Ўзбекистонда ҳаж квотаси сўнгги йилларда 3 баробарга оширилгани маълум қилинди, деб хабар бермоқда Дин ишлари бўйича қўмита ахборот хизмати.
Маълум қилинишича, 18 февраль куни Саудия Арабистони ҳаж ва умра ишлари вазири Тавфиқ бин Фавзон ар-Рабиа бошчилигидаги делегация билан Ўзбекистон Дин ишлари бўйича қўмита раиси Содиқ Тошбоев, Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Нуриддин Холиқназаров ва бошқа тегишли мутассаддилар иштирокида мулоқот бўлиб ўтди.
Ҳаж ва умра ишлари вазири Тавфиқ бин Фавзон ар-Рабиа қабул учун миннатдорлик билдириб, мазкур ташрифдан мақсад Ўзбекистон ва Саудия Арабистони Подшоҳлиги ўртасидаги ҳамкорлик муносабатларини янада такомиллаштириш, айниқса, ҳаж ва умра тадбирларини ташкил этиш сифатини ошириш, диний-маърифий, илмий-тадқиқот, туризм, транспорт соҳасидаги алоқаларни мустаҳкамлашга қаратилганини билдирди.
Вазир Имом Бухорий, Имом Термизий, Форобий, Беруний, Ибн Сино каби уламоларнинг ислом маърифатига, жаҳон тамаддунига қўшган ҳиссасини таъкидлаб, қадим маданият ва бебаҳо асори-атиқалар юрти бўлган Ўзбекистонга саудияликларни ҳам зиёратга тарғиб этишда фаол бўлишини айтиб ўтди.
Мулоқотда Дин ишлари бўйича қўмита раиси мамлакатда умра тадбирларини намунали ташкил этиш, зиёратчиларга амалларни тўлиқ, хавфсиз бажариши учун муносиб шароитлар яратиш, уларнинг кафолатланган хизматлардан фойдаланишини таъминлаш мақсадида умра тадбирини ташкил этиш ваколати Ўзбекистон мусулмонлари идораси ҳамда 12 та ширкатга берилганини айтди. Ҳаж ва Умра ишлари билан боғлиқ ноқонуний хатти-ҳаракатларнинг олдини олиш бўйича тушунтириш ва тарғибот ишлари олиб борилаётганини таъкидлади.
Шунингдек, учрашувда Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Нуриддин Холиқназаров юртдошларимиз учун ҳаж квотаси сўнгги йилларда 3 баробарга оширилиб, ҳар йили 15 минг нафар ўзбекистонликлар ҳожи бўлгани, умра зиёратчилари сони бир неча юз мингни ташкил этаётгани, уларга бўлган ҳурмат-эътибор, шарт-шароитлар борган сари яхшиланиб бораётганини эътироф этди.
Икки давлат ўртасида илмий-тадқиқот ишларида ҳамкорлик қилиш, дин уламолари иштирокида анжуманлар ўтказиш, Саудия Арабистони фуқаролари Ўзбекистоннинг Самарқанд, Бухоро, Термиз каби қадимий шаҳарларига зиёратга келишларини ташкил этиш каби ишларни ривожлантириш борасида таклиф ва мулоҳазалар айтиб ўтилди.
Тавфиқ бин Фавзон ар-Рабиа Ўзбекистон томонидан билдирилган таклифларни атрофлича кўриб чиқиб, ижобий ҳал этишда бор имкониятни ишга солишини билдирди.
Ўзбекистон фуқаролари учун ҳаж квотаси
2023 йилда Ўзбекистон фуқаролари учун умумий ҳаж квотаси 15 минг нафар этиб белгиланди. Бу йилги ҳаж мавсуми учун квота 12 мингдан 15 минг нафарга оширилгани қайд этилди. Кейинги йилларда мамлакатдан ҳаж сафарига борувчилар сонини босқичма-босқич ошириб бориш режалаштирилган. Ҳар бир зиёратчига тўлов миқдори жамоатчилик кенгаши қарорига асосан 68 миллион 760 минг сўм этиб белгилаган эди.
Мамлакатда охирги беш йилда ҳаж зиёрати нархи 33,3 млн сўмдан 74 млн сўмга оширилган. Бу йилги мавсум учун нархлар ҳозирча аниқ эмас, лекин зиёратчилардан 50 млн сўмдан бадал пули йиғиш бошланган.
Беш йил аввалги нархлар ва квоталар
Охирги беш йил давомида Марказий Осиё давлатларида ҳаж зиёрати нархлари ўзгариши турлича кечган. 2020 ва 2021 йилларда пандемия бўлган ва хорижликларга Саудия Арабистонига кириш тақиқланган. 2022 йилдан бошлаб ҳаж ва умра зиёратлари яна одатий давом этиб келмоқда.
2019 йилда Ўзбекистонда бир кишининг ҳажга бориб келиши 33,3 млн сўмдан (ўша пайтдаги курс бўйича 3879 доллар) тушган, республика учун ажратилган квоталар сони 7200 та эди. Қолган қўшни давлатларда нархлар қуйидагича бўлган:
- Тожикистонда 3 750 доллар (5 000 та квота);
- Қозоғистонда 4 000 доллар (3 200 та квота);
- Қирғизистонда 3 000 доллар (5 510 та квота).
Туркманистон эса ҳаж зиёрати учун нархлар қанча экани эълон қилмаган. Бироқ зиёратчилар сони ҳақида маълумотлар бор. Мамлакатдан 2019 йилда бор-йўғи 160 киши ҳаж амалини адо этган.
Нархлар кескин тебранган йил
Ўзбекистонда 2022 йилга келиб ҳаж зиёрати нархи кескин (деярли икки баравар) ошган ва бир кишилик тўлов 62 миллион 900 минг сўм (ўша давр курсида 5 744 доллар) этиб белгиланган (жами квоталар сони эса 10 865 тани ташкил этган). Бу ўша пайтда Марказий Осиё давлатлари орқасидаги энг қиммат нарх эди.
Мусулмонлар идораси нарх қимматлашишига Саудия ҳукумати ҳаж сафарига доир қўшимча солиқ ва мажбурий тўловлар жорий этгани, транспорт ҳамда бошқа қатор хизматлар қиймати кескин ошганини сабаб қилиб кўрсатган.
“Ўзбекистон томони Саудия билан олиб борилган узоқ музокаралар натижасида зиёратчилар учун иқтисодий пакет нархига люкс даражасидаги хизмат кўрсатишга эришди ва тўлов учун ўрта нархни белгилади. Айрим давлатларда энг қиммат пакетлар нархи 25 минг долларгача этиб белгиланган.
Ўзбекистонлик зиёратчилар жорий мавсумда биринчи марта Мадина шаҳрида “Масжиди Набавий”дан 100 метр узоқликда жойлашган 5 юлдузли “Зам-зам Pullman” ва “Краун Плаза” меҳмонхоналарида истиқомат қилади. Макка шаҳрида эса “Аброж ал-Ҳидоя” меҳмонхонасида яшайди”, дея маълум қилган идора.
Шу билан бирга, ташкилот сафар давомийлиги айрим қўшни давлатлар зиёратчилари сингари 14–20 кун эмас, 26 кун бўлишини қайд этган. “Бу ҳам табиий равишда нархларга ўз таъсирини кўрсатади”, дея баёнот берган масъуллар.
Диний уламо Ҳасанхон Яҳё Абдулмажид ижтимоий тармоқлардаги чиқишларида ҳаж амалини 5–6 кун ичида якунлаш мумкинлигини айтган.
“Баъзи ҳожиларимиз ҳажга эртароқ бориб, эртароқ қайтади. Бошқалари кечроқ бориб, кечроқ қайтади. Бу жараён ташкилотчилик масаласи билан боғлиқ.
Яъни Ўзбекистондан 10 000 одамни олиб бориб, уларни кутиб олиш, ҳаж қилдириб яна қайтиб юртга жўнатиш каби хизматларга кўп вақт кетади. Шунинг учун гуруҳлар навбати билан юборилади. Борди-келди тараддудлари туфайли ҳажда қолиш кўпроқ бўлади”, дейди мутахассис.
Изоҳ (0)