Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти ўлимга олиб келувчи “мамонт чечаги” янги пандемияга сабаб бўлиши мумкинлигидан огоҳлантирди. 15 та давлатда ҳали аниқланмаган вируснинг тарқалишига тайёргарлик бўйича машғулотлар ўтказилди. Бу ҳақда The Telegraph хабар берди.
Машғулотларга кўра, вирус олимлар ва ҳужжатли фильм ижодкорлари гуруҳи Арктикадаги музлаган тундрада мамонт қолдиқларини қазиб олганида аниқланган. Ушбу вирус Марказий Африкада учрайдиган табиий чечак ва “маймун чечаги” (Mpox) вирусларига ўхшаш бўлиб, ўлимга олиб келувчи хусусиятларга эга деб тасвирланган.
Касаллик фақатгина коронавирус ёки маймунчечакда бўлгани каби “самарали ва мувофиқлаштирилган жавоб чоралар” билангина назорат остига олиниши мумкин.
ЖССТ таъкидлашича, иқлим ўзгариши сабабли абадий музликлар эриб бормоқда, бу эса қадимий вирус ва бактерияларнинг юзага чиқиш хавфини оширади. Олимлар мамонтлар ва бошқа ибтидоий ҳайвонларнинг қолдиқларини ўрганар экан, минг йиллардан буён ухлаб ётган микроорганизмлар тирик организмларга таҳдид солиши мумкин, деган хулосага келган.
Пандемияга тайёргалик машғулотлари
Машғулотлар икки кун давом этган ва пандемиянинг илк уч ҳафтасига оид сценарий синовдан ўтказилган. Унда Дания, Сомали, Қатар, Германия, Саудия Арабистони ва Украина вакиллари қатнашган. АҚШ ва Хитой эса иштирок этмаган. Вазирлар йиғилиши Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг Женевадаги штаб-квартирасида, ЖССТнинг соғлиқни сақлаш бўйича фавқулодда вазиятлар дастури директори доктор Майк Райан раҳбарлигида ўтказилган.
Ҳар бир давлатга пандемияни тушунишга ёрдам берувчи маълумот тақдим қилинган. Бу орқали улар вирус тарқалишини жиловлашда бир-бири билан қанчалик яхши ахборот алмашиб, ҳамкорлик қила олиши аниқланган. Масалан, бир давлатда “мамонт чечаги” тарқалишига сабаб бўлган қазишмалар иштирокчиси 2450 йўловчи ва 980 экипаж аъзоси бўлган круиз кемасига чиқади.
The Telegraph нашрига кўра, бу кема олимлар учун бир неча кунлик кузатув тажрибасига айланган ва у ерда тўпланган маълумотлар асосида вируснинг тарқалиш даражаси (R-сони) ҳисоблаб чиқилган. Бу кўрсаткич 1,6–2,3 ни ташкил этган (таққослаш учун: табиий чечакда бу рақам 3,5–6 га тенг).
Машғулотлар давомида мамлакатлар ўзаро ҳамкорликда ҳаракат қилиб, фаразий вирусга қарши кураш олиб борган. Бироқ ЖССТ вакиллари таъкидлашича, реал ҳаётдаги пандемия бундан анча мураккаб бўлади. Масалан, машғулотлар давомида вакцина ишлаб чиқиш ва тарқатиш стратегияси умуман синовдан ўтказилмаган.
Қатарда симуляция доирасида вирус одамлар гавжум жойларда ва иш жойларида тарқалаётгани маълум қилинган бўлса, Угандада барча 22 та ҳолат “маиший юқиш” деб баҳоланган.
Вирус тарқалишига қарши кураш чоралари
Иккинчи куни машғулот иштирокчиларига вирусни самарали жиловлашга сиёсий омиллар ва турли давлатларда тарқалишига қарши курашнинг турли стратегиялари тўсқинлик қилаётгани айтилган. Баъзи давлатлар “қатъий чегара назоратини ўрнатган, барча халқаро киришларни тақиқлаган ва ички ҳаракатланишни чеклаган” бошқалари эса “контактларни кузатиш, изоляция ва карантин чораларига” таяниб, “минимал чекловлар билан масофани” сақлаб қолган.
Изоҳ (0)