlashga siyosiy omillar va turli davlatlarda tarqalishiga qarshi kurashning turli strategiyalari to‘sqinlik qilayotgani aytilgan. Ba’zi davlatlar “qat’iy chegara nazoratini o‘rnatgan, barcha xalqaro kirishlarni taqiqlagan va ichki harakatlanishni cheklagan” boshqalari esa “kontaktlarni kuzatish, izolyatsiya va karantin choralariga” tayanib, “minimal cheklovlar bilan masofani” saqlab qolgan.
Izoh (0)